“ตาลีบันปากีฯ” เป็นใคร แตกต่างและเหมือนอย่างไร จากกลุ่ม “ตาลีบันอัฟกัน”
หากพูดถึงชื่อกลุ่ม “ตาลีบัน” พวกเราส่วนใหญ่ก็จะนึกถึงกลุ่มติดอาวุธ ซึ่งกำลังปกครองประเทศอัฟกานิสถาน
แต่รู้ไหมว่า ตาลีบันไม่ได้มีแค่ที่นี่ที่เดียว เพราะยังมีกลุ่มตาลีบันที่อยู่ในปากีสถานด้วย แถมยังเป็นผู้อยู่เบื้องหลังระเบิดพลีชีพใจกลางเมืองหลวงปากีสถาน จนมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 12 ราย
แล้ว 2 กลุ่มนี้ มีความเชื่อมโยง และความแตกต่างกันอย่างไร ?
รากฐานศาสนาเดียวกัน
กลุ่ม “ตาลีบันปากีฯ” มีชื่อเต็มว่า เตห์ริก-อี ตาลีบันปากีสถาน หรือ TTP ขณะที่ กลุ่มตาลีบันอัฟกานิสถาน มีชื่อเต็มว่า รัฐอิสลามเอมิเรตส์แห่งอัฟกานิสถาน หรือ IEA
แม้จะมีชื่อเรียกต่างกัน แต่ความจริงคือ กลุ่มตาลีบันปากีสถานมีรากฐานและอุดมการณ์ทางศาสนาที่ได้รับอิทธิพลจากกลุ่มตาลีบันอัฟกานิสถาน ซึ่งต้องการนำกฎหมายชารีอะห์เข้ามาปกครองประเทศของตนเอง รวมถึงยังมีความเชื่อโยงกับกลุ่มอัล-กออิดะห์ด้วย
กลุ่ม “ตาลีบันอัฟกัน” เริ่มต้นจากขบวนการอิสลามนิกายซุนนีที่เริ่มต้นช่วงต้นทศวรรษ 1990 คำว่า “ตาลีบัน” มีความหมายว่า “นักเรียน นักศึกษา” ในภาษาพัชโต สมาชิกกลุ่มช่วงแรกส่วนใหญ่เป็นนักเรียนศาสนา และชาวนา เชื้อสายปาทาน จากอัฟกานิสถาน และปากีสถาน
กลุ่มตาลีบันอัฟกันเริ่มมีอิทธิพทางตอนใต้ของอัฟกานิสถาน และในปี 1996 ก็ยึดอำนาจปกครองประเทศ ด้วยการบังคับใช้กฎหมายอิสลามอย่างเข้มงวด จนถึงปี 2001 เมื่อสหรัฐฯ ปลดพวกเขาลงจากอำนาจ ก่อนที่กลุ่มจะกลับมามีอำนาจอีกครั้งในปี 2021 หลังสหรัฐฯ ถอนกำลังทหารออกจากประเทศ
ส่วนกลุ่ม “ตาลีบันปากีฯ” เกิดจากการรวมตัวของกลุ่มติดอาวุธหลายกลุ่มในปากีสถานรวมตัวกัน แล้วก่อตั้งกลุ่ม TTP ขึ้นมาเมื่อปี 2007 เป้าหมายหลักคือ ต่อต้านรัฐบาลปากีสถาน ยกเลิกการควบคุมของรัฐบาลเหนือพื้นที่ชนเผ่าบริเวณชายแดนปากีสถาน-อัฟกานิสถาน และต้องการนำกฎหมายชารีอะห์มาใช้ปกครองปากีสถาน
UN ขึ้นทะเบียนเป็นกลุ่มก่อการร้าย
องค์การสหประชาชาติ หรือ UN ขึ้นทะเบียนกลุ่ม TTP เป็นกลุ่มก่อการร้าย เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2011 โดยกล่าวหาว่า TTP สนับสนุน หรือ ร่วมมือกับกลุ่มอัล-กออิดะห์, จัดหาเงินทุน วางแผน หรือดำเนินการโจมตีของกลุ่มก่อการร้าย, จัดหาอาวุธ ฝึกอบรม และรับสมัครนักรบเข้ากลุ่ม
กลุ่ม TTP มักโจมตีเป้าหมายด้วยการใช้วิธีระเบิดพลีชีพ และโจมตีด้วยความรุนแรง ทำให้มีผู้เสียชีวิตหลายร้อยคน ในจำนวนนี้ มีพลเรือนรวมอยู่ด้วย เหตุการณ์โจมตีจากกลุ่มนี้ ที่เป็นที่รู้จัก เช่น
ตุลาคม 2009: ระเบิดพลีชีพที่สำนักงานโครงการอาหารโลก ในกรุงอิสลามาบัด
กรกฎาคม 2010: การบุกโจมตี ขณะผู้คนยืนรอรับความช่วยเหลือในโมห์มานด์ จนทำให้มีผู้เสียชีวิต 50 ราย
ธันวาคม 2010: ระเบิดพลีชีพ 2 ครั้ง ในเขตโมห์มานด์ สังหารผู้คนกว่า 40 ราย
10 พฤศจิกายน 2025: ระเบิดพลีชีพ กรุงอิสลามาบัด เสียชีวิตอย่างน้อย 12 ราย
ความต่างที่ซ่อนอยู่
ดูเผิน ๆ 2 กลุ่มอาจจะเป้าหมายคล้ายกัน แต่ความจริง 2 กลุ่มนี้ มีอุดมการณ์ที่แตกต่างซ่อนอยู่เล็ก ๆ แม้ว่าจะมีเป้าหมายทางศาสนาร่วมกัน โดยกลุ่มตาลีบันปากีสถาน มีแนวทางที่รุนแรงและสุดโต่งกว่า
วารสาร Global Security and Intelligence Studies ตีพิมพ์รายงานการเคราะห์เชิงเปรียบเทียบอุดมการณ์ของกลุ่มตาลีบันในอัฟกานิสถาน และปากีสถาน หลังการเข้ายึดครองอัฟกานิสถาน ระบุว่า กลุ่มตาลีบันอัฟกัน มุ่งเป้าไปที่การควบคุมอัฟกานิสถาน ก่อตั้งรัฐอิสลาม และขับไล่กองกำลังต่างชาติออกจากประเทศ
ขณะที่ ตาลีบันปากีสถานจะมุ่งไปที่การโค่นล้มอำนาจรัฐบาลโดยตรง และต้องการเข้ามาแทนที่เพื่อปกครองประเทศด้วยกฎหมายอิสลามอย่างเข้มงวด ซึ่งมักถูกมองว่าเป็นการก่อการร้ายในระดับที่กว้างกว่า
นอกจากนี้ หลังการยึดครองอัฟกานิสถาน ตาลีบันอัฟกันดูจะมีท่าทีอ่อนลง เนื่องจากต้องการได้รับการยอมรับจากนานาชาติ พวกเขาเริ่มใช้วิธีทางการทูตบางอย่าง เช่น แต่งตั้งเอกอัตรราชทูตของตนเอง, เชิญสถานทูตต่าง ๆ กลับมาประจำการกรุงคาบูล หรือแม้กระทั่งเดินสายเจรจากับหลายประเทศ อย่าง สหรัฐฯ, จีน, รัสเซีย, อินเดีย และยุโรป เป็นต้น แต่ถึงกระนั้น พวกเขาก็ยังคงใช้กฎหมายอิสลามอย่างเข้มงวด และกำจัดเสรีภาพบางอย่างต่อสตรีและเด็กผู้หญิง
สายสัมพันธ์ 2 กลุ่ม
ถึงจะมีความแตกต่างอยู่บ้าง แต่ทั้ง 2 กลุ่มก็มีสายสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน เพราะเมื่อตาลีบันกลับมาปกครองอัฟกาฯ อีกครั้ง ก็เป็นแรงจูงใจให้ TTP กล้าก่อเหตุรุนแรงมากขึ้น โดยเฉพาะต่อรัฐบาล และเจ้าหน้าที่ปากีสถาน และทางด้านอัฟกานิสถาน ก็ถูกรัฐบาลปากีสถาน กล่าวหาว่า ให้ที่พักพิงแก่กลุ่ม TTP
รายงานที่ตีพิมพ์ผ่านวาร Pakistan Social Sciences Review การโจมตีของกลุ่ม TTP เพิ่มขึ้นเป็น 79% ในปี 2023 สั่นคลอนความมั่นคงของรัฐบาลปากีสถานอย่างหนัก
ล่าสุด ก็เกิดเหตุระเบิดพลีชีพกลางกรุงอิสลามาบัด เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายนที่ผ่านมา โดยกลุ่มตาลีบันปากีสถานก็อ้างว่า ตนอยู่เบื้องหลังของเหตุดังกล่าว โดยมุ่งเป้าเจ้าหน้าที่ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการบังคับใช้กฎหมายที่ขัดต่อหลักอิสลามของปากีสถาน พร้อมขู่ว่าจะก่อเหตุโจมตีเพิ่มเติมจนกว่ากฎหมายชารีอะห์จะถูกนำมาใช้
เหตุระเบิดพลีชีพครั้งนี้ สะท้อนการเพิ่มระดับความรุนแรงของ TTP ต่อเจ้าหน้าที่รัฐปากีสถานอย่างมีนัยสำคัญ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
https://www.dni.gov/nctc/groups/ttp.html
https://ojs.pssr.org.pk/journal/article/view/542
A Comparative Analysis of the Afghan Taliban and the Tehrik-e Taliban Pakistan Ideologies Following the 2021 Takeover of Afghanistan - Global Security and Intelligence Studies (ดาวน์โหลดเอกสารฉบับเต็ม: https://share.google/oxeaU5IY2gjw7kHdb)
Tag
ยอดนิยมในตอนนี้