ให้เลือดผิดกรุ๊ปเป็นอะไรไหม? สรุปความเสี่ยง อาการ และวิธีป้องกัน
เลือดผิดหมู่ อันตรายกว่าที่คิด
หลายคนอาจคิดว่าการบริจาคหรือรับเลือดเป็นเรื่องง่ายและปลอดภัย 100% แต่ในความเป็นจริง หากเกิดกรณี "ให้เลือดผิดกรุ๊ป" ความผิดพลาดเพียงครั้งเดียวอาจนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เลวร้ายถึงชีวิตได้ทันที บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับความเสี่ยงของการรับเลือดผิดหมู่ ผ่านข้อมูลจากงานวิจัยสากลและคำอธิบายจาก “หมอหมู” — รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี
ให้เลือดผิดกรุ๊ป เสี่ยงตายแค่ไหน?
จากรายงานของสำนักงานอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) พบว่า
- ปี 2000–2010: มีผู้เสียชีวิตจากการรับเลือดผิดกรุ๊ปเฉลี่ย 5–6 ราย/ปี
- ปี 2011–2019: ลดลงเหลือเฉลี่ย 2–3 ราย/ปี
แม้จำนวนจะลดลง แต่ อัตราการเสียชีวิตหากเกิดการให้เลือดผิดหมู่ ยังคงสูงถึง 30–60% โดยสาเหตุหลักมาจาก “ความผิดพลาดของมนุษย์” เช่น การติดฉลากผิด หรือสลับเลือดผู้ป่วย
กลไกอันตรายจากการให้เลือดผิดหมู่
ระบบหมู่เลือด ABO ประกอบด้วยแอนติเจน (บนผิวเม็ดเลือดแดง) และแอนติบอดี (ในน้ำเลือด) หากให้เลือดที่แอนติเจนของผู้ให้ชนกับแอนติบอดีของผู้รับ ร่างกายจะเกิด ปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกัน ทำให้เม็ดเลือดแดงแตก (Hemolysis) อย่างรวดเร็ว
ตัวอย่าง
ผู้ที่มีเลือดกรุ๊ป B มีแอนติบอดี A หากได้รับเลือดกรุ๊ป A
→ แอนติบอดีจะจับกับแอนติเจน A → เม็ดเลือดแดงแตกทันที
อาการที่พบ
- ไข้ หนาวสั่น
- เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก
- หัวใจเต้นเร็ว ความดันตก
- ไตวายเฉียบพลัน – ช็อก – เสียชีวิต
ข้อควรรู้ ใครให้เลือดกับใครได้บ้าง?
ในการให้เลือดหรือรับเลือด ความเข้าใจเรื่อง "หมู่เลือดที่เข้ากันได้" ถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพราะหมู่เลือดแต่ละแบบมีแอนติเจนและแอนติบอดีเฉพาะตัว หากเลือดไม่เข้ากัน อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันที่รุนแรงได้
ผู้ที่มีเลือดกรุ๊ป A สามารถรับเลือดได้จากกรุ๊ป A และ O และสามารถให้เลือดแก่ผู้ที่มีกรุ๊ป A และ AB ขณะที่กรุ๊ป B รับได้จาก B และ O และให้ได้กับ B และ AB เช่นกัน ผู้ที่มีเลือดกรุ๊ป AB ถือเป็นผู้รับเลือดสากล (Universal Recipient) สามารถรับเลือดได้จากทุกกรุ๊ป แต่ให้เลือดได้เฉพาะผู้ที่มีกรุ๊ป AB เท่านั้น ส่วนผู้ที่มีกรุ๊ป O แม้จะรับเลือดได้เฉพาะจากกรุ๊ป O เท่านั้น แต่สามารถให้เลือดได้กับทุกหมู่เลือด จึงถูกเรียกว่าเป็นผู้ให้เลือดสากล (Universal Donor)
การรู้จักหมู่เลือดของตนเองและคนใกล้ชิด รวมถึงการเข้าใจหลักการจับคู่หมู่เลือดเบื้องต้น จึงเป็นเรื่องสำคัญที่จะช่วยลดความเสี่ยงจากการให้เลือดผิดหมู่ และเพิ่มความปลอดภัยในระบบบริการโลหิตอย่างมีประสิทธิภาพ
⚠️ สรุป: ให้เลือดผิดกรุ๊ปเป็นอะไรไหม? คำตอบคือ “เสี่ยงตาย”
- การให้เลือดผิดกรุ๊ปเป็นเรื่องที่ อันตรายมาก แม้จะเกิดไม่บ่อย
- เมื่อเกิดแล้ว อาจเสียชีวิตได้ภายในไม่กี่ชั่วโมง หากไม่ได้รับการรักษา
- ควรตรวจสอบหมู่เลือดและขั้นตอนการบริจาคหรือรับเลือดทุกครั้ง
- ประชาชนทั่วไปควรรู้จักหมู่เลือดของตนเอง และแจ้งทีมแพทย์ให้ชัดเจน
---------------