นักวิจัยญี่ปุ่นคิดค้น วัคซีนต้าน "เซลล์ซอมบี้" ช่วยยืดอายุขัยและชะลอโรคเรื้อรัง

นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยจุนเท็นโด ประเทศญี่ปุ่น ได้ทดลองวัคซีนที่ช่วยยับยั้ง "เซลล์ซอมบี้" ในหนูทดลอง เพื่อชะลอความแก่ชรา รวมไปถึงยังช่วยลดการเกิดโรคภัยไข้เจ็บบางประการได้อีกด้วย

Senescent cell หรือที่รู้จักกันในชื่อ เซลล์ซอมบี้ มันคือเซลล์ที่ไม่สามารถแบ่งเซลล์เพิ่มจำนวนขึ้นได้อีก และไม่ยอมสูญสลายไปเมื่อถึงเวลาอันควร ในทางกลับกันมันยังคงดำรงอยู่และปล่อยสารเคมีที่กระตุ้นให้เกิดการอักเสบแก่เซลล์รอบข้าง สารเคมีกระตุ้นการอักเสบส่งผลให้เซลล์รอบข้างได้รับความเสียหายและอาจทำให้เซลล์ที่ได้รับผลกระทบตายในที่สุด

หากเปรียบเทียบแล้ว เซลล์ซอมบี้ จะทำหน้าที่เหมือนผลไม้ที่ปล่อยสารเร่งการสุกงอมออกมา ยกตัวอย่างเช่น หากคุณต้องการบ่มกล้วยให้สุกเร็วขึ้น คุณอาจใส่ผลมะม่วงหรือแอปเปิลที่สุกงอมลงไปในลังเดียวกับกล้วย มะม่วงหรือแอปเปิลนั้นก็จะปล่อยสารเคมีที่เร่งให้กล้วยสุกเร็วขึ้นตามกันไป จึงเป็นลักษณะเดียวกับ Senescent cell ที่ต้องการให้เซลล์อื่น ๆ "แก่" ลงเรื่อย ๆ จากสารกระตุ้นการอักเสบที่หลั่งออกมา

เมื่อมนุษย์เริ่มมีอายุมากขึ้น แนวโน้มของเซลล์ซอมบี้ในร่างกายก็จะเพิ่มขึ้นด้วย รวมถึงการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันและอวัยวะต่าง ๆ ก็เริ่มเสื่อมโทรมลง การมีเซลล์ซอมบี้เพิ่มขึ้นกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่เร่งให้ร่างกายแก่ลงอย่างรวดเร็ว และนำไปสู่โรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาวะเสื่อมถอยของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นโรคมะเร็ง, โรคกระดูกพรุน, โรคในระบบหัวใจและหลอดเลือด, โรคอัลไซเมอร์ หรือโรคไขข้อ เป็นต้น

วิธีการคิดค้นวัคซีนของนักวิจัยญี่ปุ่น มีกระบวนการคล้ายคลึงกับการผลิตวัคซีนทั่ว ๆ ไป คือการศึกษาหาโปรตีนที่เกี่ยวข้องและมีความจำเพาะสูงพบได้เฉพาะในเซลล์ซอมบี้ จากนั้นจึงนำโปรตีนนี้มาใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิตวัคซีน 

วัคซีนที่ประกอบด้วยกรดอะมิโนจากโปรตีนของเซลล์ซอมบี้ จะกระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวกลุ่มหนึ่งสร้างแอนติบอดี (Antibody) หรือสารในระบบภูมิคุ้มกันออกมาจับเข้ากับโปรตีนบนเซลล์ซอมบี้ จากนั้นเม็ดเลือดขาวอีกกลุ่มหนึ่งก็จะมาจับเข้ากับแอนติบอดีอีกทีหนึ่ง ก่อนจะทำลายเซลล์ซอมบี้ทิ้งไปในที่สุด

นักวิจัยได้นำวัคซีนที่ผลิตได้นี้ มาใช้กับหนูทดลองที่กำลังป่วยเป็นโรคหลอดเลือดแข็งตัว ซึ่งมีสาเหตุหนึ่งมาจากเซลล์ซอมบี้ที่เพิ่มมากขึ้น จากนั้นเมื่อศึกษาลงไปในระดับเซลล์พบว่าเซลล์ซอมบี้ที่อยู่รวมกันบริเวณรอยโรคของหลอดเลือด ได้ถูกทำลายไปบางส่วนและช่วยให้โรคหลอดเลือดแข็งตัวในหนูทดลองนี้ดีขึ้นตามลำดับ

นอกจากนี้นักวิจัยยังทดลองกับหนูที่มีอายุมาก และพบภาวะความผิดปกติต่าง ๆ ที่มักเกิดขึ้นในหนูอายุมาก (เพื่อเป็นการเปรียบเทียบผลที่จะนำไปใช้ในคน - ผู้สูงอายุ) ผลปรากฏว่าวัคซีนช่วยชะลอให้ภาวะความเสื่อมถอยของร่างกายนี้ดำเนินไปอย่างช้า ๆ เท่ากับเป็นการยืดอายุให้หนูทดลองดังกล่าวด้วย

นักวิจัยให้ความเห็นว่าวัคซีนนี้อาจมีประโยชน์ในการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุในระยะยาว อนึ่ง อาจมีการพัฒนาใช้เป็นวัคซีนควบคู่กับการรักษาโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน, โรคความดันโลหิตสูง หรือโรคหัวใจ รวมถึงอาจนำไปใช้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งที่มีเซลล์ผิดปกติมากมายภายในร่างกาย เป็นไปได้ว่าวัคซีนจะช่วยชะลอให้โรคเหล่านี้มีความรุนแรงลดลงและช่วยยืดอายุขัยให้ผู้ป่วยได้ แต่ถึงอย่างไรวัคซีนยังต้องได้รับการพัฒนาอีกสักระยะ จนกว่าจะพร้อมที่จะนำมาใช้ในมนุษย์ได้

ขอขอบคุณข้อมูลจาก Interesting Engineering