"ออสเตรเลีย" เริ่มแบนโซเชียลวัยรุ่น จับตากฎหมายแรกของโลก

อุตสาหกรรมเทคโนโลยีระดับโลกกำลังเร่งปรับตัวครั้งใหญ่ หลังรัฐบาลออสเตรเลียเตรียมบังคับใช้กฎหมาย ห้ามเด็กอายุต่ำกว่า 16 ปีใช้โซเชียลมีเดีย ตั้งแต่วันที่ 10 ธันวาคมนี้ ซึ่งนับเป็นครั้งแรกของโลกที่มีการออกกฎหมายลักษณะนี้อย่างเป็นทางการ

แหล่งข่าวหลายรายเปิดเผยกับสำนักข่าว Reuters ว่า แพลตฟอร์มชั้นนำอย่าง TikTok, Snapchat, Facebook, Instagram, Threads และ YouTube เตรียมดำเนินการปิดบัญชีหรือระงับการใช้งานผู้ใช้ที่คาดว่าอายุต่ำกว่าเกณฑ์ โดยจะมีการส่งข้อความเตือนถึงผู้ใช้งานชาวออสเตรเลียกว่า หนึ่งล้านบัญชี ให้เลือกระหว่างดาวน์โหลดข้อมูล เก็บบัญชีไว้ชั่วคราว หรือยอมให้ลบข้อมูลถาวร

ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีเคยแสดงความกังวลต่อกฎหมายนี้ โดยให้เหตุผลว่าการตรวจสอบอายุแบบบังคับอาจกระทบต่อความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้และสร้างความยุ่งยากในการล็อกอิน อย่างไรก็ตาม ภายใต้แรงกดดันจากค่าปรับสูงสุดถึง 49.5 ล้านดอลลาร์ออสเตรเลีย บริษัทส่วนใหญ่จึงเลือกแนวทางยอมปฏิบัติตามแทนที่จะเผชิญความเสี่ยงทางกฎหมาย

แพลตฟอร์มส่วนใหญ่จะใช้ซอฟต์แวร์อัลกอริทึมที่มีอยู่แล้ว ซึ่งสามารถคาดเดาอายุผู้ใช้ จากพฤติกรรมการใช้งาน เช่น การกดถูกใจ (likes) หรือรูปแบบการโต้ตอบ มากกว่าการให้ผู้ใช้กรอกวันเกิดใหม่ซ้ำ ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาความยุ่งยาก ทั้งนี้ หากผู้ใช้ถูกระบบระบุผิดอายุ สามารถยื่นอุทธรณ์ผ่านแอปพลิเคชันตรวจสอบอายุ (age assurance apps) ที่จะถูกใช้งานครั้งแรกในวงกว้าง

อย่างไรก็ตาม การดำเนินการอาจไม่ราบรื่นนัก โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ใช้ช่วงอายุ 16–17 ปี ที่ระบบตรวจสอบอายุจากภาพถ่ายอาจให้ผลคลาดเคลื่อนสูง ทั้งกรณีบล็อกผู้ที่อายุถึงเกณฑ์จริง หรืออนุญาตผู้ที่อายุต่ำกว่า 15 ปีเข้าใช้งาน ซึ่งอาจทำให้บริษัทต้องเผชิญโทษปรับตามกฎหมาย

จูลี ดอว์สัน (Julie Dawson) ประธานเจ้าหน้าที่นโยบายของบริษัท Yoti ผู้ให้บริการระบบยืนยันอายุแก่ Facebook, Instagram และ TikTok ระบุว่า ผลกระทบต่อผู้ใช้น่าจะเกิดขึ้นเพียง 2-3 สัปดาห์แรก ก่อนที่ระบบจะเข้าที่และผู้ใช้จะคุ้นชินกับกระบวนการใหม่นี้

กฎหมายดังกล่าวมีที่มาจากแรงกดดันทางสังคมที่เพิ่มขึ้น หลังการรั่วไหลของเอกสารภายในของ Meta ในปี 2021 ซึ่งเปิดเผยว่าบริษัททราบถึงผลเสียของโซเชียลมีเดียต่อสุขภาพจิตของวัยรุ่น รวมถึงหนังสือชื่อดัง "The Anxious Generation" และการรณรงค์ของ News Corp Australia ในปี 2024 ที่ผลักดันให้รัฐบาลดำเนินการเชิงรุกเพื่อคุ้มครองเด็กออนไลน์

แม้จะมีเสียงวิจารณ์จากกลุ่มเสรีนิยมและผู้สร้างคอนเทนต์บางส่วนว่ากฎหมายอาจละเมิดเสรีภาพการแสดงออก แต่รัฐบาลออสเตรเลียยืนยันว่า มาตรการใหม่นี้คือ จุดเปลี่ยนด้านความปลอดภัยดิจิทัล ซึ่งกำหนดให้แพลตฟอร์มต้องใช้มาตรการที่เหมาะสม เพื่อป้องกันเยาวชนเข้าถึงบริการโดยไม่ต้องรอการอนุญาตจากผู้ปกครอง