เหตุใดสหรัฐฯ ต้องชะลอเจรจาภาษีไทยเพราะ สถานการณ์ชายแดนกัมพูชา?

สถานการณ์ชายแดนไทย–กัมพูชาที่ปะทุขึ้นอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปลายเดือนกรกฎาคม 2568 ได้ขยายผลจากพื้นที่ความมั่นคงสู่เวทีเศรษฐกิจระหว่างประเทศ โดยเฉพาะการเจรจาภาษีนำเข้าระหว่างไทยและสหรัฐฯ ภายใต้ยุคประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ซึ่งกำลังอยู่ในขั้นตอนสำคัญก่อนสรุปผลข้อตกลงแบบค่าตอบแทนซึ่งกันและกัน แต่กลับต้องหยุดชั่วคราวหลังสหรัฐฯ ระบุว่าไทยจำเป็นต้องให้คำมั่นต่อปฏิญญาสันติภาพไทย–กัมพูชาก่อนจึงจะสามารถเดินหน้าการเจรจาได้

ความตึงเครียดบริเวณชายแดนตั้งแต่วันที่ 24 กรกฎาคม ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก ประชาชนหลายแสนคนต้องอพยพ และด่านการค้าหลายแห่งปิดทำการชั่วคราว เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้วอชิงตันจับตามองความเสี่ยงต่อเสถียรภาพภูมิภาคและผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทานในเอเชีย ก่อนจะประกาศระงับเจรจาภาษีชั่วคราว โดยกำหนดเงื่อนไขว่าหากไทยไม่กลับเข้าร่วมกรอบสันติภาพ การหารือด้านการค้าจะไม่สามารถเดินหน้าต่อได้

แม้ประธานาธิบดีทรัมป์จะยืนยันกับนายกรัฐมนตรีไทยว่าสหรัฐฯ ไม่ต้องการแทรกแซงข้อพิพาทชายแดน แต่ท่าทีของผู้แทนการค้าแสดงให้เห็นว่าภาษีถูกใช้เพื่อกดดันไทยให้สร้างความมั่นคงในพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้ ยังมีการหารือให้อาจใช้การเก็บกู้ทุ่นระเบิดเป็นสัญญาณความร่วมมือ เพื่อให้การเจรจาการค้ากลับเข้าสู่เส้นทางตามเดิม

การชะลอการเจรจาทำให้ไทยเสี่ยงกลับสู่ภาษีนำเข้าระดับสูงถึง 36% สำหรับสินค้าอุตสาหกรรมสำคัญหลายประเภท เช่น ชิ้นส่วนยานยนต์ อาหารแปรรูป เหล็ก อิเล็กทรอนิกส์ สิ่งทอ และเครื่องประดับ ซึ่งมูลค่าความเสียหายรวมอาจสูงถึง 8–9 แสนล้านบาท เมื่อเทียบกับเงื่อนไขในกรอบที่เคยเจรจาไว้ ซึ่งจะช่วยลดภาษีลงเหลือเพียง 0–19% สำหรับบางรายการ

ฝ่ายไทยยืนยันหลักการแยกประเด็นความมั่นคงออกจากการเจรจาการค้า และชี้ว่าปัญหาชายแดนกำลังถูกแก้ไขผ่านช่องทางการทูตและทหารอยู่แล้ว พร้อมขอให้สหรัฐฯ พิจารณาเดินหน้าเจรจาโดยไม่ผูกเงื่อนไขเพิ่มเติม อย่างไรก็ดี ไทยยังต้องบริหารสัมพันธ์กับมหาอำนาจด้วยความรอบคอบ เนื่องจากความล่าช้าด้านภาษีมีผลต่อผู้ส่งออกและความสามารถแข่งขันทางเศรษฐกิจโดยตรง

นักวิเคราะห์จำนวนมากเห็นตรงกันว่ายุคทรัมป์ใช้ “ภาษี” เป็นเครื่องมือเชิงยุทธศาสตร์ ทั้งเพื่อปกป้องอุตสาหกรรมในประเทศและเพื่อกำกับพฤติกรรมพันธมิตรในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กรณีไทยจึงไม่ใช่เพียงปัญหาความมั่นคงชายแดน แต่เป็นสัญญาณของการเชื่อมโยงภูมิรัฐศาสตร์เข้ากับนโยบายการค้าของสหรัฐฯ อย่างเข้มข้นมากขึ้น

ความตึงเครียดชายแดนจึงกลายเป็นตัวแปรสำคัญที่ฉุดรั้งความคืบหน้าการเจรจาภาษี ซึ่งถือเป็นประเด็นทางเศรษฐกิจที่ไทยให้ความสำคัญอย่างสูง การคลี่คลายปัญหาในพื้นที่จึงไม่ได้มีผลเพียงด้านสันติภาพ แต่ยังเป็นกรอบความร่วมมือที่จะกำหนดทิศทางการค้าระหว่างไทย–สหรัฐฯ ในระยะยาวด้วย