ไขข้อข้องใจ “โรคกระดูกสันหลัง” เกิดจากพันธุกรรม หรือพฤติกรรม?

ปวดหลังเรื้อรัง หมอนรองกระดูกเคลื่อน หรือภาวะกระดูกทับเส้นประสาท ล้วนเป็นปัญหาสุขภาพที่หลายคนเผชิญอยู่ในปัจจุบัน คำถามที่มักตามมาคือ “โรคเหล่านี้เกิดจากพันธุกรรมในครอบครัว หรือ เป็นผลจากพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน?”

นพ.พร นริศชาติ แพทย์เฉพาะทางด้านกระดูกสันหลัง โรงพยาบาลเอส สไปน์ อธิบายว่า โรคกระดูกสันหลังบางประเภท เช่น กระดูกสันหลังคดตั้งแต่กำเนิด (Congenital Scoliosis), โรคกระดูกพรุนที่มีประวัติในครอบครัว, หรือ หมอนรองกระดูกเสื่อมเร็วกว่าปกติ อาจมีความเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมได้  โดยเฉพาะในกรณีที่ตรวจพบยีนบางกลุ่มที่ส่งผลต่อการสร้างกระดูก

อย่างไรก็ตาม พันธุกรรมเพียงอย่างเดียวมักไม่ใช่ปัจจัยหลัก เพราะโรคเหล่านี้มักเกิดขึ้นเมื่อมี "พฤติกรรมเร่งเสื่อม" เข้ามาร่วม เช่น การนั่งทำงานนานโดยไม่เปลี่ยนอิริยาบถ การยกของหนักด้วยท่าทางผิด หรือการไม่ออกกำลังกาย แม้แต่ภาวะน้ำหนักตัวเกิน ก็เป็นตัวเร่งที่ทำให้กระดูกสันหลังเสื่อมได้เร็วขึ้นอย่างชัดเจน  จากประสบการณ์ของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในโรงพยาบาลเอส สไปน์ พบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาจจมีทั้ง 2 ปัจจัยร่วมกัน  เช่น คนที่มีประวัติครอบครัวปวดหลัง และทำงานที่ต้องนั่งนานหรือยกของหนัก ก็จะแสดงอาการได้เร็วกว่าคนทั่วไป

นพ.พร ยกตัวอย่างเคสของผู้ป่วย 3 พี่น้องจากต่างจังหวัด ที่เข้ารับการรักษาพร้อมกัน โดยมีอาการแตกต่างกัน ได้แก่ กระดูกสันหลังหักยุบ  หมอนรองกระดูกสันหลังปลิ้นกดทับเส้นประสาท และภาวะช่องไขสันหลังตีบแคบ แม้หลายคนอาจคาดว่าเป็นผลจากกรรมพันธุ์ แต่เมื่อวิเคราะห์อย่างละเอียดพบว่า ปัจจัยสำคัญ คือ พฤติกรรมการใช้งานหลังที่สะสมมาอย่างยาวนาน ประกอบกับอายุที่มากขึ้น จึงเป็นสาเหตุให้เกิดโรคขึ้นพร้อมกันได้

ทั้งนี้ พันธุกรรมอาจมีบทบาทในแง่ของ "ความไวต่อโรค" หรือ "ความเสี่ยงที่จะเป็นเร็วขึ้น" ตัวอย่างเช่น บางคนมีช่องไขสันหลังแคบโดยกำเนิด เมื่อเกิดการเสื่อมเพียงเล็กน้อยก็สามารถแสดงอาการได้ชัดเจนทันที  แม้เราจะไม่สามารถควบคุมพันธุกรรมได้ แต่ “พฤติกรรมในชีวิตประจำวัน” คือสิ่งที่ปรับเปลี่ยนได้ หากเริ่มต้นดูแลสุขภาพหลังอย่างเหมาะสมตั้งแต่วันนี้ ไม่ว่าจะเป็นการนั่งให้ถูกวิธี ออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อแกนกลาง หรือ ควบคุมน้ำหนักให้เหมาะสม ก็สามารถลดความเสี่ยง และยืดอายุการใช้งานของกระดูกสันหลังได้อีกนาน

โรงพยาบาลเอส สไปน์ เราพร้อมให้คำปรึกษาและดูแลผู้ป่วยด้านกระดูกสันหลังแบบครบวงจร ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางและเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัย เพราะการเข้าใจต้นเหตุของโรคอย่างถูกต้อง คือ สิ่งสำคัญของการรักษาที่ตรงจุดและยั่งยืน