สหราชอาณาจักรออกวีซ่าชั่วคราว แก้ปัญหาคนขับรถบรรทุกและสินค้าขาดแคลน

รัฐบาลกำลังจะออกวีซ่าชั่วคราวให้คนขับรถบรรทุกส่งอาหารและเชื้อเพลิง 5,000 คน ให้เข้ามาทำงานในสหราชอาณาจักรไปจนถึงคริสต์มาส

เสียงเรียกร้องเรื่องนี้มีมาหลายสัปดาห์แล้ว แต่รัฐบาลเพิ่งยอมทำตาม โดยนายแกรนต์ แชปป์ส รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมเคยกล่าวก่อนหน้านี้ว่า "เราต้องยืนด้วยขาสองข้างของตัวเองในฐานะสหราชอาณาจักร"

การขาดแคลนคนขับรถบรรทุกหนัก หรือ Heavy Goods Vehicle (HGV) เกิดขึ้นมาจากหลายปัจจัย ทั้งโควิด, เบร็กซิต และปัจจัยอื่น ๆ

• สถานีน้ำมันหลายแห่งหยุดให้บริการ และอีกหลายแห่งมีรถต่อแถวยาวเข้าใช้บริการ โดยบีพี (BP) ปิดสถานีบริการน้ำมันบางแห่งชั่วคราว เพราะขาดแคลนคนขับรถส่งน้ำมัน

• มอร์ริสันส์ (Morrisons) ซูเปอร์มาร์เก็ตชั้นนำเตือนว่า การขาดแคลนคนขับรถบรรทุกจะทำให้ราคาสินค้าสูงขึ้น

• วิเธอร์สปูนส์ (Wetherspoons) ระบุว่า ผับบางแห่งของทางบริษัทไม่มีเบียร์บางยี่ห้อขายแล้ว

• ไฮเนเก้น (Heineken) และโมลสัน คัวร์ (Molson Coors) ผู้ผลิตเบียร์ชั้นนำระบุว่า ได้รับผลกระทบจากการขาดแคลนคนขับรถ HGV

• โคคา โคล่า ยูโรแปซิฟิก พาร์ตเนอร์ส (Coca Cola Europacific Partners) ระบุว่า ซูเปอร์มาร์เก็ตบางแห่งกำลังขาดแคลนไดเอ็ต โค้ก (Diet Coke) เพราะปัญหาขาดแคลนคนขับรถบรรทุกและปัญหาในการหากระป๋องอะลูมิเนียม

• นานโดส์ (Nando's) เชนร้านไก่ย่างชื่อดัง ปิดร้านชั่วคราว 50 แห่ง โดยระบุว่า มีปัญหาจากห่วงโซ่อุปทานหลายเรื่อง

• แมคโดนัลด์ (McDonald's) หยุดขายมิลก์เชกและเครื่องดื่มบรรจุขวด เพราะขาดแคลนคนขับรถบรรทุกส่งสินค้า

• ฮาริโบ (Haribo) ผู้ผลิตเจลลีชั้นนำของเยอรมนี กำลังเผชิญปัญหาในการจัดส่งสินค้าในสหราชอาณาจักร เพราะการขาดแคลนคนขับรถ HGV

ธนาคารกลางอังกฤษรายงานว่า ระหว่างเดือน เม.ย.-มิ.ย. พบด้วยว่า "การขนส่งที่ล่าช้าได้ส่งผลให้เกิดการขาดแคลนสินค้าบางอย่าง เช่น เฟอร์นิเจอร์, ชิ้นส่วนรถยนต์ และสินค้าอิเล็กทรอนิกส์"

นอกจากนี้ยังพบการขาดแคลนวัสดุในภาคการก่อสร้างหลายอย่าง เช่น ซีเมนต์และผลิตภัณฑ์ไม้ รวมถึงปัญหาในภาคการผลิตด้วย

ปัญหาจะรุนแรงมากขึ้นแค่ไหน

จากการสำรวจสมาชิกของสมาคมขนส่งทางถนน (Road Haulage Association) พบว่า ขณะนี้มีการขาดแคลนคนขับรถบรรทุกมากกว่า 100,000 คนในสหราชอาณาจักร จากที่มีจำนวนคนขับรถบรรทุกในช่วงก่อนเกิดการระบาดใหญ่ราว 600,000 คน

ตัวเลขนี้รวมถึงคนขับรถบรรทุกหลายหมื่นคนจากชาติสมาชิกสหภาพยุโรป ซึ่งเคยอาศัยและทำงานอยู่ในสหราชอาณาจักร

ในช่วงก่อนโควิด มีการประเมินการขาคแคลนคนขับรถบรรทุกที่ 60,000 คน

แต่เรื่องต่าง ๆ เลวร้ายลง และขณะนี้มีคำเตือนจากหลายบริษัทขนส่งหลายแห่งออกมาแล้วว่า พวกเขาไม่สามารถรับประกันการไปรับสินค้าและขนส่งสินค้าได้อีกต่อไป

ทำไมจึงมีปัญหาในตอนนี้

แน่นอนว่า ส่วนหนึ่งมาจากโควิด ขณะที่การเดินทางมีข้อจำกัดมากขึ้นในปีที่แล้ว เศรษฐกิจส่วนใหญ่ก็ปิดตัวลง คนขับรถบรรทุกจากยุโรปจำนวนมากกลับบ้าน และบริษัทขนส่งระบุว่า มีคนที่กลับมาทำงานแล้วไม่มาก

การระบาดใหญ่ยังทำให้การทดสอบคนขับรถ HGV ค้างอยู่จำนวนมาก ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้ที่จะหาคนขับรถบรรทุกรายใหม่ให้เพียงพอในขณะนี้

ทางอุตสาหกรรมระบุในจดหมายที่ส่งถึงนายกรัฐมนตรีในเดือน มิ.ย. ว่า มีผู้สมัครที่ผ่านการทดสอบในปี 2020 น้อยกว่าปี 2019 จำนวน 25,000 คน

เบร็กซิตเกี่ยวข้องอย่างไร

พบการขาดแคลนคนขับรถบรรทุกทั่วยุโรป แต่สหราชอาณาจักรอยู่ในกลุ่มที่ได้รับผลกระทบจากปัญหานี้มากที่สุด

เรื่องนี้เป็นเพราะว่า คนขับรถจากยุโรปหลายคนกลับไปยังประเทศของตัวเอง หรือตัดสินใจย้ายไปทำงานที่อื่น

ในตอนที่สหราชอาณาจักรเป็นส่วนหนึ่งของตลาดเดียว พวกเขาเคยสามารถเข้าออกสหราชอาณาจักรได้ตามความพอใจ

แต่เมื่อมีระเบียบกฎเกณฑ์ด้านพรมแดนเพิ่มมากขึ้นหลังจากเบร็กซิต พวกเขาหลายคนจึงรู้สึกว่า วุ่นวายมากเกินไปในการขับรถบรรทุกเข้าออกสหราชอาณาจักร

คนขับรถบรรทุกจำนวนมากได้รับค่าจ้างตามระยะทางไม่ใช่ตามระยะเวลา ดังนั้น การล่าช้าจึงสร้างความเสียหายทางการเงินให้แก่พวกเขา

การที่ค่าเงินปอนด์ลดต่ำลงเมื่อเทียบกับเงินสกุลยูโร นับตั้งแต่สหราชอาณาจักรลงมติแยกออกจากสหภาพยุโรป ทำให้การได้รับค่าจ้างเป็นเงินปอนด์น่าดึงดูดใจน้อยลงสำหรับคนในชาติสมาชิกสหภาพยุโรป

ภาษีและเงื่อนไขอื่น ๆ

นอกจากนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงเรื่องภาษี ทำให้คนขับรถบรรทุกจากที่อื่นในยุโรปที่มาทำงาน หรือได้รับการว่าจ้างให้ทำงานในสหราชอาณาจักรต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้น

การปฏิรูปกฎไออาร์ 35 (IR35) ซึ่งเกี่ยวกับการจ่ายภาษีของผู้ที่ไม่ได้รับเงินเดือนประจำ ถูกออกแบบมาเพื่อป้องกันไม่ให้คนงานก่อตั้งบริษัทจำกัด เพื่อทำให้ตัวเองจ่ายภาษีและเงินประกันสังคมน้อยลง ขณะทำงานในฐานะพนักงาน

แต่การทำเช่นนี้ก็ทำให้พวกเขามีแรงจูงใจในการมาทำงานในสหราชอาณาจักรลดลง เพราะว่า ได้เงินน้อยลง

บริษัทขนส่งหลายแห่งยังต้องการเงื่อนไขในการทำงานที่ดีขึ้นโดยรวมแก่คนขับรถด้วย และการยอมรับว่า พวกเขาคือปัจจัยสำคัญของเศรษฐกิจ

พวกเขาบอกว่า อายุเฉลี่ยของคนขับรถ HGV ในสหราชอาณาจักรอยู่ที่ 55 ปี และจำเป็นต้องมีการดำเนินการอีกหลายอย่างในการดึงดูดคนอายุน้อยให้มาทำงานนี้

ผลที่ตามมาอย่างหนึ่งจากการขาดแคลนคนขับรถบรรทุกคือ ค่าจ้างคนขับเพิ่มสูงขึ้น.

จำเป็นต้องแก้ปัญหาอย่างไร

นอกจากการอนุญาตให้คนงานต่างชาติเข้ามาทำงานในสหราชอาณาจักรเพิ่มมากขึ้นตั้งแต่เดือน ต.ค. แล้ว ก็จะมีการนำเจ้าหน้าที่ของกระทรวงกลาโหมเข้ามาช่วยให้มีการทดสอบการขับรถ HGV ได้เพิ่มมากขึ้น

จะมีการจัด "ค่ายฝึกอบรม" เข้มข้นเพื่อฝึกหัดคน 3,000 คนให้กลายเป็นคนขับรถ HGV และอีก 1,000 คน จะได้รับการฝึกอบรมหลักสูตรต่าง ๆ ที่ได้รับการสนับสนุนจากงบประมาณการศึกษาผู้ใหญ่

นอกจากนี้ รัฐบาลกำลังเขียนจดหมายไปยังคนขับรถบรรทุกเกือบ 1 ล้านคน ที่ถือใบอนุญาตขับรถ HGV เพื่อชักชวนให้พวกเขากลับมาทำงานในอุตสาหกรรมนี้

ทางรัฐบาลยังได้ผ่อนคลายข้อจำกัดจำนวนชั่วโมงในการขับรถบรรทุกลงด้วย ทำให้คนขับรถบรรทุกสามารถเพิ่มชั่วโมงการขับต่อวันจาก 9 ชั่วโมงเป็น 11 ชั่วโมงได้ 2 ครั้งต่อสัปดาห์

โฆษกของรัฐบาลระบุว่า การเดินทางที่ใช้เวลานานขึ้น "ต้องใช้เฉพาะเมื่อจำเป็นเท่านั้น และต้องไม่ผ่อนปรนต่อมาตรการความปลอดภัยของคนขับรถ"

คาดว่า รัฐบาลจะประกาศการเปลี่ยนแปลงเรื่องกระบวนการทดสอบคนขับรถ HGV เพื่อให้มีคนผ่านการทดสอบใหม่เพิ่มมากขึ้นด้วย

นอกจากนี้ยังมีการสนับสนุนเงิน 7,000 ปอนด์ให้แก่โครงการฝึกหัดคนขับรถ HGV ด้วย

ซูเปอร์มาร์เก็ตหลายแห่ง ก็ได้ดำเนินการหลายอย่างเพื่อแก้ปัญหานี้ รวมถึง :

• โอคาโด (Ocado) ใช้เงิน 5 ล้านปอนด์ในการเพิ่มค่าจ้างและโบนัสสำหรับคนที่มาเริ่มงาน

• เทสโก้ (Tesco) กำลังเสนอพิเศษ 1,000 ปอนด์ ให้แก่คนขับรถบรรทุกที่เข้ามาร่วมงาน

• อัลดี (Aldi) ขึ้นค่าจ้างให้คนขับรถ

• เวโทรส (Waitrose) ขึ้นค่าจ้างให้คนขับรถบรรทุก 2 ปอนด์ต่อชั่วโมง ส่วนคนขับรถบรรทุกที่เพิ่งสอบผ่านจะได้รับ "เงินต้อนรับ" 1,000 ปอนด์