ประวัติ จอน อึ๊งภากรณ์ ผู้บุกเบิกภาคประชาชนไทย ผู้จากไปอย่างสงบในวัย 77 ปี
ย้อนประวัติ “จอน อึ๊งภากรณ์” นักเคลื่อนไหวเพื่อสังคม ผู้ก่อตั้งมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม และ iLaw จากไปอย่างสงบ 13 พ.ค. 2568
จอน อึ๊งภากรณ์ ชีวิตเพื่อสังคม สิทธิมนุษยชน และความยุติธรรม
ประเทศไทยสูญเสียบุคคลสำคัญในแวดวงภาคประชาชน เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2568 “จอน อึ๊งภากรณ์” นักเคลื่อนไหวเพื่อสังคมและสิทธิมนุษยชน เสียชีวิตอย่างสงบในวัย 77 ปี
โดย นราธิป ใจเด็จ จากมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม โพสต์บนโซเชียลมีเดีย โดยระบุว่า “ขอแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งกับการจากไปของอาจารย์จอน อึ๊งภากรณ์” พร้อมเล่าถึงคุณูปการและความประทับใจในการทำงานเพื่อสังคมของอาจารย์ตลอดหลายทศวรรษ
ลูกชาย “ป๋วย อึ๊งภากรณ์” กับทางเดินเพื่อประชาชน
จอน อึ๊งภากรณ์ เกิดเมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2490 ที่กรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร เป็นบุตรชายคนโตของศาสตราจารย์ป๋วย อึ๊งภากรณ์ และนางมากาเร็ต สมิธ จบการศึกษาด้านวิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์จากมหาวิทยาลัยซัสเซ็กส์ ก่อนจะเดินทางกลับไทย และทำงานเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยมหิดล
เหตุการณ์ความรุนแรงทางการเมืองระหว่าง พ.ศ. 2516–2519 จุดประกายให้เขาหันมาทุ่มเททำงานด้านสังคมเต็มตัว ตั้งแต่นั้น จอนไม่เคยละทิ้งพันธกิจในการยืนหยัดเพื่อผู้ถูกกดทับในสังคมไทย
ผู้บุกเบิก “มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม” และการทำงานภาคประชาชน
ในปี 2523 จอนก่อตั้ง “โครงการอาสาสมัครเพื่อสังคม” (ต่อมาเป็นมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม – Thai Volunteer Service: มอส.) เพื่อปลูกฝังอุดมการณ์และฝึกฝนบัณฑิตอาสาให้ทำงานร่วมกับชุมชนชนบททั่วประเทศ พร้อมส่งเสริมการบริหารจัดการและเงินทุนให้องค์กรพัฒนาเอกชน
มูลนิธิเข้าถึงเอดส์ กับภารกิจทลายอคติ
ปี 2534 เขาก่อตั้ง “มูลนิธิเข้าถึงเอดส์” เพื่อให้คำปรึกษาและสนับสนุนผู้ติดเชื้อ HIV และครอบครัว ยืนหยัดต่อต้านการตีตรา และผลักดันสิทธิในการเข้าถึงการรักษาอย่างเท่าเทียม
จากภาคสนามสู่เวทีวุฒิสภา
ในปี 2543 จอนได้รับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภากรุงเทพมหานคร และดำรงตำแหน่งเลขานุการคณะกรรมาธิการการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พร้อมทั้งเป็นประธานคณะอนุกรรมาธิการหลักประกันทางสังคม
iLaw และประชาไท เสียงจากประชาชน
ปี 2547 จอนร่วมก่อตั้ง “ประชาไท” หนังสือพิมพ์ออนไลน์อิสระ และผลักดันโครงการ iLaw (โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน) เพื่อใช้เทคโนโลยีสร้างช่องทางให้ประชาชนมีส่วนร่วมในนโยบายสาธารณะ และติดตามกระบวนการยุติธรรม
รางวัลแมกไซไซ ตำนานสองรุ่นในครอบครัว
ในปี 2548 จอนได้รับ “รางวัลแมกไซไซ สาขาบริการรัฐกิจ” เช่นเดียวกับศาสตราจารย์ป๋วย บิดาของเขาที่เคยได้รับรางวัลเดียวกันเมื่อ พ.ศ. 2508 กลายเป็นภาพจำของการอุทิศตนเพื่อประโยชน์ส่วนรวมอย่างต่อเนื่องข้ามรุ่น