เบอร์พรรคสำคัญไฉน เจาะจิตวิทยาตัวเลข ทำไมเบอร์สวยได้เปรียบในสนามเลือกตั้ง?

เลขสวย = ชัยชนะ? เจาะจิตวิทยา "เบอร์พรรค" 

ทันทีที่ผลการจับสลากหมายเลขพรรคการเมืองถูกประกาศออกมา สมรภูมิการแย่งชิง “พื้นที่ความทรงจำ” ก็เริ่มต้นขึ้นทันที ภาพแกนนำพรรคการเมืองที่พยายามตีโจทย์หมายเลขให้กลายเป็นท่าทาง การชูนิ้ว หรือการออกแบบป้ายหาเสียงให้โดดเด่นสะดุดตา ไม่ใช่เพียงกิจกรรมสร้างสีสัน แต่มันคือการชิงความได้เปรียบในสมรภูมิเลือกตั้ง สร้างภาพจำก่อนที่ประชาชนจะจรดปากกาลงบนบัตรเลือกตั้ง 

เพราะตัวเลขมีค่ามากกว่าแค่ลำดับเลข แต่คือ แบรนด์ของพรรคการเมือง ที่พรรคการเมืองต้องใช้สร้างแบรนด์ชิงความได้เปรียบเพื่อเปลี่ยนความจำให้เป็นคะแนน

ในสนามเลือกตั้งที่เต็มไปด้วยข้อมูลมหาศาล เราได้เห็นความพยายามของพรรคการเมืองใหญ่ในการสร้างภาพจำ ไม่ว่าจะเป็นพรรคภูมิใจไทยกับท่าทางประกอบเบอร์ 37  พรรคกล้าธรรมกับท่าบอกหมายเลขคล้ายการแปลงร่าง ขณะที่พรรคอื่น ๆ อาจโชคดีที่ได้เลขจำง่ายอย่างเบอร์ 9 หรือเบอร์ 46  ทั้งหมดนี้ล้วนถูกนำมาต่อยอดเป็นกลยุทธ์สำหรับการหาเสียงเลือกตั้งไปจนถึงวันลงคะแนนเสียง

ผศ.วันวิชิต บุญโปร่ง นักวิชาการด้านรัฐศาสตร์ จากคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต วิเคราะห์ว่าในทางจิตวิทยาการเมือง ทุกหมายเลขมีความหมายซ่อนอยู่ และหมายเลขที่จำง่ายมักจะกุมความได้เปรียบมากกว่าพรรคที่มีหมายเลขซับซ้อน เพราะระบบการเลือกตั้งในบัตร 2 ใบ หมายเลขผู้สมัคร สส.บัญชีรายชื่อ และสส.ระบบเขต จะไม่มีหมายเลขที่ตรงกัน ทำให้บางครั้งก็ยากต่อการสื่อสาร รณรงค์หาเสียง และอาจเกิดความสับสน สำหรับผู้เลือกตั้งบางกลุ่มที่ต้องจดจำทั้ง 2 หมายเลข 

“ทุกเบอร์มีความหมาย ในทางจิตวิทยา มีผลอย่างมากต่อคะแนนเสียง หมายเลขที่จดจำได้ง่ายกว่า มักจะเข้าถึงใจผู้สิทธิ์ได้รวดเร็วกว่าหมายเลขอื่นๆ”

ขณะเดียวกันเบอร์พรรคยังกลายเป็นปราการด่านสำคัญสำหรับพรรคขนาดเล็ก หรือผู้สมัครที่ต้องสู้กับความสับสน เพราะหากผู้ใช้สิทธิ์ไม่ได้เกาะติดข่าวสารอย่างใกล้ชิด หรือเผชิญกับข้อมูลที่ถาโถมจนเกินรับไหวความสับสนในคูหาอาจเปลี่ยนผลลัพธ์ทางการเมืองไปอย่างสิ้นเชิง 

นักวิชาการยังชี้ให้เห็นประเด็นที่น่าสนใจว่า สำหรับกลุ่มผู้สิทธิ์เลือกตั้งที่อาจไม่ได้รับข้อมูลอย่างเท่าทัน หรือไม่ได้ติดตามความเคลื่อนไหวทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง มักจะมีแนวโน้มที่จะเลือกหมายเลขที่คุ้นตาหรืออยู่ในลำดับต้นๆ 

“มันจะมีผลอย่างมาก สำหรับคนที่ไม่ได้รับข้อมูลอย่างเท่าทัน จากข้อมูลที่ผ่านมาชี้ว่ากลุ่มคนเหล่านี้สุดท้ายเขามักจะเลือกเอาเบอร์ที่อยู่ใน 10 อันดับแรกจึงทำให้บางพรรคที่อาจไม่ใช่พรรคใหญ่ที่คนรู้จัก หรือพรรคเกิดใหม่ได้คะแนนเสียงตรงนี้ไป”  ผศ.วันวิชิต ระบุ

แต่ท้ายที่สุด แม้หมายเลขจะสวยงามเพียงใด หรือจะถูกออกแบบมาให้จดจำง่ายแค่ไหน แต่มันเป็นเพียงสะพานที่พาคะแนนไปสู่เป้าหมายเท่านั้น เพราะเนื้อแท้ของการเลือกตั้งไม่ได้อยู่ที่ตัวเลขบนแผ่นกระดาษ แต่อยู่ที่ความศรัทธาในนโยบายและตัวตนของผู้ที่อาสาเข้ามาทำงาน

แล้วคุณล่ะ ในวันที่ต้องกากบาทเลือกตั้ง ลงคะแนนเสียง หมายเลขในใจของคุณเกิดจากความจำที่สวยงาม หรือเกิดจากความเชื่อมั่นในนโยบาย?