เปิดเส้นทางน้ำ จากเชียงรายไปไหน? ภาคกลาง-กทม. เสี่ยงไหม?

สถานการณ์น้ำท่วมในจังหวัดเชียงรายกำลังสร้างความกังวลให้กับประชาชนทั่วประเทศ โดยเฉพาะในพื้นที่อำเภอเมืองเชียงรายและแม่สาย ที่ได้รับผลกระทบอย่างหนักจากปริมาณน้ำในแม่น้ำกกที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง คำถามสำคัญที่หลายคนสงสัยคือ มวลน้ำจำนวนมหาศาลนี้จะไหลไปทางไหน และกรุงเทพมหานครจะได้รับผลกระทบหรือไม่

มวลน้ำจากเชียงรายมีเส้นทางหลักคือ 'แม่น้ำกก' ซึ่งมีต้นกำเนิดจากดอยหลวงเชียงดาวในจังหวัดเชียงใหม่ แม่น้ำสายนี้ไหลผ่านอำเภอฝางของเชียงใหม่ ก่อนจะเข้าสู่จังหวัดเชียงราย ผ่านอำเภอแม่สรวย อำเภอเมืองเชียงราย และอำเภอเชียงแสน รวมระยะทางประมาณ 285 กิโลเมตร จากนั้นแม่น้ำกกจะไหลบรรจบกับแม่น้ำโขงที่บ้านสบกก อำเภอเชียงแสน ซึ่งเป็นจุดรวมมวลน้ำขนาดใหญ่ที่ไหลมาจากตอนเหนือของประเทศ

แม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำนานาชาติที่มีต้นกำเนิดไกลถึงเทือกเขาหิมาลัย บนที่ราบสูงทิเบต เกิดจากการละลายของหิมะและน้ำแข็ง มีความยาวทั้งสิ้น 4,909 กิโลเมตร โดยไหลผ่านประเทศจีน พม่า ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม ก่อนจะออกสู่ทะเลจีนใต้ สำหรับประเทศไทย แม่น้ำโขงเริ่มไหลผ่านที่บริเวณสามเหลี่ยมทองคำ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นจุดที่แม่น้ำกกไหลมาบรรจบพอดี

จากจุดบรรจบนี้ แม่น้ำโขงจะไหลไปทางทิศตะวันออก ผ่านอำเภอเชียงของ ก่อนออกจากจังหวัดเชียงรายที่แก่งผาได อำเภอเวียงแก่น รวมระยะทางที่ไหลผ่านจังหวัดเชียงรายประมาณ 180 กิโลเมตร จากนั้นจะไหลเข้าสู่ประเทศลาว ก่อนจะวกกลับเข้ามาเป็นพรมแดนระหว่างไทย-ลาวอีกครั้งที่จังหวัดเลย และไหลผ่านจังหวัดต่างๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ หนองคาย บึงกาฬ นครพนม มุกดาหาร อำนาจเจริญ และอุบลราชธานี รวมระยะทางประมาณ 800 กิโลเมตร

เมื่อพิจารณาเส้นทางการไหลของน้ำดังกล่าว จะเห็นได้ว่าโอกาสที่กรุงเทพมหานครจะได้รับผลกระทบโดยตรงจากน้ำท่วมในเชียงรายมี 'น้อยมาก' เนื่องจากมวลน้ำส่วนใหญ่จะไหลลงสู่แม่น้ำโขงและออกสู่ทะเลทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ ไม่ได้ไหลลงมาสู่ภาคกลางโดยตรง

อย่างไรก็ตาม กรุงเทพฯ อาจได้รับผลกระทบทางอ้อมจากการบริหารจัดการน้ำในระบบเขื่อนและแม่น้ำเจ้าพระยา น้ำจากภาคเหนือส่วนที่ไม่ได้ไหลลงสู่แม่น้ำโขงจะถูกกักเก็บในเขื่อนขนาดใหญ่ เช่น เขื่อนภูมิพลและเขื่อนสิริกิติ์ ก่อนที่จะถูกปล่อยลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา การบริหารจัดการน้ำในเขื่อนเหล่านี้จะส่งผลต่อปริมาณน้ำที่ไหลผ่านจังหวัดในภาคกลางและกรุงเทพฯ

แม้ว่าโอกาสที่กรุงเทพฯ จะได้รับผลกระทบโดยตรงจากน้ำท่วมในเชียงรายจะมีน้อย แต่สถานการณ์นี้เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของความเชื่อมโยงในระบบนิเวศน้ำทั่วประเทศและระหว่างประเทศ การบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ จึงเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันและบรรเทาปัญหาน้ำท่วมในทุกพื้นที่

ในท้ายที่สุด เหตุการณ์น้ำท่วมในเชียงรายเป็นเครื่องเตือนใจให้ทุกภาคส่วนตระหนักถึงความสำคัญของการเตรียมพร้อมรับมือกับภัยธรรมชาติ การติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด และการร่วมมือกันในการจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน ทั้งในระดับประเทศและระดับภูมิภาค จะช่วยให้ประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านสามารถรับมือกับความท้าทายด้านการจัดการน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพในอนาคต