หลับไม่ตื่น ไหลตายคืออะไร อาการ สาเหตุ ความเสี่ยง ป้องกันอย่างไร

อาการ “หลับไม่ตื่น ไหลตาย” คืออะไร อัปเดตข้อมูลสาเหตุ–วิธีป้องกัน

อาการ “หลับไม่ตื่น” หรือ “ไหลตาย” เป็นภาวะเสียชีวิตเฉียบพลันขณะหลับในผู้ที่ดูเหมือนสุขภาพดี ไม่มีอาการเตือนชัดเจน แพทย์มักจัดอยู่ในกลุ่ม ภาวะเสียชีวิตเฉียบพลันโดยไม่ทราบสาเหตุช่วงนอนหลับ ซึ่งสัมพันธ์อย่างมากกับปัญหาการทำงานของหัวใจ โดยเฉพาะภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรงที่ทำให้หัวใจหยุดสูบฉีดเลือดในทันที

กรณีจำนวนหนึ่งมีความเกี่ยวข้องกับโรค SUNDS (Sudden Unexplained Nocturnal Death Syndrome) และโรคหัวใจจากความผิดปกติของการนำไฟฟ้า เช่น Brugada syndrome ซึ่งเป็นความเสี่ยงทางพันธุกรรมที่พบได้ในหลายครอบครัวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สาเหตุและกลไกสำคัญของไหลตาย

หัวใจของผู้ป่วยจะเกิดภาวะเต้นผิดจังหวะรุนแรงจนไม่สามารถส่งเลือดไปเลี้ยงสมองได้ทัน ทำให้หมดสติอย่างรวดเร็วและเสียชีวิตในเวลาไม่กี่นาที โดยมักเกิดตอนกลางคืนขณะหลับสนิท ปัจจัยพื้นฐานที่สัมพันธ์ได้แก่

• ความผิดปกติทางพันธุกรรมของช่องสัญญาณไฟฟ้าหัวใจ
• โรคหัวใจโครงสร้างผิดปกติ
• ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
• ภาวะขาดโพแทสเซียมหรือแร่ธาตุสำคัญ
• การดื่มแอลกอฮอล์จัด ใช้สารเสพติด
• อดนอน เครียดหนัก หรือมีการใช้ร่างกายมากเกินก่อนเกิดเหตุ

กลุ่มเสี่ยงและสัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม

ไหลตายพบได้บ่อยใน เพศชายวัยหนุ่มถึงวัยกลางคน และมักพบความเกี่ยวข้องกับผู้ที่มีคนในครอบครัวเคยเสียชีวิตเฉียบพลันตอนหลับ แม้เจ้าตัวจะดูแข็งแรงเป็นปกติ

สัญญาณเตือนที่ควรพบแพทย์ทันที ได้แก่

• ใจสั่นอย่างผิดปกติ
• หน้ามืดเวียนหัวบ่อย
• เจ็บแน่นหน้าอก
• หายใจไม่อิ่ม
• เคยเป็นลมหมดสติไม่ทราบสาเหตุ

หากมีประวัติครอบครัวเสี่ยง ควรเข้ารับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจและประเมินความเสี่ยงเชิงลึกโดยผู้เชี่ยวชาญ

วิธีป้องกันและดูแลตัวเอง

ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น ญาติสายตรงเคยไหลตาย หรือแพทย์สงสัยโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ อาจต้องตรวจเฉพาะทางเพิ่มเติม เช่น

• ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG)
• ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ 24 ชม. (Holter)
• การทดสอบกระตุ้นหัวใจ
• รายเสี่ยงสูงอาจจำเป็นต้องใส่ เครื่องกระตุกหัวใจอัตโนมัติ (ICD)

สำหรับประชาชนทั่วไป การลดปัจจัยเสี่ยงโรคหัวใจสามารถช่วยลดโอกาสการเกิดไหลตายได้ เช่น

• งดสูบบุหรี่และจำกัดแอลกอฮอล์
• ควบคุมความดัน เบาหวาน ไขมัน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• นอนให้พอและไม่เครียดสะสม
• ไม่ละเลยอาการใจสั่น เจ็บหน้าอก หรือหมดสติ ควรพบแพทย์โดยเร็ว