คนดีต้องมีที่ยืน โลกต้องดีกว่า : เครือข่ายจิตอาสา VSA ระดมพลนานาชาติ ช่วยเหลือรร.เล็กชนบท

“ เผ่าพันธุ์มนุษย์น่าจะสูญพันธุ์เพราะต่างคนต่างอยู่ ต่างคนต่างไม่ใส่ใจ อยากทำอะไรก็ได้ ที่นี้ก็คิดว่าคนน่าจะสูญพันธุ์น่ะ  หรืออาจจะกลายเป็นอย่างอื่น กลายเป็นหุ่นยนต์ไปโดยที่ไม่ใช่เป็นมนุษย์ เพราะถ้าคุณยังเป็นมนุษย์ เรื่องพวกนี้มันอยู่ในใจ 

เราห่วงถึงอนาคตพอเรามีครอบครัวมีลูก เราคิดว่าต่อไปอนาคตไม่อยากให้ลูกเราอยู่กับกองขยะ หรืออยู่กับมลพิษหรืออยู่ในสังคมที่คนไม่แคร์กัน ต่างคนต่างอยู่ 

เราไม่อยากให้เป็นแบบนั้น แล้วพี่ก็ติดว่าเครือข่ายจิตอาสามันจะรวมคนที่มีความคิดเหมือนกัน ที่อยากทำให้โลกนี้มันน่าอยู่มากขึ้น ก็เลยเริ่มต้นทำอย่างงี้อย่างจริงจังครับ” 

นี่คือแนวคิดของ นายลักษณะ รอดตระกูล นายกสมาคมจิตอาสา VSA Thailand หรือ  Volunteer Spirit Association วันนี้ TNN จะพามารู้จักกลุ่มจิตอาสานี้ว่ามีบทบาทช่วยเหลือสังคมได้อย่างไร

เครือข่ายจิตอาสา VSA คืออะไร? 

 VSA ย่อมาจาก Volunteer Spirit Association ก็คือแปลว่าสมาคมจิตอาสา เป็นกลุ่มที่รับน้องๆจากเยาวชนทั่วโลก มาทำจิตอาสาในไทย แล้วก็เราสามารถส่งเด็กน้องๆเด็กไทยไปทำจิตอาสาได้ทั่วโลกด้วย 

เริ่มจากกลุ่มของเราไปเป็นครูอาสาไปทำจิตอาสาตามชนบท ทีนี้ก็เริ่มจากการทำโครงการแล้วก็ส่งไปต่างประเทศด้วยว่า โรงเรียนชนบทเขาไม่มีงบจ้างครูต่างประเทศ เด็กๆในชนบทไม่มีโอกาสได้เจอพี่พี่นานาชาติ 

เครือข่ายจิตอาสา VSA มีบทบาทในการช่วยเหลือสังคมอย่างไร? 

ทางเราจึงริเริ่มโครงการครูอาสานานาชาติ เป็นโครงการแรก จากนั้นก็ส่งครูอาสานานาชาติลงพื้นที่ โดยเริ่มจากจังหวัดสงขลา หลังจากนั้นโรงเรียนทั่วประเทศติดต่อมา เราก็เริ่มครูอาสาไปทั่วประเทศไทย

ปัญหาก็คือโรงเรียนเล็กในชนบท ถ้านักเรียนมีน้อยลงเรื่อยๆ โรงเรียนก็จะถูกยุบลง สาเหตุที่ถูกยุบเพราะมีนักเรียนบางส่วนถูกผู้ปกครองย้ายเข้าไปเรียนในเมือง เพราะคิดว่าในเมืองมีครูชาวต่างชาติคอยสอน 

ในโรงเรียนเล็กๆ ส่วนใหญ่เป็นเด็กนักเรียนที่มีฐานะยากจน ซึ่งพวกเขาไม่สามารถย้ายไปเรียนโรงเรียนอื่นได้ พอโครงการของเราเข้าร่วมกับโรงเรียนเล็กๆเหล่านั้น ก็จะมีครูอาสานานาชาติไปสอนเรื่อยๆ นักเรียนที่ย้ายไปกลับมาเรียนต่อ โรงเรียนก็ไม่ถูกยุบ

เพราะฉะนั้นทั้งครูแล้วก็ผู้ปกครองเขาก็รู้สึกประทับใจมาก ทำให้โรงเรียนยังอยู่ได้ เด็กๆจะได้ไม่ต้องไปลำบากที่จะต้องย้ายไปเรียนที่อื่น 

นอกจากเป็นครูอาสาแล้วก็จะมีโครงการค่ายอาสานานาชาติ คือโครงการที่เรารับเยาวชนนานาชาติ มาทำกิจกรรมจิตอาสาในไทย ตามลักษณะความต้องการของท้องถิ่น คือหน่วยงานที่ต้องการจิตอาสาเขาก็จะติดต่อเรามา เราก็ต้องไปสำรวจว่าสามารถไปช่วยอะไรได้บ้าง 

มีการจัดการบริหารใน เครือข่ายจิตอาสา VSA อย่างไร?

ขั้นตอนการทำงาน ต้องรู้ว่าทำอะไรนี่สำคัญที่สุด งานภารกิจเราคืออะไร ทีมเราเด็กๆไปพักไปทำงานที่ไหนกินกันยังไง เดินทางอย่างไร แล้วก็ชุมชนเป็นอย่างไรด้วย มันจะมีขั้นตอนของการเตรียมค่าย 

เขาเรียกว่าเป็น Risk Managment ก็คือการจัดการความเสี่ยง ก็จะมีระบบ ต่างประเทศเขาได้รู้จักกันในนามของ IVS ซึ่งเริ่มต้นมาจากหลังจากสงครามโลกครั้งที่ 1 ก็คือ ประวัติศาสตร์ก็คือกว่าร้อยปีแล้ว  

แรงจูงใจของการเข้าร่วมจิตอาสา  VSA  ชาวต่างชาติคิดว่าเกิดจากอะไร

ส่วนใหญ่แล้วน้องๆจิตอาสาก็คือเริ่มจากแรงจูงใจในการเข้าร่วม บางคนแบบไปทำจิตอาสาที่นี่มีเพื่อนนานาชาติได้ฝึกภาษา ได้แลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ที่นี่พอไปแล้วมันได้มากกว่านั้น คุณได้ทำประโยชน์เพื่อส่วนรวมด้วย ได้ทำประโยชน์เพื่อชุมชนด้วย ได้พัฒนาตัวเองด้วย 

เท่าที่เราทราบกันว่าประเทศไทยเป็นนประเทศท่องเที่ยว เมืองท่องเที่ยวมีนักท่องเที่ยวมาเยอะ แต่จิตสาอาสาจะมีความต่างจากท่องเที่ยวเยอะก็คือ ต่างชาติบอกว่าพอมาทำงานจิตอาสา เขาจะรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า มีคุณค่าแล้วก็ได้ไปแลกเปลี่ยนเรียกรู้กับชุมชนจริงๆ เพราะว่าเหมือนโครงการที่เราทำส่วนใหญ่ ก็จะเป็นโครงการที่แบบในชนบท อยู่กับชาวบ้านจริงๆแล้วเขารู้สึกว่าเขาได้แลกเปลี่ยนเรียกรู้กับชุมชน 

เขาได้มาสัมผัสความเป็นไทยจริงๆ ที่ไม่ใช่แค่สถานที่ท่องเที่ยว เขาก็จะรู้สึกประทับใจแล้วก็รู้สึกได้เรียนรู้วัฒนธรรมไทย เขาได้ให้และในขณะเดียวกันเขาก็ได้รับจากชุมชน จากชาวบ้าน จากคนไทยด้วยกัน ก็รู้สึกว่า ประทับใจ 

มีอุปสรรคเกิดขึ้นบ้างไหม? สำหรับจิตอาสาชาวต่างชาติ

อาจจะเป็นอุปสรรคเรื่องความเข้าใจ ของหน่วยงานท้องถิ่น หรือว่าชุมชนในบางที่ ที่เขายังไม่เข้าใจว่ากลุ่มอาสาสมัครนานาชาติกับท่องเที่ยว ต่างกันอย่างไร บางที่เขาก็จะเกรงใจว่ากลัวน้องๆจะเหนื่อย บางทีเขาก็คิดว่าน้องๆเป็นนักท่องเที่ยว ก็กลายเป็นเหมือนกับเราไม่สามารถทำกิจกรรมได้อย่างเต็มที่ ก็ต้องใช้เวลา

อีกอย่างนึงบางชุมชนบอกว่า ไม่อยากให้ลูกหลานเข้าร่วมเพราะว่าเดี่ยวจะกลายเป็นฝรั่งไป แต่จริงๆมันตรงกันข้างเลย เพราะฉะนัน้เด็กเยาวชนไทยที่มาร่วมกับจิตอาสานานาชาติกับเรา ทำให้เด็กเข้าใจวัฒนธรรมตัวเองมากขึ้นด้วย้ำ เพราะว่าเด็กไทย เด็กอาสา ต้องพาเพื่อนฝรั่งเข้าวัด ต้องสอนเพื่อนว่าใหว้อย่างไร ต้องสอนต้องอธิบายเกี่ยวศาสนาพุทธเป็นอย่างไร ทำให้ตัวเองเหมือนกับเข้าใจตัวเองมากขึ้นด้วยซ้ำ 

บางครั้งรู้สึกว่ามันกระทบกับงานที่เราทำ บางทีบางชุมชนเขาก็จะแบบไม่รู้สึกไว้วางใจ พอเกิดเหตุการณ์แบบนี้ขึ้นในบางหน่วยงาน ที่ทำเรื่องที่ไม่ตรงไปตรงมาไม่ถูกต้อง ก็รู้สึกว่ามันต้องใช้เวลา เพราะมีความเชื่อว่า คนไทยมีความรู้ขึ้นเรื่อยๆทุกวัน แล้วเหตุการณ์พวกนี้ก็จะน้อยลงเรื่อยๆ มันก็ต้องใช้เวลา คนพวกนี้ก็จะน้อยลงเรื่อยๆ หรือมีอยู่เขาก็จะทำอะไรไม่ได้เพราะว่าคนมีความรู้มากขึ้น โซเชียลมีเดียสามารถที่จะเป็นเครื่องมือ ที่จะทำให้ทุกอย่างมันโปร่งใสมากขึ้น 

เครือข่ายจิตอาสา VSA เป็นต้นแบบของการสร้างความโปร่งใสในองค์กรได้อย่างไร

เราเป็นหน่วยงานอิสระที่ไม่ได้รับงบประมาณมาจากใครโดยตรง จริงๆแล้วจิตอาสาเราก็เหมือนเป็นกับหน่วยงานที่ไม่แสวงกำไร แต่ก็เป็นเหมือนกับโซเชียลเอ็นเตอร์ไพรส์ เพราะฉะนั้นการจัดสรรงบประมาณก็ต้องโปร่งใส ก็ต้องส่งงบให้สรรพากร  มีการจัดสรรว่า นี่เป็นส่วนของการจัดการนะ เงินเดือนสำนักงานเจ้าหน้าที่เท่านี้ 

ในส่วนของการทำค่ายมันก็ต้องชัดเจน ก็ต้องมีการตรวจสอบได้ แล้วก็ส่งบัญชีให้เรียบร้อยต้องมีการโปร่งใส แล้วเราต้องส่งงบประมาณของเราให้กับเครือข่ายหน่วยงานด้วย ให้เขาเห็นว่าค่ายนี้มีเด็กกี่คนมาเท่าไร แล้วใช้อะไรไปบ้างเราจะมีการจัดการตรงนี้อยู่อย่างโปร่งใส เพราะทำงานเป็นระบบเครือข่าวเน็ตเวิร์ก 

อยากทำงานจิตอาสาฯต้องเริ่มต้นจากไหน? 

บางทีมันเริ่มจากเรื่องเล็กๆ แค่เดินสวนกับใครสักคนหนึ่ง เดินผ่านเห็นป้าแก่ๆแล้ว ป้าครับเดี๋ยวผมช่วยถือให้ ,ป้าไปตรงไหน แค่นี้เองเรื่องเล็กน้อย มันอยู่ในใจเราแล้ว คือไม่จำเป็นต้องไปเป็นอาสา หรือจะไปมีแนวคิด อยากเปลี่ยนแปลงโลก อยากเปลี่ยนแปลงสังคมให้ดีขึ้น เราต้องปฏิวัติ เราต้องปฏิรูป ไม่ต้องถึงขนาดนั้น เริ่มจากเล็กๆใกล้ๆบ้าน ใกล้ๆชุมชนคุณก่อน ใกล้ในสถานศึกษาหรือในองค์กรในบริษัทก่อน 

เครือข่ายจิตอาสา VSA มีคนสนใจเข้าร่วมแค่ไหน? 

จริงๆเครือข่ายนี้โตขึ้นเรื่อยๆ นอกจากสมาคมจิตอาสา เรามีเครือข่ายจิตอาสาด้วย ซึ่งเป็นศูนย์รวมของจิตอาสาฯทั่วไทยทั้งหมดเลย ไม่ใช่เฉพาะนานาชาติอย่างเดียวแล้วก็ในมหาวิทลัยต่างๆ เช่นในมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ มหาวิทบาลัยทักษิณ แถวนี้ก็รราชภัฏหรือธรรมศาสตร์ จุฬาฯเนี่ยก็จะมีหน่วยงานที่เขาเรียกว่าเป็นบัณฑิตอาสา หรือ เป็นหน่วยงานอาสาสมัครในมหาวิทยาลัยอยู่แล้ว ซึ่งถ้าบางคนที่ทำอยู่แล้วรู้สึกว่าเหนื่อยแล้วท้อแท้ ก็ไปดูในเว็บไซต์สมาคมได้เราจะมีเครือข่ายที่มีคนคิดเหมือนกัน แล้วเราก็ต้องการคนมาร่วมกันเยอะๆ 

คนอยากเข้าร่วมเครือข่ายจิตอาสา VSA ต้องทำอย่างไร

สามารถเข้าไปดูในเว็บไซต์ของ VSA ได้เลย หรือว่า Facebook เพจ VSA THAILAND หรือ IG BSA THAILAND แล้วก็ในเครือข่าวจิตอาสา เพราะว่าหน่วยงานต่างๆ นี่สามารถไปโพสต์กิจกรรมจิตอาสาในนั้นได้เลย โดยเฉพาะจิตอาสาช่วงวันหยุดก็มีนะสองวัน ไปทำใกล้ๆกรุงเทพหรืออะไรก็มีไม่ใช่เฉพาะที่นี่ คือจะมีเยอะมากเลยที่จะไปแบบนั้น 

ภาพจาก :  TNN ONLINE