แพทย์เตือน! “สโตรก” โรคใกล้ตัวอันตรายถึงชีวิต เป็นแล้วเสี่ยงเป็นซ้ำใน 5 ปี

นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ให้ความรู้ผ่านเฟซบุ๊กแฟนเพจ "หมอเจด" โดยระบุว่า เด๋อ ดอกสะเดาป่วยสโตรกก้านสมอง ใครก็เสี่ยงเช็กด่วน!

“หลายคนเห็นข่าว “เด๋อ ดอกสะเดา” คงจะตกใจ ตลกรุ่นใหญ่ที่เรารักและคุ้นเคย กำลังนอนพักรักษาตัวจากโรค สโตรก ซึ่งลูกสาวของเด๋อออกมาอัปเดตว่า ตอนนี้อาการดีขึ้นแล้ว ความจำยังดี แข็งแรง แต่ยังพูดไม่ได้ ต้องทำกายภาพต่อ

ส่วนพี่เป็ด เชิญยิ้ม ก็เล่ากับไนน์เอ็นเตอร์เทนว่าเป็นสโตรกก้านสมอง ซึ่งเป็นจุดที่อันตรายมาก ฟังแล้วหลายคนอาจจะตกใจ แต่ถ้าเรามองในแง่การแพทย์ เคสนี้มีหลายเรื่องที่เราสามารถเรียนรู้และนำมาเตือนตัวเองได้ครับ เดี๋ยวผมจะเล่าให้ฟังทีละประเด็น

1.สโตรกไม่เหมือนกันทุกแบบ ก้านสมองคือ “ศูนย์ควบคุมชีวิต”

หลายคนได้ยินคำว่า “สโตรก” ก็จะนึกถึงภาพแขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด หน้าเบี้ยว

แต่จริง ๆ แล้วตำแหน่งที่เส้นเลือดสมองแตกหรืออุดตัน มีผลต่ออาการโดยตรง

ในกรณีของคุณเด๋อ พี่เป็ดเล่าว่า “เส้นเลือดก้านสมองแตก” ตรงนี้สำคัญมากเลยครับ

เพราะ ก้านสมอง (Brainstem) เป็นเหมือนศูนย์กลางสั่งงานชีวิตทั้งหมด ทั้งการหายใจ การกลืน การพูด การเคลื่อนไหวตา และการทรงตัว

ถ้าเส้นเลือดตรงนี้มีปัญหา อาการจะรุนแรงกว่าสโตรกที่เกิดที่สมองส่วนอื่น ๆ มาก และสิ่งที่ทำให้รักษายากคือ “ผ่าไม่ได้” เพราะก้านสมองเป็นบริเวณที่บอบบางสุด ๆ การแตะเพียงนิดเดียวก็เสี่ยงต่อชีวิต ตรงนี้อยากให้ทุกคนจำไว้ว่า ไม่ใช่สโตรกทุกแบบเหมือนกัน บางตำแหน่งรุนแรงถึงขั้นคุมชีวิต

ถ้าเจออาการเฉียบพลันแบบที่หมอทุกคน หรือผมย้ำบ่อยๆ อย่าง BEFAST (หน้าเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด เวียนหัวรุนแรง) ต้องรีบไปโรงพยาบาลด่วน ห้ามรอเด็ดขาด

2. ทำไมบางคนเป็น “สโตรกซ้ำ” ได้?

พี่เป็ดแกก็ออกมาเล่านะ ว่าพี่เด๋อน่าจะเป็นสโตรกซ้ำอีกรอบ หลายคนอาจสงสัยว่า มันเป็นซ้ำได้ด้วยหรอ ความจริงก็คือ สโตรกไม่ใช่โรคที่เกิดครั้งเดียวแล้วจบ คนที่เคยเป็นแล้วจะมีความเสี่ยงสูงมากที่จะเป็นอีก โดยเฉพาะถ้าเรามีโรคประจำตัวอยู่แล้ว เช่น เบาหวาน ความดัน ไขมันสูง หรือสูบบุหรี่ต่อเนื่อง

สถิติทางการแพทย์ก็บอกชัด ๆ เลยว่า คนที่เคยสโตรกแล้ว 1 ใน 4 จะเป็นซ้ำภายใน 5 ปี ถ้าไม่คุมโรค ไม่กินยาสม่ำเสมอ และไม่ปรับพฤติกรรม อันนี้สำคัญมาก หลังสโตรกครั้งแรก ต้องถือว่าเราได้ “โอกาสครั้งที่สอง” แล้วนะครับ

ห้ามชะล่าใจ ต้องคุมทุกอย่างให้ดีสุด ๆ ไม่งั้นอาจเป็นซ้ำ และอาการหนักกว่าเดิม

3.ฟื้นฟูหลังสโตรก ไม่ใช่เรื่องของหมออย่างเดียว

เวลาคนเป็นสโตรก หลายครั้งปัญหาจะไม่ใช่แค่แขนขาอ่อนแรง แต่จะตามมาด้วยเรื่อง การกลืนลำบาก พูดไม่ได้ คุมการหายใจไม่ดี ซึ่งเสี่ยงต่อการสำลักอาหารและติดเชื้อปอดบวมได้ง่ายมาก

ในกรณีของคุณเด๋อ พี่เป็ดก็เล่าว่ามีภาวะปอดบวมจริง ๆ ซึ่งนี่เป็นเรื่องที่เจอบ่อยมาก เพราะคนไข้สโตรกมักกลืนไม่ดี ทำให้อาหารหรือแม้แต่น้ำไหลลงหลอดลมแทนที่จะลงหลอดอาหาร

การฟื้นฟูจึงไม่ได้จบที่การรักษาในโรงพยาบาล แต่ต้องอาศัยทั้ง

-กายภาพบำบัด เพื่อให้แขนขากลับมาใช้งานได้

-การฝึกพูด–กลืน เพื่อให้สมองสร้างเส้นประสาทใหม่ (Neuroplasticity)

-ครอบครัว ที่คอยอยู่ข้าง ๆ เป็นกำลังใจ และช่วยดูแลกิจวัตรประจำวัน

4.ปัจจัยเสี่ยง  ของใกล้ตัวที่เรามองข้าม

ถ้าเราลองเช็กปัจจัยเสี่ยงของคุณเด๋อ จะเห็นชัดเลยครับว่า มีทั้งสูบบุหรี่นาน เบาหวาน ความดันสูง และดื่มน้ำน้อย ซึ่งจริง ๆ แล้วนี่คือสิ่งที่คนไทยจำนวนมากก็เป็นกัน

หลายคนคิดว่า “ไม่เป็นไรหรอก” สูบบุหรี่ก็เพราะเครียด เบาหวานก็กินยาไปเรื่อย ๆ ความดันก็ช่างมัน แต่ความจริงคือทุกอย่างมันสะสม จนวันหนึ่งกลายเป็นสโตรกขึ้นมาแบบไม่ทันตั้งตัว

ลองถามตัวเองดูนะครับว่า

-เราสูบบุหรี่หรือยังเลิกไม่ได้?

-โรคประจำตัวเราคุมดีจริงหรือเปล่า?

-เราดื่มน้ำพอไหม?

-เราออกกำลังกายสม่ำเสมอหรือเปล่า?

 ถ้าเจอคำตอบที่ไม่มั่นใจ แปลว่าเรามีความเสี่ยงแล้วครับ และสิ่งที่ช่วยป้องกันง่ายที่สุดคือ ตรวจสุขภาพประจำปี ปรับพฤติกรรมเล็ก ๆ ทุกวัน เช่น เดินวันละ 30 นาที กินผักผลไม้มากขึ้น ดื่มน้ำเยอะขึ้น และแน่นอนว่า เลิกบุหรี่ให้ได้

5.ฝากด้วยนะทุกคน สโตรกเป็นอะไรที่เจอบ่อยขึ้นมา อย่างกรณีพี่เด๋อดอกสะเดา

 เขาคือคนที่เคยสร้างเสียงหัวเราะให้เรา แต่วันหนึ่งก็มาล้มป่วยด้วยสโตรกให้เห็นตรงหน้า ทำให้เห็นว่าโรคมันใกล้ตัวกว่าที่คิด ไม่ใช่เรื่องของ “คนแก่”  แต่เกิดขึ้นกับใครก็ได้ ไม่ว่าคุณจะเป็นใครก็ตาม

ย้ำนะครับ อย่ารอจนโรคมาถึงตัวแล้วค่อยหาทางรักษา เราสามารถเริ่มต้นวันนี้เลย ทั้งการตรวจสุขภาพ คุมโรคประจำตัว ดูแลอาหาร เลิกบุหรี่ ดื่มน้ำ พักผ่อนให้พอ และออกกำลังกาย