ชมเลยคืนนี้! ฝนดาวตกไลริดส์ อัตราตกเฉลี่ย 18 ดวงต่อชั่วโมง

นับเป็นอีกหนึ่งปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่น่าจับตามอง เมื่อ "ฝนดาวตกไลริดส์" กำลังจะมาเยือนท้องฟ้าในวันนี้ วันที่  22 เมษายน 2025 ต่อเนื่องจากปรากฏการณ์แสงเหนืออันน่าประทับใจที่เพิ่งผ่านพ้นไป ฝนดาวตกไลริดส์ เป็นปรากฏการณ์ประจำปีที่เกิดขึ้นในช่วงประมาณกลางถึงปลายเดือนเมษายน โดยจะปรากฏเป็นเส้นแสงสั้น ๆ ที่เคลื่อนที่ผ่านท้องฟ้า ซึ่งสำหรับปีนี้ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) คาดการณ์ว่าปรากฏการณ์ดังกล่าวจะสามารถสังเกตเห็นได้จนถึงวันที่ 22 เมษายน 2025 เริ่มเวลาประมาณ 23:30 น. เป็นต้นไป ตามเวลาประเทศไทย 

หลักการเกิดปรากฏการณ์ฝนดาวตก

ปรากฏการณ์ฝนดาวตกเกิดขึ้นจากการที่โลกโคจรผ่านแนวธารฝุ่นละอองที่ดาวหางหรือดาวเคราะห์น้อยได้ทิ้งไว้ อนุภาคขนาดเล็กเหล่านี้ เมื่อเสียดสีกับชั้นบรรยากาศของโลก จะเกิดการเผาไหม้และส่องสว่าง ทำให้ผู้สังเกตการณ์บนพื้นโลกสามารถมองเห็นเป็นเส้นแสงวาบ

เมื่อโลกเคลื่อนที่ผ่านบริเวณที่มีความหนาแน่นของอนุภาคฝุ่นมากยิ่งขึ้น ความถี่ในการปรากฏของดาวตกก็จะเพิ่มขึ้นตามไปด้วย สำหรับฝนดาวตกไลริดส์ คาดการณ์ว่าในช่วงที่มีความหนาแน่นสูงสุด อาจมีดาวตกปรากฏให้เห็นประมาณ 18 ดวงต่อชั่วโมง อย่างไรก็ตาม ในบางโอกาส อาจเกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "Lyrid meteor outburst" หรือปรากฏการณ์ที่ฝนดาวตก Lyrid มีจำนวนดาวตกมากผิดปกติในช่วงเวลาสั้น ๆ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ไม่บ่อยนัก ซึ่งอาจส่งผลให้มีดาวตมากถึง 100 ดวงต่อชั่วโมง แต่การคาดการณ์ถึงช่วงเวลาที่จะเกิดปรากฏการณ์ดังกล่าว ยังคงเป็นเรื่องที่ท้าทาย

ประวัติของฝนดาวตกไลริดส์

มีการบันทึกการสังเกตการณ์ฝนดาวตกไลริดส์ย้อนกลับไปได้ถึงประมาณ 2,700 ปี ทำให้ปรากฏการณ์นี้เป็นหนึ่งในฝนดาวตกที่เก่าแก่ที่สุดที่มนุษย์รู้จัก โดยต้นกำเนิดของอนุภาคที่ก่อให้เกิดฝนดาวตกไลริดส์นั้นมาจากดาวหางแทตเชอร์ (Comet Thatcher) ซึ่งเป็นดาวหางที่มีวงโคจรรอบดวงอาทิตย์ยาวนานกว่า 400 ปี และได้รับการค้นพบในปี ค.ศ. 1861 โดยนักดาราศาสตร์ชื่อ เอ. อี. แทตเชอร์ (A.E.Thatcher)

ชื่อ "ไลริดส์" มีที่มาจากกลุ่มดาวพิณ (Lyra) ซึ่งเป็นกลุ่มดาวที่ปรากฏว่าดาวตกเหล่านี้พุ่งออกมา โดยจุดกระจาย (radiant) ของฝนดาวตกจะอยู่ในทิศตะวันตกเฉียงใต้ของดาวสว่างที่ชื่อว่า เวกา (Vega)

ข้อแนะนำสำหรับการรับชมฝนดาวตกไลริดส์

สำหรับผู้ที่ประสงค์จะร่วมสังเกตการณ์ความงดงามของฝนดาวตกไลริดส์ ช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดคือช่วง 21:38 น. ของคืนวันที่  22 เมษายน 2025 ตามเวลาประเทศไทย ถึงรุ่งเช้า ที่คาดการณ์ว่าจะมีการปรากฏของดาวตกมากที่สุด

ในปีนี้ ปรากฏการณ์ฝนดาวตกไลริดส์เกิดขึ้นในช่วงข้างแรมของดวงจันทร์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่เอื้อต่อการสังเกตการณ์เนื่องจากแสงจันทร์จะไม่รบกวนมากนัก อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงช่วงเวลาที่ดวงจันทร์ยังคงปรากฏอยู่บนท้องฟ้า โดยเลือกสถานที่ที่มีท้องฟ้ามืดสนิทและปราศจากมลภาวะทางแสง การอยู่ในพื้นที่ที่ห่างไกลจากแสงไฟในเขตเมืองจะช่วยเพิ่มโอกาสในการมองเห็นดาวตกได้อย่างชัดเจน

นอกจากนี้ ดวงตาของผู้สังเกตการณ์จำเป็นต้องใช้เวลาประมาณ 15-20 นาทีในการปรับตัวเข้ากับความมืด ดังนั้นเพื่อความสะดวกสบายในการสังเกตการณ์ ควรมีการพักสายตาเป็นระยะ

ปัจจุบันยังไม่มีการพยากรณ์สภาพท้องฟ้าเฉพาะเจาะจงสำหรับการสังเกตการณ์ฝนดาวตกไลริดส์ อย่างไรก็ตาม ในช่วงปลายเดือนเมษายนโดยทั่วไป มักเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ฤดูฝน ซึ่งอาจมีเมฆปกคลุมในบางพื้นที่ ผู้ที่สนใจสังเกตการณ์จึงควรติดตามพยากรณ์อากาศในพื้นที่ของตนอย่างใกล้ชิดในช่วงเวลาดังกล่าว