ประท้วงฮ่องกง: จิมมี ไหล มหาเศรษฐีสัญชาติอังกฤษสำคัญอย่างไรในขบวนการประชาธิปไตยในฮ่องกง

ประท้วงฮ่องกง: จิมมี ไหล มหาเศรษฐีสัญชาติอังกฤษสำคัญอย่างไรในขบวนการประชาธิปไตยในฮ่องกง - BBCไทย

การจับกุม จิมมี ไหล มหาเศรษฐีฮ่องกง ด้วยข้อกล่าวหาว่าสมรู้ร่วมคิดกับกองกำลังต่างชาติ นับเป็นกรณีการใช้กฎหมายความมั่นคงโดยจีนต่อบุคคลที่มีอิทธิพลที่สุดนับตั้งแต่เริ่มใช้กฎหมายมาตั้งแต่เดือน มิ.ย.

เหตุใดกันเจ้าของสื่อและยี่ห้อเสื้อผ้าดัง จิออร์แดโน (Giordano) ถึงตกเป็นเป้าของทางการจีน

นายไหลเป็นนักเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยและให้การสนับสนุนการประท้วงที่ปะทุขึ้นในฮ่องกงเมื่อปีที่แล้ว ต่อมาเมื่อเดือน ก.พ. นักธุรกิจวัย 71 ปี ผู้นี้ ซึ่งถือสัญชาติอังกฤษด้วย ถูกตั้งข้อหาชุมนุมโดยผิดกฎหมายและคุกคามข่มขู่

นสพ.โกลบอลไทมส์ ของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ระบุว่า นายไหลเป็น "ผู้สนับสนุนการจลาจล" และสื่อสิ่งพิมพ์ของเขา "กระตุ้นให้เกิดความเกลียดชัง เผยแพร่ข่าวลือ และใส่ร้ายป้ายสีทางการฮ่องกงและจีนมาหลายปี"

โกลบอลไทมส์ยังบอกอีกว่า ลูกชายนายไหลสองคนและผู้บริหารของเครือบริษัทสื่อ เน็กซ์ดิจิทัล (Next Digital) อีกสองคน ถูกจับกุมตัวด้วย

ก่อนหน้านี้ มีคนเห็นเจ้าหน้าที่ตำรวจหลายสิบนายบุกเข้าไปยังสำนักงานของหนังสือพิมพ์แอปเปิลเดลี (Apple Daily) ของเขา ก่อนที่นายไหลจะถูกคุมตัวโดยใส่กุญแจมือออกมา

ตำรวจระบุผ่านเฟซบุ๊กว่าชาย 7 คน อายุระหว่าง 39-72 ปี ถูกจับกุมด้วย "ข้อสงสัยว่าสมรู้ร่วมคิดกับกองกำลังต่างชาติ" และข้อกล่าวหาอื่น ๆ แต่ก็ไม่ได้ระบุชื่อนายไหลแต่อย่างใด

ใครคือ จิมมี ไหล

ประเมินกันว่านักธุรกิจผู้นี้มีมูลค่าสินทรัพย์มากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เขาร่ำรวยจากธุรกิจเสื้อผ้า ก่อนที่จะหันมาทำธุรกิจด้านสื่อด้วยโดยก่อตั้ง นสพ.แอปเปิลเดลี ซึ่งวิพากษ์วิจารณ์ทั้งทางการฮ่องกงและจีน

นายไหลเกิดมาในครอบครัวร่ำรวยในนครกว่างโจวของจีน แต่ต้องสูญสิ้นทุกอย่างเมื่อพรรคคอมมิวนิสต์ยึดอำนาจในปี 1949 เมื่ออายุได้ 12 ปี เขาหนีไปฮ่องกงด้วยการซ่อนตัวไปบนเรือประมง เขาทำงานหลากหลาย รวมถึงถักผ้าในร้านขายเสื้อผ้าเล็ก ๆ และก็เรียนภาษาอังกฤษด้วยตัวเองไปด้วย จนกระทั่งก่อตั้งแบรนด์เสื้อผ้าที่ประสบความสำเร็จอย่าง Giordano ได้ในที่สุด

แต่หลังการปราบปรามนองเลือดที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน นายไหลได้เริ่มเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยด้วย

เขาเริ่มเขียนคอลัมน์วิพากษ์วิจารณ์การสังหารหมู่ และก่อตั้งสำนักพิมพ์ที่จะกลายมาเป็นสื่อทรงอิทธิพลที่สุดในฮ่องกง

ทางการจีนตอบโต้โดยการขู่ปิดร้านเสื้อผ้าเขาในประเทศจีน นายไหลก็ตอบโต้กลับด้วยการก่อตั้งนิตยสารดิจิทัลอย่างเน็กซ์ และ นสพ. แอปเปิลเดลี ซึ่งมีผู้อ่านอย่างแพร่หลาย

ชาวฮ่องกงบางส่วนยกย่องเขาเป็นวีรบุรษที่กล้ายืนหยัดต่อสู้จีน แต่ในจีน เขาถูกมองว่าเป็น "คนทรยศ" ที่เป็นภัยคุกคามต่อความมั่นคงของจีน

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีคนสวมหน้ากากเข้าไปโจมตีบ้านและสำนักงานใหญ่เขาด้วยระเบิดเพลิง และเขาก็ตกเป็นเป้าการลอบสังหารด้วย แต่นายไหลก็ยังเดินหน้าแสดงความคิดเห็นอย่างตรงไปตรงมา

"ผมเป็นตัวสร้างปัญหา ผมมาที่นี่โดยไม่มีอะไรเลย เสรีภาพของที่นี่ (ฮ่องกง) ให้ทุกอย่างแก่ผม" นายไหลบอกกับสำนักข่าวเอเอฟพีเมื่อเดือน มิ.ย.

"บางทีอาจจะถึงเวลาแล้วที่ผมต้องทดแทนเสรีภาพนั้นด้วยการต่อสู้ให้ได้มันมา"

เขาบอกกับบีบีซีหลังจีนเตรียมใช้กฎหมายความมั่นคงในฮ่องกงว่านั่นเป็น "สัญญาณแห่งความตาย" สำหรับฮ่องกง

นายไหลเตือนว่า ต่อไปนี้จะเกิดการทุจริตในฮ่องกงเท่ากับในจีน และฮ่องกงจะไม่ได้เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจโลกอีกต่อไป

เสียงวิพากษ์วิจารณ์

สตีเวน บัตเลอร์ ผู้ประสานงานภูมิภาคเอเชียของคณะกรรมการเพื่อปกป้องนักข่าว (Committee to protect Journalists) บอกว่า การจับกุมครั้งนี้ "คือสิ่งที่กลัวกันมากที่สุดว่ากฎหมายความมั่นคงแห่งชาติจะถูกใช้เพื่อปราบปรามความคิดเห็นที่เรียกร้องประชาธิบไตยและจำกัดเสรีภาพสื่อ"

"จิมมี ไหล ต้องได้รับการปล่อยตัวทันที และยกเลิกข้อกล่าวหาทั้งหมด"

นาธาน ลอว์ หนึ่งในนักเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยฮ่องกงที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดซึ่งลี้ภัยไปกรุงลอนดอนแล้ว บอกว่านี่เป็น "การจับกุมที่บ้าบอ ...นี่คือจุดจบของเสรีภาพสื่อในฮ่องกง กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติทำลายเสรีภาพของสังคมเรา ทำให้การเมืองแห่งความหวาดกลัวแพร่กระจายไปทั่ว"