"ศาลโลก" หรือ "JBC" ไทยควรเลือกทางไหน ในเกมสร้างฮีโร่รักชาติของ "ฮุน เซน" ปลุกคะแนนนิยมเลือกตั้ง

หลังเกิดเหตุปะทะกัน 28 พฤษภาคม บริเวณสามเหลี่ยมมรกต พื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา ฝั่งช่องบก จนส่งผลให้มีทหารกัมพูชาเสียชีวิต 1 นาย เรื่องนี้ กองทัพไทยยืนยันว่า ฝ่ายทหารกัมพูชารุกล้ำพื้นที่ ที่ไม่มีการแบ่งเขตแดนชัดเจน ทางฝั่งไทยเข้ามาจำต้องตอบโต้ตามหลักสากลเพื่อปกป้องประโยชน์ประเทศ

แม้หลังเหตุปะทะเดือด จะจบลงในทันที และกองทัพทั้ง 2 ฝ่าย ก็สนับสนุนทางออกแบบสันติ ผ่านกลไก JBC

คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วม (Joint Boundary Committee - JBC) มีตัวแทน2 ประเทศ ซึ่งน่าจะมีการประชุมกันไม่เกินกลางเดือนมิถุนายนนี้ แต่ล่าสุดไม่แน่ชัดว่าจะได้ข้อยุติจากเวทีนี้หรือไม่

เพราะสมเด็จฮุน เซน  อดีตนายกฯ และประธานวุฒิสภากัมพูชา ได้โพสต์ (ที่คนไทยโดนบล็อค) ระบุว่า มติสภากัมพูชาเห็นชอบให้ข้อแถลงการณ์ของ นายกรัฐมนตรี ฮุน มาเนต บุตรชาย ที่จะยื่นฟ้องไทย เรื่องข้อพิพาทชายแดนช่องบกนี้ ไปพิจารณาผ่านศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ หรือ ศาลโลก  

“ไทยควรเลือกเวทีไหน?” ศาลโลก หรือ JBC?

ถ้ามีหลักฐานชัดเจนว่า พื้นที่นั้นเป็นของไทยและไทยน่าจะได้เปรียบ การไปศาลโลกก็เสมือนแสดงให้นานาประเทศเห็นว่าไทยยึดมั่นหลักกฎหมายระหว่างประเทศ และหากมีคำพิพากษาเป็นคุณให้ไทย ฝ่ายคู่กรณีจะไม่มีสิทธิ์นำเรื่องนี้เป็นข้อเรียกร้องอะไรบนเวทีโลกได้อีกแล้ว

แต่หากอิงจากประสบการณ์ 2 ครั้งของไทยในการ ขึ้นศาลโลก เชื่อได้ว่า ผลคำตัดสิน อาจไม่เป็นคุณกับประเทศไทย ก็ไม่ควรไปศาลโลก ควรไป JBC มากกว่า เพราะเป็นการพูดคุยไกล่เกลี่ยกันเอง มากกว่าการฟ้องร้อง ที่จะมีคำตัดสินผูกพันโดยกฎหมาย  

หากคำตัดสินเป็นโทษกับไทย จะเสียดินแดนเหมือนกรณี เขาพระวิหาร ที่ไทยแพ้ไปถึง 2 ครั้ง

คดีปราสาทเขาพระวิหาร 

ปราสาทหินโบราณ สร้างตามแบบศาสนาฮินดู ตั้งอยู่ในเขตกึ่งกลางระหว่าง 2 ประเทศ ฝั่งไทยตั้งอยู่บนเทือกเขาพนมดงรัก ตำบลเสาธงชัย อำเภอกันทรลักษ์ จ.ศรีษะเกศ ฝั่งกัมพูชา คือ อำเภอจอมกระสาน จังหวัดพระวิหาร 
 
 กรณีนี้มีปัญหาอ้างสิทธิ์กันมาช้านาน  เพราะหากอิงตั้งแต่สมัยฝรั่งเศสปกครองกัมพูชา มีการทำแผนที่ร่วมระหว่างฝรั่งเศส - สยาม (ปี 2447) โดยปรากฎว่าในแผนที่นั้น ตัวปราสาท จะอยู่ในฝั่งกัมพูชา แต่กลับมีทางขึ้นที่สะดวกที่สุดอยู่ในฝั่งประเทศไทย ผ่าน จ.ศรีสะเกษ เท่านั้น
 
 ด้วยเหตุนี้ กัมพูชา จึงไปยื่นฟ้องต่อ ศาลโลก ว่า ปราสาทเขาพระวิหาร เป็นของกัมพูชา และไทยยอมรับแผนที่นี้ มากว่า 50 ปี เท่ากับไทยยอมรับไปโดยปริยายแล้ว นำมาสู่ คำพิพากษาศาลโลกใน ปี 2505 ยืนยันว่า ปราสาทเขาพระวิหารเป็นของกัมพูชา และไทยจำต้องถอนกำลังทหารออกจากพื้นที่ดังกล่าว แต่กัมพูชาไม่ได้ต้องการแค่ปราสาท  
 
ในปี 2554 จึงนำไปสู่การฟ้องร้องศาลโลกอีกครั้ง ก่อนศาลตัดสินว่า พื้นที่รอบ ๆ เป็น “เขตอธิปไตยของกัมพูชา” ไทยต้องถอนกำลังทหารออกไป  

ไทยสามารถปฏิเสธ ไม่ขึ้นศาลโลกได้หรือไม่ ?

ได้ หากไทยไม่ยินยอม เพราะการพิจารณาในชั้นศาลโลก ต้องได้รับ ‘ความยินยอมจากทั้งสองฝ่าย’ เท่านั้น
 และไม่ถือว่าผิดกฎหมายระหว่างประเทศ  เป็นสิทธิของประเทศไทยสามารถทำได้
 
และหากในการประชุม JBC ที่จะถึงนี้ กัมพูชาจะเสนอข้อเสนอนี้ไป ไทยก็แค่แจ้งว่า ‘ไม่ยอมรับมตินี้และปฏิเสธการขึ้นศาลโลก’ โดยอาจแจ้งว่าเราเลือกใช้วิธีอื่น เช่น MOU43 บันทึกข้อตกลงการจัดทำเขตแดนร่วมกัน ที่มีอยู่แล้ว ซึ่งจะยืดหยุ่น และ เป็นประโยชน์กับไทยมากกว่า

อาจไม่ใช่แค่เรื่อง ดินแดน 

พล.ท.ภราดร พัฒนถาบุตร อดีตเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ วิเคราะห์ในรายการตอบโจทย์  ช่อง ThaiPBS ว่า การที่กัมพูชา ยกระดับข้อพิพาทกับไทย แฝง “นัยทางการเมือง”  

ปลุกกระแสชาตินิยม สร้างฮีโร่ป้องชาติ

กัมพูชากำลังจะมี การเลือกตั้งท้องถิ่นในปีหน้า แต่รัฐบาลยัง ไม่มั่นใจฐานเสียงในพื้นที่ชนบท ผนวกกับวิกฤตเศรษฐกิจและความไม่พอใจต่อภาษีนำเข้าสหรัฐฯ ทำให้ “ความรักชาติ” อาจถูกหยิบขึ้นมาใช้ เป็นเครื่องมือรวมพลังคนในชาติ

การขยับเรื่อง “ชายแดน” จึงกลายเป็นโอกาส เพื่อสร้างภาพให้ ฮุน มาเนต ลูกชายฮุนเซน กลายเป็น “วีรบุรุษผู้ปกป้องแผ่นดิน”

การเมืองประเทศไทยกำลังอ่อนแรง?

ปัจจัยที่ทำให้กัมพูชากล้าเดินหน้าเต็มที่ เพราะการเมืองไทยยังไม่เข้มแข็งพอ เมื่อรัฐบาลไม่มีเอกภาพ  ฝ่ายความมั่นคงก็ “โชว์พลัง” ได้ไม่สุด เกมในระดับทหารหรือการเจรจาไทยก็เสียเปรียบ

แม้อดีตเราจะเห็นภาพผู้นำไทย-กัมพูชาในยุค “ชินวัตร–ฮุนเซน” มีความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นแต่วันนี้ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ ทำสถานการณ์เปลี่ยนไป
 
กัมพูชามีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีนมากขึ้น ขณะที่ภาพลักษณ์ประเทศของไทย ถูกมองว่าการเมือง และ ต่างประเทศอ่อนแรง 

ความสัมพันธ์ส่วนตัว แก้ปัญหาไม่ได้แล้ว จึงเกิดสถานการณ์วันนี้ขึ้น เพราะทุกประเทศเล่นเกมเพื่อ ‘ผลประโยชน์’ ไม่ใช่ ‘มิตรภาพ’ มีแต่รัฐบาลที่เข้มแข็ง มีกลยุทธ์ที่ชัดเจนเท่านั้น ที่จะนำพาประเทศ รอดพ้นจาก วิกฤตในทุก ๆ ด้าน