รวมสุดยอดเรื่องราว “อวกาศ” ประจำปี 2025 หลากนวัตกรรมเพื่อการสำรวจ “จักรวาล”

ปี 2025 ถือเป็นอีกหนึ่งหมุดหมายสำคัญของการสำรวจอวกาศโลก เมื่อเทคโนโลยีใหม่ ๆ และองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ถูกผลักดันอย่างก้าวกระโดด ทั้งจากภารกิจของหน่วยงานอวกาศชั้นนำ ไปจนถึงแนวคิดที่เคยเป็นเพียงจินตนาการ แต่เริ่มเข้าใกล้ความเป็นจริงมากขึ้น

ตลอดทั้งปี เราได้เห็นทั้งความสำเร็จ ความท้าทาย และคำถามครั้งใหญ่ที่ยังรอคำตอบ วันนี้ TNN Tech Reports ชวนย้อนดู 6 เรื่องราวอวกาศสำคัญแห่งปี 2025 ที่สะท้อนทิศทางอนาคตของมนุษย์บนห้วงอวกาศ

1. จีนยกระดับ “ครัวอวกาศ” เปิดตัวเตาอบทำอาหารบนสถานีอวกาศครั้งแรกของโลก

หนึ่งในข่าวที่สร้างความตื่นเต้นไปทั่วโลก คือผลงานขององค์การอวกาศจีน ที่ประสบความสำเร็จในการนำ เตาอบลมร้อนสำหรับอวกาศ ขึ้นไปใช้งานจริงบนสถานีอวกาศเป็นครั้งแรก ถือเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตของนักบินอวกาศอย่างมีนัยสำคัญ

เตาอบดังกล่าวถูกส่งขึ้นไปพร้อมยานอวกาศภารกิจ เสินโจว-21 โดยออกแบบมาให้ทำงานได้ในสภาพไร้แรงโน้มถ่วง ใช้เทคโนโลยีการเร่งปฏิกิริยาด้วยอุณหภูมิสูง ร่วมกับระบบกรองหลายชั้น เพื่อให้อบอาหารได้โดยไม่เกิดควัน ซึ่งเป็นข้อจำกัดสำคัญในสภาพแวดล้อมวงโคจร

ทีมวิศวกรยังติดตั้งอุปกรณ์เสริมอย่างตัวเก็บเศษอาหาร ตะแกรงทำความร้อน ถาดอบ และตะกร้าหมุน เพื่อป้องกันไม่ให้อาหารลอยกระจัดกระจาย พร้อมเพิ่มอุณหภูมิสูงสุดได้ถึง 190 องศาเซลเซียส ทำให้อาหารที่ได้มีลักษณะสุก เหลือง กรอบ ไม่ต่างจากการอบบนโลก

จีนได้สาธิตการใช้งานจริงด้วยการอบปีกไก่บนอวกาศ และยืนยันว่าเตาอบนี้สามารถใช้อบเค้ก อบถั่วลิสง หรือย่างเนื้อได้ ถือเป็น เตาอบเครื่องแรกของโลกที่ออกแบบมาเพื่อสถานีอวกาศโดยเฉพาะ และช่วยให้นักบินอวกาศได้เพลิดเพลินกับมื้ออาหารจานร้อนอย่างแท้จริง

2. ปริศนาวัตถุลึกลับ 3I/ATLAS ดาวหางจากนอกระบบสุริยะ หรือร่องรอยสิ่งมีชีวิตต่างดาว

อีกหนึ่งประเด็นร้อนแห่งปี คือการถกเถียงเกี่ยวกับวัตถุลึกลับในอวกาศที่มีชื่อว่า ทรีไอ/แอตลาส (3I/ATLAS) ซึ่งถูกตั้งคำถามว่าแท้จริงแล้วคือดาวหาง หรืออาจเป็นยานของมนุษย์ต่างดาว

วัตถุนี้ถูกค้นพบครั้งแรกในเดือนกรกฎาคม โดยกล้องโทรทรรศน์ ATLAS ซึ่งใช้สำหรับเฝ้าระวังการชนของดาวเคราะห์น้อย จุดที่ทำให้มันได้รับความสนใจจากทั่วโลก คือวิถีโคจรที่ผิดปกติ บ่งชี้ว่ามันเดินทางเข้าสู่ระบบสุริยะจากบริเวณที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน

ในเดือนพฤศจิกายน องค์การนาซาได้เผยแพร่ภาพและข้อมูลการวิเคราะห์ใหม่ ยืนยันว่า 3I/ATLAS คือ ดาวหางจากนอกระบบสุริยะ เพื่อสยบกระแสทฤษฎีสมคบคิดเกี่ยวกับมนุษย์ต่างดาว

อย่างไรก็ตาม นักวิทยาศาสตร์บางส่วนยังไม่ปักใจเชื่อ หนึ่งในนั้นคือ อาวี โลบ (Avi Loeb) นักฟิสิกส์ดาราศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ที่ชี้ว่าวิถีการเคลื่อนที่ของวัตถุนี้ยังมีความผิดแปลก และเรียกร้องให้มีการตรวจสอบเพิ่มเติม เพื่อหาคำตอบว่า นี่คือปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ หรือหลักฐานของเทคโนโลยีจากนอกโลกกันแน่

3. ESA เปิดตัวจานรับสัญญาณอวกาศลึก เสริมพลังการสื่อสารข้ามจักรวาล

องค์การอวกาศยุโรป หรือ ESA เปิดตัวโครงสร้างพื้นฐานสำคัญด้วยการสร้าง จานรับสัญญาณอวกาศลึก (Deep Space Antenna) ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 35 เมตร เพื่อรองรับภารกิจสำรวจอวกาศที่ซับซ้อนและอยู่ไกลออกไปมากขึ้น

จานรับสัญญาณนี้มีชื่อว่า นิว นอร์เซีย สาม (New Norcia 3) ตั้งอยู่ที่เมืองนิวนอร์เซีย ประเทศออสเตรเลีย ออกแบบมาเพื่อรองรับปริมาณข้อมูลมหาศาลจากยานอวกาศสำรวจห้วงลึก

เทคโนโลยีสำคัญของจานนี้คือความสามารถในการตรวจจับสัญญาณที่อ่อนมากจากยานที่อยู่ห่างไกลหลายล้าน หรือหลายพันล้านกิโลเมตร พร้อมระบบขยายสัญญาณความถี่วิทยุขนาด 20 กิโลวัตต์ ช่วยให้สามารถส่งคำสั่งและรับข้อมูลจากภารกิจอวกาศลึกได้อย่างมีเสถียรภาพ

ESA ระบุว่า New Norcia 3 จะเริ่มให้บริการอย่างเป็นทางการในปี 2026 และจะเป็นหัวใจสำคัญของภารกิจสำรวจดาวเคราะห์และจักรวาลในอนาคต

4. วิกฤตสตาร์ไลเนอร์ จุดเปลี่ยนยานอวกาศของโบอิ้ง

ปี 2025 ยังเป็นปีแห่งความท้าทายของบริษัทโบอิ้ง กับภารกิจยาน สตาร์ไลเนอร์ (Starliner) ที่เกิดปัญหาระบบขับดันระหว่างการส่งนักบินอวกาศ บุช วิลมอร์ (Butch Wilmore) และ ซูนี วิลเลียมส์ (Suni Williams) ไปยังสถานีอวกาศ

ภารกิจที่เดิมวางแผนไว้เพียง 8 วัน ต้องยืดเยื้อยาวนานถึง 9 เดือน ส่งผลให้นาซาตัดสินใจเจรจาปรับสัญญาใหม่ โดยเปลี่ยนบทบาทของสตาร์ไลเนอร์ไปเป็นการขนส่งสินค้า แทนการขนส่งนักบินอวกาศ จนกว่าจะมีการประเมินความพร้อมอีกครั้ง

นาซาและโบอิ้งตกลงว่า เที่ยวบินถัดไปซึ่งเร็วที่สุดอาจเกิดขึ้นในเดือนเมษายน 2026 จะต้องผ่านการทดสอบและรับรองใหม่ทั้งหมด และจะเป็นภารกิจไร้มนุษย์อวกาศ ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของยานที่ครั้งหนึ่งเคยถูกมองว่าเป็นคู่แข่งโดยตรงของ สเปซเอ็กซ์

5. สนามบินอวกาศ แนวคิดระบบนิเวศการขนส่งแห่งอนาคตของ ESA

ESA ยังได้เผยแนวคิดใหญ่ในการสร้างระบบนิเวศการขนส่งอวกาศ ที่เปรียบเสมือน “สนามบินอวกาศ” เพื่อรองรับยุคของยานอวกาศใช้ซ้ำ และการขนส่งเชิงพาณิชย์ในวงโคจร

แนวคิดนี้รวมถึงศูนย์กลางโลจิสติกส์บนอวกาศ สำหรับการเติมเชื้อเพลิง การบำรุงรักษา และการประกอบชิ้นส่วน ก่อนส่งยานไปยังจุดหมายปลายทาง

หัวใจสำคัญคือโครงการ โอดิสซีย์ (Odyssey) สถานีเชื้อเพลิงอัตโนมัติไร้คนขับบนวงโคจร ทำหน้าที่เป็นคลังเชื้อเพลิงสำหรับดาวเทียมและยานอวกาศ เพื่อยืดอายุการใช้งานและลดต้นทุนการปล่อยจรวดจากโลก

หากโครงการนี้ประสบความสำเร็จ จะเป็นก้าวสำคัญสู่การใช้พื้นที่อวกาศอย่างยั่งยืน และวางรากฐานของ เศรษฐกิจอวกาศหมุนเวียน ในอนาคต

6. กองทัพอวกาศสหรัฐฯ กับแคปซูลยานแม่ รับมือภัยคุกคามนอกโลก

ปิดท้ายด้วยแนวคิดด้านความมั่นคงอวกาศ เมื่อกองทัพอวกาศสหรัฐฯ ลงทุนพัฒนา แคปซูลบรรทุกเครื่องบินบนอวกาศ ทำหน้าที่เสมือน “ยานแม่” สำหรับจอดและปล่อยยานพาหนะไปจัดการภัยคุกคามบนวงโคจร

รายงานโดย BBC Sky at Night Magazine ระบุว่า โครงการนี้มีมูลค่าสัญญากว่า 60 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 2,000 ล้านบาท โดยบริษัทผู้พัฒนาคือ กราวิติกส์ (Gravitics) ผู้เชี่ยวชาญด้านโครงสร้างสถานีอวกาศ

แม้รายละเอียดเชิงลึกยังไม่เปิดเผย แต่ภาพแนวคิดเผยให้เห็นโมดูลทรงกระบอก พร้อมแผงโซลาร์เซลล์แบบพับได้ และคาดว่าการสาธิตต้นแบบอาจเริ่มขึ้นได้เร็วที่สุดในปีหน้า