พบสัญญาณวิทยุพลังสูงปะทุจากห้วงอวกาศลึกทุก 157 วัน

ปริศนาที่สำคัญเรื่องหนึ่งของวงการดาราศาสตร์ยุคใหม่ คือการค้นหาแหล่งกำเนิดของ "เอฟอาร์บี" (FRB ) หรือการปะทุสัญญาณวิทยุแบบฉับพลัน (Fast Radio Burst) จากห้วงอวกาศลึก ซึ่งก่อนหน้านี้หลายคนสงสัยว่ามันอาจเป็นการติดต่อจากมนุษย์ต่างดาวก็เป็นได้

แต่ผลการศึกษาล่าสุดของมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ในสหราชอาณาจักร ได้พบการปะทุสัญญาณซ้ำในคาบเวลาที่แน่นอนทุก 157 วัน ในกรณีของเอฟอาร์บีที่ชื่อว่า FRB 121102 ซึ่งแสดงว่ามันน่าจะเป็นเพียงปรากฏการณ์ธรรมชาติ อันเป็นผลจากการโคจรวนรอบกันและกันอย่างสม่ำเสมอของระบบดาวคู่ (binary system)

รายงานวิจัยดังกล่าวซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร MNRAS ของราชสมาคมดาราศาสตร์ระบุว่า หลังจากติดตามวิเคราะห์สัญญาณของ FRB 121102 ซึ่งส่งมาจากกาแล็กซีแคระที่ห่างจากโลก 3 พันล้านปีแสง มาเป็นเวลา 5 ปีเต็ม ทีมผู้วิจัยพบว่าสัญญาณดังกล่าวมีวงจรการปะทุเป็นรูปแบบที่แน่นอน และสามารถทำนายได้ล่วงหน้า

• สัญญาณวิทยุลึกลับที่ปะทุจากห้วงอวกาศลึกคืออะไรกันแน่ ?
• คลื่นวิทยุจากนอกโลกที่เป็นปริศนามานาน อาจมาจากดาวนิวตรอนใกล้หลุมดำ
• พบแหล่งกำเนิดสัญญาณวิทยุปริศนา มาจากกาแล็กซีแคระห่างโลกสามพันล้านปีแสง

วงจรแต่ละรอบจะเริ่มต้นด้วยการส่งสัญญาณซ้ำ ๆ เป็นเวลา 90 วัน และเข้าสู่ช่วงเงียบสงบไร้ความเคลื่อนไหวอีก 67 วัน ก่อนจะเริ่มวงจรรอบใหม่ด้วยการปะทุสัญญาณอีกครั้ง

สัญญาณเอฟอาร์บีที่ปะทุออกมาในช่วงสั้น ๆ ครั้งละเพียงไม่กี่มิลลิวินาที มีพลังมหาศาลเทียบได้กับการแผ่รังสีของดวงอาทิตย์ถึงหลายร้อยล้านดวง

แม้สัญญาณเอฟอาร์บีส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว แต่ปัจจุบันนักดาราศาสตร์ค้นพบสัญญาณที่ปะทุซ้ำจากแหล่งกำเนิดเดิมเป็นครั้งที่สองราว 20 สัญญาณแล้ว โดยในจำนวนนี้มีวงจรการปะทุสัญญาณเป็นคาบเวลาแน่นอนเพียง 2 สัญญาณ คือ FRB 121102 และ FRB 180916 ที่เพิ่งมีการค้นพบในช่วงต้นปีที่ผ่านมา โดย FRB 180916 มีวงจรการปะทุสัญญาณที่สั้นกว่าถึง 10 เท่า หรือกินเวลารอบละเพียง 16 วัน

ดร. เกาสตุภ ราชวาเร ผู้นำทีมวิจัยของมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์อธิบายว่า การค้นพบวงจรปะทุสัญญาณเอฟอาร์บีที่กินเวลายาวนานถึงรอบละ 157 วัน ชี้ว่าแหล่งกำเนิดของสัญญาณวิทยุทรงพลังดังกล่าวไม่ใช่ดาวนิวตรอนที่อยู่โดดเดี่ยว หรือคู่ดาวนิวตรอนที่ชนและรวมตัวอย่างที่เคยคิดกัน แต่น่าจะเป็นระบบดาวคู่ที่มีการโคจรวนรอบกันและกันอย่างสม่ำเสมอ โดยอาจเป็นระบบที่ดาวฤกษ์ขนาดยักษ์ หลุมดำ หรือดาวนิวตรอน อยู่ร่วมกันก็เป็นได้

ทุกวันนี้นักดาราศาสตร์ยังไม่พบหลักฐานที่พอจะชี้ได้ว่า สัญญาณเอฟอาร์บีเป็นฝีมือของมนุษย์ต่างดาว ผู้เชี่ยวชาญบางคนมองว่าสัญญาณชนิดนี้ส่งมาจากแหล่งกำเนิดที่หลากหลาย ทั้งยังมีลักษณะกระจัดกระจายไปทั่วจักรวาล จึงเป็นไปไม่ได้ที่อารยธรรมของสิ่งมีชีวิตทรงภูมิปัญญาจากหลายแห่งจะส่งสัญญาณที่เหมือนกันออกมา ด้วยวิธีการแบบเดียวกัน