ขยะไม่เคยไร้ค่า พลิกซากอิเล็กทรอนิกส์ สู่สมบัติแห่งอนาคต

ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องและทรัพยากรธรรมชาติกำลังร่อยหรอ สตาร์ตอัปจากสหราชอาณาจักรชื่อ DEScycle ได้พัฒนาเทคโนโลยีรีไซเคิลแบบใหม่ที่อาจพลิกโฉมอุตสาหกรรมการจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์ทั่วโลก พวกเขานำเสนอแนวทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่า “การหลอมโลหะ” แบบดั้งเดิม ซึ่งมักสิ้นเปลืองพลังงานและสร้างมลพิษ โดยใช้หลักการทางเคมีที่เรียกว่า “deep eutectic solvent (DES)” เพื่อสกัดโลหะมีค่าและโลหะหายากออกจากอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ถูกทิ้ง ทั้งหมดนี้ทำได้ที่อุณหภูมิห้อง

กระบวนการของ DEScycle ใช้ของเหลวชนิดพิเศษที่สามารถละลายโลหะจากเศษแผงวงจรและขยะอิเล็กทรอนิกส์อื่น ๆ ได้อย่างเฉพาะเจาะจง โดยปล่อยให้ส่วนประกอบที่ไม่ใช่โลหะคงอยู่ตามเดิม ร็อบ แฮร์ริส ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายเทคโนโลยีของบริษัท อธิบายว่า นำขยะอิเล็กทรอนิกส์มาใส่ในของเหลวนี้ ซึ่งจะละลายโลหะออกมาได้เหมือนกับที่น้ำตาลละลายในกาแฟวิธีนี้ช่วยให้สามารถดึงโลหะออกมาได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสามารถนำกลับมาใช้ผลิตสินค้าใหม่ได้อีกครั้ง

เทคโนโลยีนี้มีศักยภาพในการลดการใช้พลังงานลงอย่างมากเมื่อเทียบกับการหลอมโลหะ และยังหลีกเลี่ยงการใช้กรดเข้มข้นที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ปัจจุบัน DEScycle กำลังร่วมมือกับ Gap Group North East ซึ่งเป็นผู้นำด้านการจัดการขยะไฟฟ้าในสหราชอาณาจักร เพื่อนำเทคโนโลยีนี้ไปใช้ในระบบรีไซเคิลที่มีอยู่แล้ว ความร่วมมือนี้ถูกยกย่องว่าเป็น “เกมเชนเจอร์” ของวงการรีไซเคิล โดยปีเตอร์ มูดี ซีอีโอของ Gap Group กล่าวว่า การผสานเทคโนโลยี DES เข้ากับกระบวนการเดิมจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการกู้คืนโลหะ และลดการปล่อยคาร์บอนจากการรีไซเคิลแบบเก่าได้อย่างมีนัยสำคัญ

ทั้งสององค์กรได้ตั้งโครงการร่วมชื่อ Gap Urban Metal Recoveries เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีนี้ในเชิงพาณิชย์ เป้าหมายคือทำให้สหราชอาณาจักรสามารถกักเก็บทรัพยากรโลหะมีค่าภายในประเทศ ลดการพึ่งพาการนำเข้าวัตถุดิบจากต่างประเทศ ซึ่งนอกจากจะมีประโยชน์ทางเศรษฐกิจแล้วยังตอบโจทย์ด้านสิ่งแวดล้อมและความมั่นคงทางทรัพยากรในระยะยาว

ข้อมูลจากองค์กรไม่แสวงหากำไร Material Focus ซึ่งดำเนินโครงการ “Recycle Your Electricals” ระบุว่า ครัวเรือนในสหราชอาณาจักรทิ้งเครื่องใช้ไฟฟ้าราว 103,000 ตันต่อปี และยังเก็บอุปกรณ์ที่ไม่ได้ใช้งานกว่า 880 ล้านชิ้นไว้ในบ้าน คิดเป็นมูลค่าทรัพยากรวัตถุดิบที่สูญเสียไปเกือบ 1 พันล้านปอนด์ต่อปี

สก็อตต์ บัตเลอร์ ผู้อำนวยการขององค์กร กล่าวว่า การรีไซเคิลขยะอิเล็กทรอนิกส์มีความสำคัญไม่เพียงเพราะเรื่องสิ่งแวดล้อม แต่ยังมีมิติทางภูมิรัฐศาสตร์ เนื่องจากในขยะเหล่านี้มีโลหะสำคัญ เช่น ลิเทียม โคบอลต์ นิกเกิล ทอง อะลูมิเนียม และเหล็ก ซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักของเทคโนโลยีอนาคต 

DEScycle มีแผนเปิดตัวหน่วยสาธิตเทคโนโลยีในปี 2026 และเริ่มดำเนินงานเชิงพาณิชย์ภายในปี 2029 การพัฒนาเทคโนโลยีเช่นนี้เกิดขึ้นท่ามกลางกระแสการประชุม COP30 ที่จะจัดขึ้นที่เมืองเบเล็ม ประเทศบราซิล ซึ่งรัฐบาลทั่วโลกจะหารือแนวทางใหม่ในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากพลังงานและอุตสาหกรรมหนัก

นวัตกรรมของ DEScycle สะท้อนแนวคิด “เศรษฐกิจหมุนเวียน” ที่แท้จริง โดยเปลี่ยนขยะอิเล็กทรอนิกส์ให้กลายเป็นทรัพยากรหมุนเวียนแทนการฝังกลบหรือเผาทำลาย นอกจากจะช่วยลดการใช้พลังงานและสารเคมีอันตรายแล้ว ยังช่วยลดการปล่อยคาร์บอนและเสริมความมั่นคงทางทรัพยากรของประเทศ เทคโนโลยีนี้จึงไม่เพียงเป็นก้าวสำคัญของอุตสาหกรรมรีไซเคิลเท่านั้น แต่ยังเป็นหนึ่งในคำตอบของโลกในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนและสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจและการรักษาสิ่งแวดล้อม