เฉลยที่มาภาพผัดไทยบนคลิปเพลงของ Taylor Swift ไม่เกี่ยว Soft Power แต่เป็นเพราะระบบของ YouTube

แม้จะไม่ใช่ข่าวใหญ่ แต่ก็เรียกได้ว่าเป็นข่าวไวรัสที่ปลุกกระแสซอฟต์พาวเวอร์ให้ลุกโชนขึ้นอีกครั้ง เมื่อมีผู้พบเห็นว่า คลิปเพลง “Lover” ผลงานเพลงของศิลปินระดับโลก เทย์เลอร์ สวิฟต์ (Taylor Swift) ที่เลือกใช้รูปเวกเตอร์ (Vector) อาหารไทยยอดฮิตอย่างผัดไทย พร้อมกับข้อความด้านบนระบุชัดว่า ‘Pad Thai’ มาเป็นภาพปก นอกจากนี้ก็มีการพบว่าอีกเพลงของแม่เทย์อย่าง “You Belong With Me (Taylor’s Version)” ก็มีการนำเอาภาพเวกเตอร์อาหารไทยอีกชนิดอย่าง ต้มยำ (Tom Yum) มาใช้เป็นภาพปกด้วยเช่นกัน

ซึ่งแน่นอนว่าหลายคนก็คงงุนงงสงสัยว่า ภาพผัดไทยกับต้มยำมันมาเกี่ยวอะไรกับเพลงด้วย ? จนกระทั่งมีเพจเฟซบุ๊ก Bangkokfuture ได้ลงข่าวนี้เป็นรายแรก ๆ เมื่อช่วงประมาณสัปดาห์ที่แล้ว ก็ยิ่งทำให้ข่าวนี้กลายเป็นไวรัลดังไปทั่วโซเชียลที่หลายสำนักข่าวนำเอาข่าวนี้ไปเผยแพร่ และนำพาแฮชแท็ก #PadThai ไปติดเทรนด์ต่อทั้งใน Twitter และ TikTok ด้วย

จนก่อให้เกิดข้อสงสัยต่อพลเมืองเน็ตชาวไทยว่า ภาพอาหารไทยไปเกี่ยวข้องอะไรกับเพลงอะคูสติกเนื้อหาหวานซึ้งกันแน่ เนื้อหาเพลงก็ไม่ได้มีอะไรเกี่ยวกับอาหารสักบรรทัด แต่ไม่ว่าจะอย่างไร สุดท้ายชาวไทยหลายคนก็ชื่นชมที่อาหารไทยได้เป็นตัวแทน Soft Power ที่ได้รับการยอมรับจากต่างประเทศจนถึงขั้นนำเอามาขึ้นบนปกคลิป

ในขณะที่หลายคนก็คาดเดาสาเหตุกันไปต่าง ๆ นานาว่า นี่อาจจะเป็นสารลับของแม่เทย์ที่ส่งมาถึงสวิฟตี้ (Swiftie) หรือแฟนคลับ เทย์เลอร์ สวิฟต์ ชาวไทยหรือไม่ บ้างคาดเดาไปถึงขั้นที่ว่า ผัดไทยอาจเป็นอาหารจานโปรดของแม่เทย์ หรือถึงขั้นลือกันหนาหูว่า หรืองานนี้ สวิฟต์อาจจะต้องการมาเปิดทัวร์คอนเสิร์ตที่เมืองไทยหรือเปล่า

แต่หลังจากข่าวนี้ถูกเผยแพร่มาเกือบสัปดาห์ คำถามนี้ก็มีคำตอบเสียที เมื่อเว็บไซต์ Fact Check Thailand หรือเว็บไซต์ของหน่วยตรวจสอบข้อเท็จจริงของสำนักข่าว AFP ได้ออกมาเฉลยเรื่องนี้ว่า จริง ๆ แล้วไม่มีอะไรในกอไผ่ จานผัดไทย หรือหม้อต้มยำใด ๆ ทั้งสิ้น แต่เป็นผลงานฝีมือของระบบอัลกอริทึมหลังบ้านของ YouTube ที่เรียกว่า ‘Art Track’ ต่างหาก

โดยระบบ Art Track นี้ อธิบายแบบง่าย ๆ ก็คือ การที่ YouTube สร้างคลิปเป็น Track เพลงเดี่ยว ๆ ขึ้นมาด้วยระบบอัตโนมัติ (Auto-Generated Video) เพื่อให้คลังเพลงบน YouTube โดยเฉพาะใน YouTube Music มีแคตตาล็อกเพลงครบถ้วนมากที่สุด โดยที่ค่ายเพลงไม่ต้องมานั่งลงทุนสร้าง Music Video หรือ Lyrics Video ให้กับทุก ๆ แทร็กเอง ซึ่งคลิปที่เป็น Art Track จะมีข้อความระบุใน Description ใต้คลิปว่า ‘Auto-generated by YouTube.’

อัลกอรึทึมจะทำการ Generate แทร็กไฟล์เสียง ข้อมูล Metadata ของแทร็กนั้น ๆ เช่น ชื่อเพลง ชื่อศิลปิน วันที่เผยแพร่ เจ้าของลิขสิทธิ์ เครดิตทีมงาน และภาพปก รวมกันเข้าเป็นคลิปแทร็กเพลง และแทร็กนั้น ๆ ก็จะถูกนำไปเผยแพร่ผ่านแชนแนลทางการของศิลปิน และในแชนแนลที่สร้างอัตโนมัติ หรือที่เรียกว่า หัวข้อ หรือ Topic เพื่อให้ค้นหาได้ง่ายขึ้นด้วย (ส่วนคนใช้ YouTube Music ก็จะสามารถฟังเพลงแบบทั้งอัลบั้มได้ครบถ้วนโดยไม่ต้องมานั่งงมหาทีละเพลง)

แล้วผัดไทยมันมาเกี่ยวอะไร ? เว็บไซต์ Fact Check Thailand ได้อธิบายก็คือ มันเกี่ยวข้องกับตอนที่ระบบกำลัง Generate ภาพปก โดยปกติแล้วเวลาที่ระบบสร้าง Art Track ของแต่ละแทร็ก สิ่งที่ควรเป็นก็คือ ระบบต้องหาปกอัลบั้มนั้น ๆ มาใช้เป็นปกคลิป ซึ่งคาดว่าอัลกอรึทึมน่าจะดึงเอาภาพเวกเตอร์รูปผัดไทย ที่ AFP ได้ระบุว่า ภาพผัดไทยภาพดังกล่าวนี้มีอยู่ในเว็บไซต์ Stock Photo ระดับโลกอย่าง Shutterstock มาใส่เป็นปกคลิปแทน

ซึ่งปรากฏการณ์นี้ไม่ได้เกิดขึ้นครั้งแรก เพราะมีผู้พบว่า ภาพผัดไทยนี้ยังเคยไปโผล่เป็นปกคลิปศิลปินระดับโลกมาแล้วหลายแทร็กเช่นกัน อาทิ เพลง “Out of Time” ของ ‘The Weeknd’ และเพลง “I Like You (A Happier Song)” ของ ‘Post Malone’ เป็นต้น รวมทั้งปกอัลบั้ม ปกซิงเกิล ‘Lover’ ของสวิฟต์ ในสตรีมมิงต่าง ๆ เช่น Spotify และเจ้าอื่น ๆ ก็อื่น ๆ พบว่ายังใช้ปกที่เป็นทางการที่มีรูปแม่เทย์สีชมพูตามปกติ ไม่ได้มีภาพปกซิงเกิลรูปผัดไทยหรือต้มยำแต่อย่างใด

เพลง “Lover” เป็นหนึ่งในซิงเกิลจากอัลบั้ม ‘Lover’ สตูดิโออัลบั้มลำดับที่ 7 ของ เทย์เลอร์ สวิฟต์ ที่วางจำหน่ายในเดือนสิงหาคม 2019 แต่ด้วยตัวคลิปเพลง “Lover” ที่เป็น Art Track นั้นถูกระบบสร้างขึ้นเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2022 ไม่นานนี้เอง ก็เลยทำให้หลายคนเข้าใจผิดว่าเพลงนี้คือซิงเกิลใหม่ของเธอที่เพิ่งปล่อยออกมา ทั้งที่จริง ๆ แล้ว เธอเพิ่งปล่อยอัลบั้มล่าสุดอย่าง ‘Midnights‘ เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม ที่ผ่านมานี่เอง

ที่มา: Fact Check Thailand, BBC Thai, YouTube Help