งบบำเหน็จบำนาญราชการ เพิ่มมากขึ้นทุกปี งบปี 69 ก้อนใหญ่คือสวัสดิการราชการ

ช่วงของการถกงบประมาณประจำปี 2569 เริ่มต้นขึ้นแล้ว โดยสำหรับงบรอบนี้ คณะรัฐมนตรีอนุมัติงบประมาณรายจ่ายประจำปี 2569 วงเงิน 3,780,600 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2568 ที่ได้รับจัดสรร 3,752,700 ล้านบาท คิดเป็นการเติบโต 0.7% หรือเพิ่มขึ้น 27,900 ล้านบาท

ในจำนวนเงินงบประมาณทั้งหมดนี้ ส่วนที่มากที่สุดคืองบกลาง ซึ่งมีทั้งหมดคือ 632,968 ล้านบาท แต่มีการตั้งข้อสังเกตถึงงบในส่วนของข้าราชการ คืองบเบี้ยหวัด บำเหน็จ และบำนาญที่มีสัดส่วนมากที่สุดในงบกลางนี้ 

นี่อาจสอดคล้องกับสถานการณ์ของประเทศไทย ที่เข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์ ซึ่งสะท้อนว่า รัฐอาจจะต้องแบกภาระนี้ และจัดสรรงบประมาณเพื่อคนกลุ่มนี้ โดยเฉพาะกับกลุ่มบุคลากรภาครัฐ ที่งบสวัสดิการเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ 

เข้าสู่สังคมสูงวัย กับงบเกษียณ และเบี้ยผู้สูงอายุที่มากขึ้น

ตั้งแต่ปี 2564 ประเทศไทยกลายเป็น ‘สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์’ (Complete Aged Society) หรือก็คือ มีผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป เกิน 20% และจำนวนผู้สูงวัยก็จะเพิ่มขึ้นต่อเนื่องเป็น 28% โดยจะเป็น ‘สังคมสูงวัยระดับสุดยอด’ (Super Aged Society) ในปี 2574 

ซึ่งเมื่อคนสูงวัยมากขึ้นเรื่อง งบประมาณที่รัฐจะต้องจัดสรรนั้นก็มากขึ้น ทั้งงบเบี้ยคนสูงวัย งบเบี้ยบำเหน็จบำนาญ ไปถึงค่ารักษาพยาบาลข้าราชการ ที่หากไปดูแนวโน้มงบประมาณในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบันนั้น ก็เห็นได้ว่า งบเหล่านี้เพิ่มมากขึ้นในทุกๆ ปี และเพิ่มมากถึงกว่า 2 เท่าเลยด้วย 

หากไปดูงบกลาง หรืองบที่ได้รับการจัดสรรมากที่สุดในร่าง พรบ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2569 นั้น เมื่อเปรียบเทียบกับปี 2568  พบว่า งบกลาง ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ 209,032 ล้านบาท แม้จะยังคงได้รับจัดสรร 632,968 ล้านบาท ในปี 2569 การลดลงนี้แสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างการจัดสรรงบประมาณ

แต่ถึงอย่างนั้น ในงบกลาง ก็มีงบที่เกี่ยวข้องกับการจัดสรรให้ราชการมากที่สุด และงบที่มีจำนวนมากที่สุดก็คือ เงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ ที่มากถึง 364,288.75 ล้านบาท ซึ่งไม่เพียงมากที่สุดเท่านั้น แต่ยังเพิ่มขึ้นจากปีก่อนถึง 9,788.75 ล้านบาท และงบส่วนนี้ยังคิดเป็นถึง 9.64% ของงบประมาณปี 69 ทั้งหมดด้วย 

ซึ่งหากย้อนดูงบเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญตั้งแต่ปี 2557 นั้น จะพบว่างบประมาณนี้ เพิ่มขึ้นมาทุกๆ ปี และตลอด 12 ปีขึ้นมามากถึง 167.95%

งบเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญตั้งแต่ปี 2557-2569

ขณะเดียวกัน หากมาดูงบประมาณอื่นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุ นั่นก็คือ งบเบี้ยผู้สูงอายุ ก็พบว่ามีจำนวนที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน 

งบเบี้ยผู้สูงอายุ ปี 2557-2569

โดย 12 ปี งบเบี้ยผู้สูงอายุ เพิ่มขึ้นประมาณ 66.47%

งบเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ ที่เพิ่มมากกว่า เบี้ยผู้สูงอายุ และอาจเพิ่มกว่าเงินเดือนข้าราชการ

แต่แม้ว่างบทั้งสองจะมีจำนวนมากขึ้น แต่เห็นได้ชัดว่า งบเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญนั้น มีอัตราการเพิ่มขึ้นที่สูงกว่ามากหลายเท่า และจากงบปี 2569 นั้น มีตัวเลขงบที่มากกว่าถึง 3.5 เท่า แต่ถึงอย่างนั้น ประชาชนที่เป็นผู้ได้รับงบเบี้ยสูงวัยนั้นมีจำนวนที่มากกว่าหลายเท่า 

โดยจากงบประมาณเบี้ยผู้สูงอายุปี 69 จัดสรรจำนวน 101,540.10 ล้านบาท แต่มีกลุ่มเป้าหมาย 12.68 ล้านคน ตกคนละ 8,003.16 บาท

ขณะที่งบประมาณเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ ปี 69 จัดสรรจำนวน 364,288.75 ล้านบาท แต่มีกลุ่มเป้าหมายประมาณ 3 ล้านคน ตกคนละ 121,429.58 บาท

โดยนอกจากงบประมาณเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญที่สูงกว่าเบี้ยผู้สูงอายุหลายเท่าแล้วนั้น ในรายงานสรุปภาพรวมการบริหารกำลังคน และแนวโน้มค่าใช้จ่ายบุคลากรภาครัฐ ที่สำนักงานบริการพลเรือน นำเสนอ ครม.ตั้งแต่ปี 2565 นั้น ก็มีการประมาณว่า งบประมาณเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ มีอัตราเฉลี่ยอยู่ประมาณ 10% ทุกๆ ปี ขณะที่งบบุคลากร ประเภทเงินเดือนค่าราชการนั้นเติบโตที่เพียง 1.73 ต่อปี ดังนั้น งบประมาณส่วนเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญจะสูงกว่างบเงินเดือนบุคลากรราชการในระยะเวลาไม่เกิน 10 ปี 

สวัสดิการข้าราชการอย่างการรักษาพยาบาล ที่เพิ่มขึ้นนอกจากงบทั้งสองนี้ ภาครัฐเองยังมีงบประมาณสวัสดิการข้าราชการอย่างการรักษาพยาบาล ที่เพิ่มขึ้นทุกปีอีกเช่นกัน 

งบประมาณค่ารักษาพยาบาลบุคลากรภาครัฐ ปี 2557-2559

โดยงบการรักษาพยาบาลของข้าร้าชการนั้น ก็เพิ่มขึ้นถึง 57% โดยมีอัตราเฉลี่ยเติบโต 3.86%

นอกจากงบสองส่วนนี้แล้ว ยังมีงบที่เกี่ยวกับการดูแลผู้เกษียณอายุ และคนชราภาพ คืองบสมทบประกันสังคม กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ และกองทุนการออมแห่งชาติอีกด้วย ซึ่ง ThaiPublica ได้ประมาณการไว้ว่า งบเหล่านี้จะกลายเป็นภาระหนักของรัฐ ที่ต้องจัดสรรงบประมาณกว่า 8 แสนล้านบาทต่อปีในอนาคต และเป็นภาพสะท้อนว่า งบประมาณของประเทศ ก้อนใหญ่เป็นสัดส่วนของสวัสดิการราชการที่จะหนักขึ้นเรื่อยๆ