ภัยพิบัติสงคราม คืออะไร ส่งผลอย่างไร และรัฐรับมืออย่างไร

ภัยพิบัติสงคราม คือ? ความหมาย ตัวอย่าง ผลกระทบ และแนวทางรับมือ

เมื่อพูดถึงคำว่า “ภัยพิบัติ” หลายคนมักนึกถึงน้ำท่วม แผ่นดินไหว หรือไฟป่า แต่ยังมีภัยพิบัติอีกรูปแบบหนึ่งที่ส่งผลกระทบรุนแรงไม่แพ้กัน คือ “ภัยพิบัติสงคราม” ซึ่งไม่ใช่เพียงปัญหาทางการทหาร แต่ยังเกี่ยวพันกับชีวิตของประชาชนอย่างลึกซึ้ง

ความหมายของภัยพิบัติสงคราม

ภัยพิบัติสงคราม (War Disaster) หมายถึง ภัยพิบัติที่เกิดจากการสู้รบ ความขัดแย้งทางอาวุธ หรือเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการใช้อาวุธในระดับรัฐหรือกลุ่มติดอาวุธ เช่น สงคราม การก่อการร้าย หรือความไม่สงบในพื้นที่ชายแดน ส่งผลกระทบรุนแรงต่อชีวิต ทรัพย์สิน สภาพจิตใจ เศรษฐกิจ และโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ

ภัยพิบัติประเภทนี้จัดอยู่ในกลุ่ม “ภัยพิบัติที่เกิดจากมนุษย์” แตกต่างจากภัยธรรมชาติ และสามารถประกาศเขตภัยพิบัติเพื่อระดมความช่วยเหลือได้เช่นเดียวกัน

ตัวอย่างเหตุการณ์ภัยพิบัติสงคราม

• สงครามโลกครั้งที่ 1 และ 2 ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตหลายสิบล้านคน
• ความขัดแย้งในตะวันออกกลาง ซึ่งยังคงส่งผลกระทบจนถึงปัจจุบัน
• ชายแดนไทย–กัมพูชา โดยล่าสุด วันที่ 28 กรกฎาคม 2568 จังหวัดสุรินทร์ได้ประกาศ “เขตภัยพิบัติสงคราม” หลังเกิดเหตุปะทะต่อเนื่อง เพื่อดูแลประชาชนในพื้นที่

ผลกระทบของภัยพิบัติสงคราม

ภัยพิบัติสงครามก่อให้เกิดความเสียหายหลากหลายด้าน ได้แก่

• ชีวิตและสุขภาพ มีผู้เสียชีวิต บาดเจ็บ และพลัดถิ่นจำนวนมาก
• เศรษฐกิจ โรงงานเสียหาย คนว่างงาน การผลิตหยุดชะงัก ราคาสินค้าพุ่งสูง
• โครงสร้างพื้นฐาน ถนน ไฟฟ้า ระบบน้ำเสียหาย ไม่สามารถใช้งานได้
• เกษตรกรรม พื้นที่เพาะปลูกถูกทำลาย ส่งผลต่ออาหารและรายได้
• สุขภาพจิต ประชาชนมีความเครียดสูงจากความไม่มั่นคงและความสูญเสีย
• โรคระบาด สภาพแวดล้อมที่ไม่ถูกสุขลักษณะและการอพยพเป็นปัจจัยกระตุ้น

มาตรการรับมือและช่วยเหลือจากภาครัฐ

เมื่อเกิดภัยพิบัติสงคราม หน่วยงานรัฐสามารถประกาศเขตภัยพิบัติเพื่อใช้มาตรการเฉพาะดังนี้

• จัดตั้งศูนย์บัญชาการเหตุการณ์ และศูนย์อพยพชั่วคราว
• จัดสรรทรัพยากร น้ำ อาหาร ที่พัก และการรักษาพยาบาล
• ประสานความร่วมมือระหว่างหน่วยงานรัฐ เอกชน และภาคประชาชน
• ดำเนินการฟื้นฟูหลังสงคราม ทั้งด้านโครงสร้างพื้นฐาน เศรษฐกิจ และจิตใจของประชาชน

แนวทางการเตรียมความพร้อมของประชาชน

เพื่อรับมือภัยพิบัติสงคราม ประชาชนควรเตรียมความพร้อม ดังนี้

• วางแผนอพยพให้ชัดเจน และเตรียมชุดยังชีพฉุกเฉิน
• ฝึกซ้อมหรือเรียนรู้วิธีเอาตัวรอดในสถานการณ์วิกฤต
• ติดตามข้อมูลข่าวสารจากแหล่งที่เชื่อถือได้
• ปฏิบัติตามคำแนะนำของทางราชการอย่างเคร่งครัด