ภัยโลกร้อนทำอาหารแพง บีบคนรายได้น้อย เลือกไม่ได้ ต้องทานแต่ของไร้ประโยชน์!

รายงานฉบับใหม่เตือนว่า วิกฤตสภาพภูมิอากาศกำลังผลักดันราคาอาหารทั่วโลกให้พุ่งสูงขึ้นอย่างน่าตกใจ ส่งผลกระทบรุนแรงต่อประชากรที่ยากจนที่สุด โดยอาจนำไปสู่ภาวะทุพโภชนาการ ความไม่มั่นคงทางอาหาร และความไม่สงบทางสังคมในหลายประเทศ

งานวิจัยที่จัดทำโดยเครือข่ายนักวิชาการจากหลายองค์กร ได้แก่ Energy & Climate Intelligence Unit (ECIU) ของสหราชอาณาจักร, ธนาคารกลางยุโรป (ECB), Food Foundation, Barcelona Supercomputing Center และ Potsdam Institute for Climate Impact Research พบความเชื่อมโยงอย่างชัดเจนระหว่างสภาพอากาศสุดขั้ว (Extreme Weather) และการพุ่งขึ้นของราคาอาหารในช่วงปี 2022–2024

รายงานระบุว่า ความผันผวนของสภาพอากาศ เช่น ภัยแล้ง ฝนตกหนัก หรือคลื่นความร้อน ส่งผลให้ราคาอาหารจำเป็นในแต่ละประเทศพุ่งสูงอย่างผิดปกติ เช่น

•    ผักกาดหอมในออสเตรเลีย เพิ่มขึ้น 300% (จากเดือนมิถุนายน 2022)

•    โกโก้ในกานาและไอวอรีโคสต์ เพิ่มขึ้น 280% (จากเดือนเมษายน 2024)

•    กาแฟโรบัสต้าในเวียดนาม เพิ่มขึ้น 100% (จากเดือนกรกฎาคม 2024)

•    หัวหอมและมันฝรั่งในอินเดีย เพิ่มขึ้น 89% (จากเดือนมิถุนายน 2024)

•    ผักในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้น 80% (จากเดือนพฤศจิกายน 2022)

•    กะหล่ำปลีในเกาหลีใต้ เพิ่มขึ้น 70% (จากเดือนกันยายน 2024)

•    กาแฟในบราซิล เพิ่มขึ้น 55% (จากเดือนสิงหาคม 2024)

•    น้ำมันมะกอกในอิตาลีและสเปน เพิ่มขึ้น 50% (จากเดือนมกราคม 2024)

•    ราคาสินค้าเกษตรในปากีสถาน เพิ่มขึ้น 50% (จากเดือนสิงหาคม 2022)

•    ข้าวในญี่ปุ่น เพิ่มขึ้น 48% (จากเดือนกันยายน 2024)

•    ราคาสินค้าอาหารในเอธิโอเปีย เพิ่มขึ้น 40% (จากเดือนมีนาคม 2023)

•    ข้าวโพดในแอฟริกาใต้ เพิ่มขึ้น 36% (จากเดือนเมษายน 2024)

•    ผักในจีน เพิ่มขึ้น 30% (จากเดือนสิงหาคม 2024)

•    มันฝรั่งในสหราชอาณาจักร เพิ่มขึ้น 22% (จากเดือนกุมภาพันธ์ 2024)

•    ผลไม้และผักในเม็กซิโก เพิ่มขึ้น 20% (จากเดือนมกราคม 2024)

•    ข้าวในอินโดนีเซีย เพิ่มขึ้น 16% (จากเดือนกุมภาพันธ์ 2024)

นักวิจัยเตือนว่า เมื่อราคาอาหารสูงขึ้น ครัวเรือนที่มีรายได้น้อยมักถูกบังคับให้หันไปบริโภคอาหารราคาถูกแต่คุณค่าทางโภชนาการต่ำ ซึ่งเชื่อมโยงกับโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น มะเร็ง เบาหวาน และโรคหัวใจ

ดร.แม็กซิมิเลียน ค็อตซ์ จาก Barcelona Supercomputing Center หัวหน้าทีมวิจัย กล่าวว่า “จนกว่าเราจะบรรลุเป้าหมายการปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) สภาพอากาศสุดขั้วจะยิ่งทวีความรุนแรงขึ้น และส่งผลกระทบต่อพืชผลทั่วโลก ซึ่งผู้คนเริ่มรู้สึกถึงผลกระทบนี้แล้ว โดยราคาของอาหารเป็นอันดับสองรองจากคลื่นความร้อน ที่ประชาชนเห็นว่าเป็นผลกระทบโดยตรงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในชีวิตประจำวัน”

ผลกระทบจากราคาอาหารไม่ได้จำกัดอยู่แค่เรื่องสุขภาพ แต่ยังลุกลามไปสู่เศรษฐกิจมหภาคและการเมืองภายในประเทศ ตัวอย่างเช่น อัตราเงินเฟ้อในสหราชอาณาจักรยังคงสูงกว่าคาดในปีนี้ ส่วนหนึ่งมาจากฤดูใบไม้ผลิที่แห้งแล้ง ซึ่งทำให้ราคาอาหารภายในประเทศพุ่งขึ้น รายงานยังชี้ว่าการเลือกตั้งในหลายประเทศอาจได้รับผลกระทบจากภาวะเงินเฟ้อ โดยเฉพาะในประเทศประชาธิปไตย เช่น สหรัฐฯ ที่ปัญหาค่าครองชีพกลายเป็นประเด็นสำคัญในการเลือกตั้งที่ผ่านมา

ด้าน “ราจ พาเทล” นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเทกซัสกล่าวว่า “ราคาอาหารไม่เคยเป็นเรื่องแค่เศรษฐกิจ แต่มันคือการเมืองด้วย” พร้อมยกตัวอย่างเหตุจลาจลในโมซัมบิกเมื่อปี 2010 ที่ประชาชนลุกฮือหลังราคาขนมปังพุ่งขึ้นจากวิกฤตความร้อนในรัสเซีย ซึ่งเป็นประเทศผู้ส่งออกข้าวสาลีรายใหญ่ของโลก

รายงานฉบับนี้เผยแพร่ก่อนการประชุม UN Food Systems Summit Stocktake ซึ่งจะจัดขึ้นในวันที่ 27 กรกฎาคมนี้ โดยผู้นำทั่วโลกจะหารือเกี่ยวกับภัยคุกคามต่อความมั่นคงด้านอาหารและแนวทางรับมือกับวิกฤตที่กำลังทวีความรุนแรงอย่างต่อเนื่อง