รัฐบาลใหม่บนสมการอำนาจสั้นยาว ใครจะชนะเกมต่อรอง

การเมืองไทยเข้าสู่ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ หลังศาลรัฐธรรมนูญมีมติให้นางสาวแพทองธารพ้นตำแหน่ง นายกฯ รักษาการและสองขั้วหลักเพื่อไทยกับภูมิใจไทยเร่งรวบรวมเสียง ชิงเป็นแกนนำตั้งรัฐบาล ภายใต้แรงกดดันเรื่องยุบสภาและประชามติแก้รัฐธรรมนูญ

คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่มีผลให้นางสาวแพทองธารพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และคณะรัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่งทั้งคณะ ทำให้การเมืองเดินเข้าสู่โหมดต่อรองเต็มรูปแบบ สภาผู้แทนราษฎรเตรียมเปิดวาระพิเศษเพื่อโหวตผู้นำคนใหม่ ขณะที่ทุกคะแนนเสียงกำลังถูกนับอย่างรอบคอบ

เหตุผลคำวินิจฉัย ผลสะเทือนเชิงอำนาจ

ศาลชี้ว่าการสื่อสารที่ถูกพิจารณามีลักษณะขัดต่อหลักจริยธรรมของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง อันกระทบต่อศักดิ์ศรีหน้าที่นายกรัฐมนตรีและประโยชน์สาธารณะ จึงมีคำวินิจฉัยให้สิ้นสุดความเป็นรัฐมนตรีเฉพาะตัว นับแต่วันที่มีคำสั่งให้หยุดปฏิบัติหน้าที่ ผลที่ตามมาคือคณะรัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่งทั้งคณะ และเปิดพื้นที่ให้เกิดการจัดตั้งรัฐบาลชุดใหม่

เกมเร่งสปีดของภูมิใจไทย แนวคิดรัฐบาลช่วงเปลี่ยนผ่าน

ฝ่ายภูมิใจไทยขยับรวดเร็ว หารือพันธมิตรหลายพรรคเพื่อรวมเสียงสนับสนุน พร้อมวางกรอบทำงานแบบช่วงเปลี่ยนผ่าน ระยะเวลาจำกัด เน้นภารกิจเร่งด่วน ก่อนคืนอำนาจผ่านการยุบสภา เงื่อนไขจากพรรคประชาชนเรื่องการยุบสภาภายในกรอบเวลาที่กำหนด และการเดินหน้าประชามติแก้รัฐธรรมนูญ กลายเป็นตัวแปรสำคัญของสมการอำนาจ

ยืนพื้นที่ของเพื่อไทย ชัยเกษมคือชื่อแรกในสภา

เพื่อไทยประกาศยังเป็นแกนนำเดิม พร้อมผลักดันนายชัยเกษม นิติสิริ เป็นชื่อแรกตามกระบวนการของสภา การประชุมร่วมของแกนนำพรรคร่วมเกิดขึ้นต่อเนื่อง ยืนยันความร่วมมือและการถือเสียงในมือ อย่างไรก็ดี การเคลื่อนไหวของพรรคคู่แข่งและการดึงตัวรายบุคคลอาจทำให้แผงพลังเปลี่ยนหน้าได้ตลอดเวลา

กำหนดการสภาและหน้าต่างเวลา

สภาผู้แทนราษฎรนัดประชุมพิเศษช่วงต้นกันยายน เพื่อพิจารณาเลือกนายกรัฐมนตรีคนที่ 32 ตามลำดับขั้นจะต้องหยิบชื่อจากบัญชีของเพื่อไทยขึ้นพิจารณาก่อน หากไม่ผ่านจึงเปิดทางให้ตัวเลือกอื่น การชิงจังหวะทั้งในห้องประชุมและนอกสภาจึงมีความหมายต่ออนาคตของรัฐบาลใหม่

แรงกดดันจากถนนและเศรษฐกิจ

การชุมนุมที่มีการนัดหมาย การจับตาจากภาคธุรกิจ และภาวะชายแดนที่ยังเปราะบาง สร้างแรงกดดันให้ฝ่ายการเมืองหาข้อยุติที่รวดเร็วและน่าเชื่อถือ ตลาดทุนและนักลงทุนต้องการเสถียรภาพขั้นต้น ขณะที่สังคมเรียกร้องความโปร่งใสและโรดแมปการเมืองที่ชัดเจน

ทางเลือกสองเส้น ระหว่างเสถียรภาพสั้นกับฉันทามติยาว

ภูมิใจไทยพยายามเสนอโครงสร้างบริหารช่วงสั้นเพื่อปูทางยุบสภา ส่วนเพื่อไทยย้ำความพร้อมเชิงสถาบันในการเดินหน้าบริหารต่อทั้งระบบ หากขั้วใดรวมเสียงเกินกึ่งหนึ่งได้ก่อน ย่อมถือไพ่เหนือกว่า แต่ความยั่งยืนขึ้นอยู่กับสัญญาประชาคมเรื่องการปฏิรูปกติกาและการคืนอำนาจให้ประชาชนภายในกรอบเวลาที่สังคมยอมรับ

สิ่งที่ต้องจับตาในสัปดาห์นี้

การนับหัวในสภาและการล็อบบี้รายบุคคล การตอบรับเงื่อนไขยุบสภากับประชามติแก้รัฐธรรมนูญ ท่าทีของพรรคขนาดกลางและพรรคเล็ก รวมถึงอุณหภูมิการชุมนุม ล้วนเป็นเข็มทิศชี้ผลแพ้ชนะของสมรภูมิการตั้งรัฐบาล