โควิด-19: นานาชาติผลักดันให้ตรวจสอบ WHO เรื่องแผนรับมือการแพร่ระบาดครั้งใหญ่ของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่

ผู้กำหนดนโยบายด้านสาธารณสุขจากทั่วโลกเตรียมผลักดันให้มีการตรวจสอบอย่างเป็นอิสระต่อมาตรการการรับมือวิกฤตการระบาดของโรคโควิด-19 โดยองค์การอนามัยโลก (WHO)

ตัวแทนจากประเทศสมาชิก WHO 194 แห่ง จะเข้าร่วมประชุมสมัชชาอนามัยโลกครั้งที่ 73 ระหว่างวันที่ 18-19 พ.ค. นี้ ที่จัดให้เป็นการประชุมเสมือนจริง โดยประเด็นสำคัญจะเป็นเรื่องวิกฤตการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่

ในการประชุมครั้งนี้จะมีการตั้งคำถามถึงการทำงานของ WHO และสมาชิก ในการรับมือกับสถานการณ์การแพร่ระบาดครั้งใหญ่ของโลก

• สงครามการค้าสหรัฐฯ-จีน : เกิดอะไรขึ้นบ้างในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา
• โควิด-19 : ไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ใช้ "แนวหน้า" ของภูมิคุ้มกันร่างกาย เป็นอาวุธโจมตีเซลล์เป้าหมาย

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ซึ่งก่อนหน้านี้กล่าวปกป้องบทบาทของจีนในการสู้กับโรคระบาดนี้ กล่าวในปาฐกถาระหว่างพิธีเปิดประชุมว่า รัฐบาลจีนได้รับมือกับการระบาดนี้อย่าง "เปิดเผยและโปร่งใส" และย้ำว่า การตรวจสอบใด ๆ ควรมีขึ้นหลังนานาชาติสามารถควบคุมโรคนี้ได้จริงจัง

"แต่ละประเทศต่างใช้ยุทธศาสตร์ที่ไม่เหมือนกัน บางครั้งก็ขัดแย้งกัน และเราทุกคนกำลังต้องเผชิญกับความเสียหายอย่างหนัก" นายสีกล่าว

การประชุมสมัชชาองค์การอนามัยโลกเป็นการประชุมประจำปีเพื่อทบทวนการทำงานของหน่วยงานด้านสุขภาพ ที่ผ่านมามีการโต้ตอบกันระหว่างสหรัฐฯ กับจีนอยู่เนือง ๆ เรื่องที่มาของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ โดยสหรัฐฯ ได้งดให้เงินอุดหนุน WHO และหันมาพัฒนาโครงการวิจัยผลิตวัคซีนเอง

นับตั้งแต่มีรายงานการติดเชื้อในจีนเมื่อเดือนธ.ค. ปีที่แล้ว มีผู้ติดเชื้อทั่วโลกแล้วกว่า 4.5 ล้านคน และคร่าชีวิตผู้คนทั่วโลกไปกว่า 3 แสนราย

สมัชชาจะหารือเรื่องอะไร

สหภาพยุโรป (อียู) และประเทศอื่น ๆ รวมทั้งสหราชอาณาจักร. ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ เตรียมผลักให้มีการสอบสวนการรับมือสถานการณ์โรคระบาดและสิ่งที่เป็นบทเรียน

เวอร์จีนี บัตตู-เฮนริกสัน โฆษกอียู บอกว่ามีคำถามสำคัญหลายข้อที่ต้องการคำตอบ

"โรคร้ายแพร่ระบาดได้ย่างไร มีทฤษฎีระบาดวิทยาอย่างไร ทังหมดนี้สำคัญมากที่เราต้องรู้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคระบาดครั้งใหญ่แบบนี้อีกในอนาคต" เธอบอก อย่างไรก็ตาม เธอบอกว่านี่ไม่ใช่เวลามาโทษกันไปมา

• โควิด-19: เวียดนามประสบความสำเร็จในการควบคุมการติดเชื้อได้อย่างไร
• โควิด-19 : ติดไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่แล้วมีอาการป่วยหรือไม่ อาจขึ้นอยู่กับพันธุกรรมของแต่ละคน

ร่างข้อมติซึ่งจะได้รับการออกเสียงจากรัฐสมาชิกในวันอังคาร (19 พ.ค.) ต้องได้เสียง 2 ใน 3 ในการผ่านร่าง สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานว่ารัฐสมาชิก 116 จาก 194 รัฐได้ให้การสนับสนุนแล้ว

อียูออกรายงานเมื่อเดือนที่แล้ว กล่าวหาว่าจีนเผยแพร่ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับวิกฤต หน่วยงาน External Action Service บอกว่ารัสเซีย และจีน สมรู้ร่วมคิดกันให้ข้อมูล โดยมีกลุ่มเป้าหมายคืออียูและประเทศเพื่อนบ้าน

WHO ว่าอย่างไรบ้าง

ดร. มาร์กาเร็ต แฮร์ริส โฆษก WHO บอกว่าการประชุมสมัชชาองค์การอนามัยโลก ก็เป็นการแประชุมที่ต้องมีการวิพากษ์วิจารณ์อยู่แล้ว แต่เธอบอกว่าองค์การจะตั้งเป้าที่การทำงานเพื่อตอบสนองต่อภาพรวม รวมทั้งหลักการทางวิทยาศาสตร์ และหาทางออกสำหรับวิกฤตโรคระบาดนี้

WHO เป็นตัวแทนรัฐสมาชิกทั้งหมดอย่างเท่าเทียมกัน แต่ช่วงที่ผ่านมากลับตกเป็นเป้าสงครามการเมืองระหว่างสหรัฐฯ กับจีน

• สารภูมิคุ้มกันจากตัวลามา ใช้เป็นต้นแบบผลิตวัคซีนและลบล้างฤทธิ์ไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ได้
• องค์การอนามัยโลกเตือนเด็กยุคใหม่เสี่ยงมีอนาคตอันยากลำบาก

ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ พยายามกลบเสียงวิจารณ์การทำงานของรัฐบาลสหรัฐฯ ด้วยการกล่าวโทษจีนและ WHO ว่าล้มเหลวในการยับยั้งการแพร่ระบาดของเชื้อ เดือนที่แล้ว สหรัฐฯ ซึ่ง เป็นผู้สนับสนุนหลักของ WHO ประกาศยุติเงินอุดหนุนหลังจากนายทรัมป์กล่าวหาว่า WHO ทำงานผิดพลาดและปกปิดสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่

ที่การประชุมนี้คาดว่าจะมีการเรียกร้องให้มีการเพิ่มอำนาจ WHO เพื่อสามารถตรวจสอบประเทศตั้งแต่ตอนที่โรคเริ่มแพร่ระบาด และสามารถทำการสอบสวนอย่างเป็นอิสระได้

WHO ส่งทีมนักวิทยาศาสตร์ไปจีนในเดือน ม.ค. และ ก.พ. แต่เป็นการปฏิบัติงานร่วมกับทางการจีน

ที่ผ่านมาจีนตอบโต้อย่างไรบ้าง

จีนปฏิเสธข้อเรียกร้องให้มีการตรวจสอบอย่างเป็นอิสระของการระบาดโรคโควิด-19 ไปแล้ว เดือนที่แล้ว นาย เฉิน เหวิน เจ้าหน้าที่การทูตอาวุโสของจีน บอกกับบีบีซีว่าข้อเรียกร้องในลักษณะนั้นมาจากแรงจูงใจทางการเมือง และการสอบสวนจะเป็นการเบนความสนใจและทรัพยากรในการต่อสู้กับเชื้อไวรัส

มีรายงานการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ครั้งแรกที่เมืองอู่ฮั่นในจีน เมื่อปลายปีที่แล้ว และมีรายงานว่าเชื้อไวรัสอาจมาจากตลาดอาหารแห่งหนึ่งที่นั่น แต่นักการเมืองอาวุโสของสหรัฐฯ หลายคนเชื่อว่าเชื้อไวรัสมาจากห้องทดลองในเมืองอู่ฮั่นที่ทำการวิจัยเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ในค้างคาว ซึ่งจีนปฏิเสธข้อกล่าวหานี้

• โควิด-19 : มหาเศรษฐีระดับโลกช่วยรับมือไวรัสโคโรนาอย่างไรบ้าง
• โควิด-19 : ทรัมป์ถูกนานาชาติวิจารณ์ หลังประกาศงดให้เงินอุดหนุนองค์การอนามัยโลก
• โควิด-19 : มีหลักฐานสนับสนุนทฤษฎีเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่หลุดจากห้องแล็บหรือไม่

นายไมค์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐอเมริกา กล่าวในเดือนนี้ว่า "มีหลักฐานมากพอ" ว่าเชื้อไวรัสมาจากห้องแล็บในอู่ฮั่นของจีน อย่างไรก็ตาม ในการให้สัมภาษณ์รายการทีวีเมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา เขากลับลำโดยบอกว่า "เรารู้ว่ามันเริ่มมาจากจีน แต่ไม่รู้ว่าเริ่มมาจากไหนหรือมาจากใคร"

นอกจากนี้ ร่างข้อมติที่ประชุมยังมีการพูดถึง "เชื้อไวรัสที่ติดต่อจากสัตว์มาสู่คน และเส้นทางการแพร่เชื้อในมนุษย์ รวมถึงบทบาทของผู้ติดเชื้อในระยะฟักตัว

ทิวลิป มาซุมดาร์ ผู้สื่อข่าวบีบีซีด้านการสาธารณสุขของโลก วิเคราะห์ว่า การประชุมสมัชชาประจำปีในอดีตไมน่าตื่นเต้น แต่ในปีนี้ จะกลายเป็นเวทีสงครามน้ำลายระหว่างจีนและสหรัฐฯ ที่จะพูดถึงที่มาของวิกฤตสาธารณสุขของโลกครั้งนี้ และจะทำให้ WHO ตกอยู่ในวงของความขัดแย้งของ 2 มหาอำนาจของโลก

ด้านสหภาพยุโรปออกมาเป็นแกนนำให้เปิดการสอบสวนเกี่ยวกับการรับมือกับการระบาดนี้ในระดับนานาชาติ โดยไม่เอ่ยชื่อถึงจีนที่เป็นต้นทางของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่นี้ และเรียกร้องให้หาสัตว์ที่เป็นต้นตอของโรคโควิด-19 นี้

นอกจากนี้อียู สหรัฐฯ และออสเตรเลีย จะเรียกร้องให้ชาติสมาชิกลงมติให้ WHO ส่งคณะทำงานที่เป็นอิสระเข้าไปในจีนเพื่อสืบค้นต้นกำเนิดของไวรัสนี้ ซึ่งในอดีต คณะทำงานนานาชาติที่เข้าไปตรวจสอบในจีน ต้องทำงานร่วมกับหน่วยงานของทางการจีนเท่านั้น และไม่ต้องสงสัยว่าจีนจะคัดค้านข้อเสนอนี้แน่นอน