แนวทางการรักษา “หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท” รู้เร็ว รักษาได้ แบบไม้ต้องผ่าตัดใหญ่

หมอนรองกระดูก (Intervertebral disc) มีลักษณะรูปร่างเป็นวงกลม มีขอบเป็นพังผืดเหนียว ภายในมีของเหลวคล้ายเจลบรรจุอยู่ หมอนรองกระดูกนี้คั่นกลางอยู่ระหว่างกระดูกสันหลังแต่ละข้อ ทำหน้าที่รองรับแรงกระแทก เมื่อหมอนรองกระดูกได้รับแรงกระแทกอย่างรุนแรง ของเหลวในหมอนรองกระดูกจะมีโอกาสทะลักออกมากดทับเส้นประสาทที่อยู่ข้างเคียง ทำให้เส้นประสาทจะเกิดการอักเสบ หากเส้นประสาทที่ถูกกดทับเป็นเส้นที่เชื่อมโยงกับคอจะส่งผลให้มีอาการปวดร้าวบริเวณแขน 

ซึ่งเป็นอาการเด่นของโรคในบริเวณกระดูกคอ บางรายมีอาการชาตั้งแต่แขนจนถึงปลายนิ้วมือ ตามมาด้วยกล้ามเนื้อแขนอ่อนแรง และที่สุดอาจถึงกับสูญเสียการควบคุมยกแขนไม่ได้  

บทความให้ความรู้โดย นพ.ชุมพล คคนานต์ (ว.36618) ศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านระบบประสาทและกระดูกสันหลัง ศูนย์โรคระบบสมอง โรงพยาบาลนวเวช ได้อธิบายเกี่ยวกับแนวทางการรักษาอาการหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคดังกล่าว นำไปสู่การรักษาอย่างทันท่วงที

อาการ “หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท” มักเริ่มจากปวดร้าวจากหลังไปถึงขา หรือจากคอร้าวลงแขน บางคนชามือ ชาเท้า หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง สาเหตุหลักมาจาก “หมอนรองกระดูก” ที่อยู่ระหว่างกระดูกสันหลังเสื่อม หรือปลิ้น จนเคลื่อนมากดทับเส้นประสาท

แนวทางการรักษา แบ่งได้เป็น 3 ระดับหลัก ๆ ดังนี้

1. การรักษาแบบอนุรักษ์ (ไม่ผ่าตัด)

เริ่มจากพักการใช้งาน ยาแก้อักเสบ กายภาพบำบัด ยืดกล้ามเนื้อ และปรับพฤติกรรม เช่น ไม่ก้ม ยกของหนัก หรืออยู่ท่าเดิมนาน ๆ กว่า 80% ของผู้ป่วยมักดีขึ้นใน 4–6 สัปดาห์โดยไม่ต้องผ่าตัด

2. ฉีดยาเข้าโพรงประสาท (Selective Nerve Root Block / Epidural Injection)

เป็นการฉีดยาชาและสเตียรอยด์เฉพาะตำแหน่งเส้นประสาทที่อักเสบ ช่วยลดอาการปวดและอักเสบได้ดี เหมาะกับผู้ที่ปวดมากแต่ยังไม่ถึงขั้นต้องผ่าตัด

3. การผ่าตัดส่องกล้อง (Endoscopic Spine Surgery)

เทคโนโลยีใหม่ที่หมอสามารถเปิดแผลเพียง 0.5-0.7 ซม. สอดกล้องและเครื่องมือเล็ก ๆ เข้าไปตัดส่วนของหมอนรองที่กดทับออกโดยตรง เจ็บน้อย ฟื้นเร็ว เหมาะกับคนไข้ที่รักษาแบบอื่นแล้วไม่ดีขึ้น หรือมีอาการชา-อ่อนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ 

ไม่ใช่ทุกคนที่ต้องผ่าตัด! การรักษาขึ้นกับระดับความรุนแรงและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย การวินิจฉัยด้วย MRI จะช่วยให้เห็นภาพชัดเจนที่สุดว่าหมอนรองกดทับเส้นจริงหรือไม่ และมากแค่ไหน หมอนรองกระดูกเสื่อมหรือกดทับเส้นประสาท ไม่ได้หมายถึงจุดจบของการเคลื่อนไหว แต่คือจุดเริ่มต้นของการดูแลตัวเองให้ถูกวิธี