บินยุคโลกร้อน หลุมอากาศดุขึ้น 3 เท่า พบหลายเส้นทางเสี่ยงสั่นสะเทือน

การเดินทางด้วยเครื่องบินเป็นเรื่องน่ากังวลอยู่แล้ว แต่เมื่อเจอ “หลุมอากาศรุนแรง” ที่ทำให้เครื่องสั่นสะเทือนหรือร่วงลงหลายร้อยฟุต ความน่ากลัวก็เพิ่มขึ้นอีกหลายเท่า โดยในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ข่าวเหตุการณ์เครื่องบินเจอความปั่นป่วนดูเหมือนจะถี่ขึ้น ไม่ใช่แค่เพราะมีคลิปไวรัลใน TikTok เท่านั้น แต่เพราะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกำลังทำให้ “ความปั่นป่วนกลางอากาศ” เกิดบ่อยขึ้นจริง

ความปั่นป่วนเกิดจากการรบกวนของบรรยากาศ เช่น ภูเขา พายุ หรือความดันอากาศที่เปลี่ยนแปลง ทำให้อากาศไม่ไหลราบเรียบ คล้ายเรือที่ลอยอยู่บนทะเลที่คลื่นแรง ส่วนใหญ่แค่ทำให้น้ำหก แต่ความปั่นป่วนรุนแรงอาจทำให้เครื่องบินเปลี่ยนระดับทันที จนถึงขั้นนักบินควบคุมยาก

แม้การเสียชีวิตจากเหตุนี้จะไม่บ่อย แต่ก็เกิดขึ้นแล้ว เช่น ชายวัย 73 ปีเสียชีวิตจากหัวใจวายบนเที่ยวบินลอนดอน–สิงคโปร์ในปี 2024 นอกจากนี้ สถิติจาก FAA ระบุว่า ระหว่างปี 2009–2023 มีผู้บาดเจ็บจากความปั่นป่วนกว่า 200 ราย โดยเฉพาะลูกเรือที่มักไม่ได้คาดเข็มขัดนิรภัย

ผู้เชี่ยวชาญด้านบรรยากาศคาดว่า ภาวะโลกร้อนจะทำให้ความปั่นป่วนรุนแรงเพิ่มขึ้น 2–3 เท่าในไม่กี่สิบปีข้างหน้า และแต่ละครั้งอาจกินเวลานานขึ้นด้วย งานวิจัยพบว่า “ความปั่นป่วนกลางอากาศที่ปลอดโปร่ง” (clear-air turbulence) ที่เกิดจากกระแสลมเจ็ตสตรีมเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เช่น เส้นทางเหนือมหาสมุทรแอตแลนติกมีเหตุรุนแรงบ่อยขึ้น 55% ในปี 2020 เมื่อเทียบกับ 40 ปีก่อน ส่วนในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้น 41%

เว็บไซต์ Turbli ซึ่งเก็บข้อมูลเส้นทางกว่า 10,000 เที่ยวบิน จัดอันดับเส้นทางที่มีความปั่นป่วนมากที่สุด ผลพบว่า เส้นทางไปกรุงซานติอาโก ประเทศชิลี ติดอันดับสูงสุดถึง 4 เส้นทาง เนื่องจากต้องบินผ่านภูเขาสูง เช่นเดียวกับเส้นทางไปยังเมนโดซา เนปาล และภูฏาน

• อเมริกาเหนือ: เส้นทางแอลบูเคอร์คี–เดนเวอร์ คือเที่ยวบินที่ปั่นป่วนที่สุด เพราะต้องบินข้ามเทือกเขาร็อกกี

• ยุโรป: เที่ยวบินที่ผ่านเทือกเขาแอลป์ มักเจอความปั่นป่วนหนัก

• อื่นๆ: บางเส้นทางที่ไม่ได้ผ่านภูเขาก็ปั่นป่วนเช่นกัน เพราะเจอความปั่นป่วนกลางอากาศที่ปลอดโปร่ง ที่เกิดจากลมแรงในเจ็ตสตรีม

ถึงแม้เครื่องบินจะถูกออกแบบให้รับแรงสั่นสะเทือนได้ดี เช่น ปีกของโบอิ้ง 787 ดรีมไลเนอร์ยืดหยุ่นได้ถึง 7.5 เมตร แต่แนวโน้มความปั่นป่วนที่ถี่และรุนแรงขึ้นก็สะท้อนว่า ภาวะโลกร้อนไม่ได้กระทบแค่บนพื้นดิน แต่ยังตามเราไปถึงบนฟ้า ทำให้การเดินทางปลอดภัยน้อยลงและเสี่ยงมากขึ้น