ทำไมไทยถึงเสนอชื่อ “วิภา” ให้พายุโซนร้อน?

“วิภา” พายุชื่อไทย ทำไมต้องชื่อนี้?

ท่ามกลางกระแสข่าวเกี่ยวกับพายุโซนร้อน “วิภา” ที่กำลังเคลื่อนตัวเข้าสู่เวียดนามและส่งอิทธิพลถึงประเทศไทย หลายคนอาจสงสัยว่า เหตุใดพายุลูกนี้จึงมีชื่อเป็นคำภาษาไทย และเพราะอะไรประเทศไทยถึงเลือกใช้คำว่า “วิภา” เป็นชื่อที่เสนอเข้าสู่ระบบการตั้งชื่อพายุระดับภูมิภาค

คำตอบไม่ได้มีเพียงแค่เหตุผลด้านเสียงอ่านหรือความเป็นเอกลักษณ์ของภาษา แต่สะท้อนถึงเจตนารมณ์ในระดับวัฒนธรรมและความรับผิดชอบระหว่างประเทศในกลุ่มสมาชิกไต้ฝุ่นเอเชียด้วย

ความหมายในภาษาไทยที่แฝงความมงคล

ชื่อ “วิภา” เป็นชื่อผู้หญิงไทยที่พบได้ทั่วไป มีรากศัพท์จากภาษาสันสกฤตว่า “วิภา” (Vibha) ซึ่งหมายถึง “แสงสว่าง”, “ความงาม” หรือ “ความรุ่งเรือง” โดยเป็นคำที่มีความหมายดีและไม่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิดหรือความหวาดกลัวในเชิงลบ

แม้พายุจะเป็นปรากฏการณ์ที่เกี่ยวข้องกับภัยธรรมชาติ แต่หลายประเทศ—including ไทย—เลือกใช้ชื่อที่ให้ความรู้สึกเป็นกลางหรือค่อนไปทางบวก เพื่อลดผลกระทบทางจิตวิทยา และเพื่อให้ง่ายต่อการจดจำโดยประชาชนทั่วไป

หลักเกณฑ์ของการตั้งชื่อพายุในระดับภูมิภาค

การตั้งชื่อพายุหมุนเขตร้อนในภูมิภาคมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกอยู่ภายใต้การกำกับของ “คณะกรรมการไต้ฝุ่น” (Typhoon Committee) ซึ่งประกอบด้วยประเทศสมาชิก 14 ประเทศ รวมถึงไทย โดยแต่ละประเทศจะเสนอชื่อจำนวนหนึ่งเพื่อบรรจุเข้าสู่รายการหมุนเวียนชื่อพายุ

ชื่อที่เสนอจะต้องมีคุณสมบัติดังนี้

• เป็นคำที่มีความหมายในเชิงบวกหรือเป็นกลาง
• ไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง ศาสนา หรือบุคคล
• ไม่ก่อให้เกิดความขัดแย้งด้านวัฒนธรรมหรือความรู้สึก
• อ่านง่ายและสื่อสารได้ชัดเจนในหลายภาษา

“วิภา” จึงผ่านเกณฑ์เหล่านี้โดยสมบูรณ์ และเป็นชื่อหนึ่งที่ประเทศไทยเสนอไว้ในรายชื่อชุดปัจจุบัน

มากกว่าชื่อ คือการสื่อวัฒนธรรม

เบื้องหลังการตั้งชื่อพายุไม่ได้มีแค่เรื่องการสื่อสารเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสในการเผยแพร่เอกลักษณ์ของประเทศผู้เสนอ ชื่ออย่าง “วิภา” สะท้อนวัฒนธรรมไทยที่ให้ความสำคัญกับความหมายดีงาม การเลือกคำที่ละเมียดละไม สั้น กระชับ และไพเราะ เป็นการสร้างภาพลักษณ์ให้แก่ประเทศไทยในเวทีนานาชาติ

อีกทั้งยังช่วยลดความสับสนในกรณีที่เกิดพายุหลายลูกในช่วงเวลาเดียวกัน การใช้ชื่อที่ประชาชนจดจำง่าย มีเสียงอ่านที่เป็นเอกลักษณ์และไม่ซ้ำกัน เป็นสิ่งที่หลายประเทศให้ความสำคัญมากขึ้น

สรุปเหตุผลการเสนอชื่อ “วิภา”

ประเทศไทยเสนอชื่อ “วิภา” ให้กับพายุหมุนเขตร้อนในเวทีภูมิภาคด้วยเหตุผล 3 ประการหลัก คือ

 1. เป็นคำไทยที่มีความหมายดี มีความเป็นสิริมงคล

 2. ตรงตามหลักเกณฑ์การตั้งชื่อพายุของคณะกรรมการไต้ฝุ่น

 3. สื่อถึงวัฒนธรรมไทย ช่วยสร้างภาพลักษณ์ที่ดีในระดับนานาชาติ และเอื้อต่อการสื่อสารที่ชัดเจนในช่วงเกิดภัยพิบัติ

พายุ “วิภา” จึงไม่ใช่แค่ชื่อพายุที่ผ่านมาตรฐานสากลเท่านั้น แต่ยังเป็นชื่อที่บรรจุด้วยนัยยะของภาษาไทย วัฒนธรรมไทย และการเลือกใช้ถ้อยคำที่อ่อนโยนในท่ามกลางปรากฏการณ์อันรุนแรงของธรรมชาติ