ทอดกฐิน ทอดผ้าป่า งานบุญใหญ่ ต่างกันอย่างไร?
ข่าววันนี้ ทอดกฐิน ทอดผ้าป่า ต่างกันอย่างไร? เชื่อว่าหลายคนต้องเกิดข้อสงสัยถึงมหาศรัทธางานบุญใหญ่ที่จัดขึ้นปีละครั้งเท่านั้น หรือจัดได้ตลอดปีกันนะ ซึ่งความคุ้นเคยที่ถือเป็นกิจกรรมในช่วงใกล้ ๆ จะได้เห็นคนเดินถือพุ่มกฐินเข้ามาเชิญชวนให้ร่วมบริจาคเงินตามกำลังที่มี หรือเดินทางไปทำบุญที่วัดก็จะได้เห็นพุ่มกฐิน พร้อมซองกฐิน เปิดออกมามีรายละเอียดเกี่ยวกับงานบุญใหญ่ รายชื่อคณะกรรมการร่วมด้วยช่วยกัน หรือหลายคนอาจคุ้นเคยถึงการเปิดรับบริจาคเสื้อผ้ามือสองเพื่อน้อง
ทอดกฐิน ทอดผ้าป่า งานบุญใหญ่ ต่างกันอย่างไร?
วันนี้ TrueID รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับกฐินและผ้าป่ามาให้ได้เรียนรู้กัน
"กฐิน" คืออะไร?
กฐิน เป็นศัพท์ในพระวินัยปิฎกเถรวาท เป็นชื่อเรียกผ้าไตรจีวรที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้ภิกษุผู้อยู่จำพรรษาครบ 3 เดือนแล้ว สามารถรับมานุ่งห่มได้ โดยคำว่าการทอดกฐิน หรือการกรานกฐิน จัดเป็นสังฆกรรมประเภทหนึ่งตามพระวินัยบัญญัติเถรวาทที่มีกำหนดเวลา คือพระสงฆ์สามารถกระทำสังฆกรรมนี้ได้นับแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ไปจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 เท่านั้น
ทำไมจึงเกิดพิธีทอดกฐิน?
จากข้อมูลที่ค้นหายังระบุว่าถึงการได้มาของผ้าไตรจีวรอันจะนำมากรานกฐินตามพระวินัยบัญญัติของเถรวาทนี้ พระพุทธองค์ไม่ทรงห้ามการรับผ้าจากผู้ศรัทธาเพื่อนำมากรานกฐิน ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงทำให้เกิดทานพิธีการถวายผ้ากฐิน หรือการทอดกฐินของพุทธศาสนิกชนขึ้น และด้วยการที่การถวายผ้ากฐินนั้น จัดเป็นสังฆทาน คือถวายแก่คณะสงฆ์โดยไม่เจาะจงภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง เพื่อให้คณะสงฆ์นำผ้าไปอปโลกน์ ยกให้ แก่ภิกษุรูปใดรูปหนึ่งตามที่คณะสงฆ์ลงมติ (ญัตติทุติยกรรมวาจา) และกาลทาน ที่มีกำหนดเขตเวลาถวายแน่นอน คณะสงฆ์วัดหนึ่ง ๆ สามารถรับได้ครั้งเดียวในรอบปี จึงทำให้ประเพณีการทอดกฐินเป็นบุญประเพณีนิยมที่สำคัญของพุทธศาสนิกชนโดยทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทย
ประเพณีการทอดกฐิน
ทั้งนี้ ประเพณีดังกล่าวมีมาช้านานแล้ว ทั้งพิธีหลวงและพิธีราษฎร์ โดยการถวายผ้าพระกฐินของพระมหากษัตริย์จัดเป็นพระราชพิธีที่สำคัญประจำปี ในปัจจุบันถวายผ้ากฐินในแง่การสนับสนุนผ้าไตรจีวรเพื่อใช้ในสังฆกรรมสำคัญของคณะสงฆ์ได้ถูกลดความสำคัญลงไป แต่กลับให้ความสำคัญกับบริวารของกฐินทานแทน เช่น เงิน หรือวัตถุสิ่งของ เพื่อนำสิ่งเหล่านี้มาพัฒนาถาวรวัตถุและทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ซึ่งจัดเป็นสังฆทานอย่างหนึ่งเช่นเดียวกัน อีกทั้ง กฐินมีกำหนดระยะเวลาถวาย จะถวายตลอดไปเหมือนผ้าชนิดอื่นไม่ได้ ซึ่งระยะเวลานั้นมีเพียง 1 เดือน คือ ตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ไปจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 (วันเพ็ญเดือน 12) ระยะเวลานี้เรียกว่า กฐินกาล คือระยะเวลา ทอดกฐิน หรือ เทศกาลทอดกฐิน นั่นเอง
เมื่อรู้จัก "กฐิน" แล้ว มาต่อกันที่ "ผ้าป่า" อีกหนึ่งประเพณีของไทยที่นิยมสืบทอดต่อกันมา ซึ่งการทอดผ้าป่า จะแตกต่างจากการทอดกฐินอย่างไร มาหาคำตอบกันเลยดีกว่า
ผ้าป่า คืออะไร?
สำหรับ "ผ้าป่า" หรือการทอดผ้าป่านั้น คือผ้าที่ผู้ถวายนำไปวางพาดไว้บนกิ่งไม้ เพื่อให้พระชักเอาไปเองโดยไม่กล่าวคำถวายหรือประเคนเหมือนถวายของทั่วไป กริยาที่พระหยิบผ้าไปใช้แบบนั้น เรียกว่า "ชักผ้าป่า" ส่วนการถวายผ้าป่านิยมจัดของใช้เป็นบริวารผ้าป่าเหมือนบริวารกฐินเรียกว่า "ทอดผ้าป่า"
เมื่อย้อนประวัติพบว่า สมัยพุทธกาลผ้าหายาก ภิกษุต้องแสวงหาผ้าที่เขาทิ้งไว้ตามป่าช้าบ้าง ตามทางเดินในป่าบ้างมาทำจีวรนุ่งห่ม คนใจบุญสมัยนั้นจึงนำผ้าไปแขวนไว้ตามต้นไม้ข้างทางที่พระเดินผ่าน ทำนองว่าทิ้งแล้วพระไปพบเข้าจึงหยิบไปทำจีวร โดยถือว่าเป็นผ้าไม่มีเจ้าของ ผ้าชนิดนั้นเลยเรียกว่า "ผ้าป่า"
ทอดกฐิน VS ทอดผ้าป่า ต่างกันอย่างไร?
จากข้อมูลเบื้องต้น เมื่อลองแยกการประกอบพิธีจะเห็นได้ว่า มีความแตกต่างกันดังนี้
พิธีทอดกฐิน
- จะทำได้เวลา 1 เดือน หลังจากออกพรรษาแล้ว ถึงสิ้นสุดวันลอยกระทงเท่านั้น
- บุคคลรับต้องเป็นพระ-มีกาลพรรษาครบ 3 เดือน
- ทอดถวายสถานที่วัดใด วัดหนึ่ง-ครั้งเดียวต่อปี
- วัดนั้น ต้องมีพระจำพรรษาอย่างน้อย 5 รูป
- ความเชื่อของการทอดกฐิน คือ เชื่อกันว่ามีอานิสงส์สูง
พิธีทอดผ้าป่า
- ทำได้ตลอดปี
- ไม่จำกัดเวลา บุคลล ประเภท เช่น มูลนิธิฯ ต่าง ๆ ร่วมประชาสัมพันธ์ ทอดผ้าป่าเสื้อผ้ามือสอง สำหรับน้องในชนบท เป็นต้น
- ทำได้ทุกที่ ทุกเวลา อย่างน้อย ควรมีพระหนึ่งรูปมาทำพิธี โดยมาชักผ้าบังสกุลนั้น (ผ้าที่แขวนกิ่งไม้ เปื้อนฝุ่น ซากศพ ไม่มีเจ้าของ เป็นต้น)
- มีอานิสงส์ในการทำบุญทอดผ้าป่าหากใจเป็นกุศล
และนี่คือความแตกต่างระหว่าง กฐินที่จัดได้เพียงปีละครั้ง ส่วนผ้าป่าจัดได้ตลอดทั้งปี และไม่ว่าจะร่วมงานประเพณีไหนก้ล้วนเป็นงานบุญที่สร้างความดีงามในจิตใจและส่งต่อให้ผู้อื่นได้อีกด้วย
ข้อมูล : วิกิพีเดีย