บราซิลก่อตั้งโรงเพาะเลี้ยงยุงใหญ่ที่สุดในโลก เพื่อต่อสู้กับโรคไข้เลือดออก

บราซิลเปิดตัว Wolbito do Brasil โรงเพาะพันธุ์ยุงลายติดเชื้อแบคทีเรีย Wolbachia ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เพื่อใช้เป็นเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ในการต่อสู้กับโรคที่มียุงเป็นพาหะ เช่น ไข้เลือดออก ไวรัสซิกา และชิคุนกุนยา ซึ่งยังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขร้ายแรงในหลายประเทศเขตร้อน รวมถึงบราซิลที่เผชิญการระบาดซ้ำทุกปี โรงเพาะแห่งนี้ถือเป็นก้าวสำคัญของการนำธรรมชาติมาช่วยควบคุมธรรมชาติ โดยใช้ยุงที่ดัดแปลงให้ไม่สามารถแพร่เชื้อได้ เป็น “อาวุธชีวภาพเชิงบวก” ในการลดจำนวนผู้ป่วยในระยะยาว

เทคโนโลยี Wolbachia ถูกพัฒนาโดยนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยโมแนช เมืองเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย และเริ่มนำมาใช้ในบราซิลครั้งแรกเมื่อปี 2014 ที่เมืองรีโอเดจาเนโรและนิเตอโรอี ซึ่งผลการติดตามตลอดหลายปีแสดงให้เห็นว่าอัตราการเกิดโรคไข้เลือดออกและไวรัสซิกาลดลงอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันเทคโนโลยีนี้ถูกนำไปใช้ในกว่า 15 ประเทศทั่วโลก และช่วยปกป้องประชากรรวมแล้วกว่า 14 ล้านคน

หลักการ “ใช้ยุงสู้ยุง”

แนวคิดของเทคโนโลยีนี้อาศัยแบคทีเรียชนิดหนึ่งชื่อ Wolbachia ซึ่งมีอยู่ในธรรมชาติอยู่แล้วในแมลงหลายชนิด เมื่อนำแบคทีเรียนี้ใส่เข้าไปในยุงลาย มันจะช่วยป้องกันไม่ให้ยุงแพร่เชื้อไวรัสสู่คนได้ เมื่อยุงที่มียีนนี้ผสมพันธุ์กับยุงตามธรรมชาติ แบคทีเรียจะถ่ายทอดสู่รุ่นลูก ทำให้ผลของการควบคุมโรคเกิดขึ้นต่อเนื่องโดยไม่ต้องปล่อยยุงใหม่ตลอดเวลา ที่สำคัญคือ Wolbachia ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ สัตว์ หรือสิ่งแวดล้อม และไม่เปลี่ยนแปลงพันธุกรรมของยุง วิธีนี้จึงเป็นการควบคุมโรคแบบยั่งยืนและเป็นมิตรกับธรรมชาติ

ขยายผลทั่วประเทศด้วยความร่วมมือทางวิทยาศาสตร์

โรงเพาะยุงแห่งนี้ตั้งอยู่ในเมืองกูรีตีบา เกิดจากความร่วมมือระหว่าง World Mosquito Program (WMP), สถาบันวิจัย Fiocruz และ สถาบันชีววิทยาระดับโมเลกุลแห่งรัฐปารานา (IBMP) โครงการนี้ต่อยอดจากความร่วมมือที่ดำเนินมากว่าทศวรรษ ซึ่งช่วยปกป้องประชาชนกว่า 5 ล้านคนใน 8 เมืองทั่วบราซิลด้วยเทคโนโลยี Wolbachia โรงงานใหม่นี้จะสามารถผลิตไข่ยุงได้ถึง 100 ล้านฟองต่อสัปดาห์ หรือราว 5 พันล้านฟองต่อปี และจะขยายผลไปยัง 40 เมืองภายในไม่กี่ปีข้างหน้า เพื่อครอบคลุมประชากรกว่า 140 ล้านคน ถือเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์ระดับชาติของบราซิลในการควบคุมโรคที่มียุงเป็นพาหะ

ภารกิจรับมือโรคระบาดที่รุนแรงขึ้น

บราซิลเป็นประเทศที่มีผู้ป่วยไข้เลือดออกมากที่สุดในโลก โดยคิดเป็นถึงหนึ่งในสิบของผู้ป่วยทั่วโลก และประชากรกว่า 90% อยู่ในพื้นที่เสี่ยง ปี 2024 ที่ผ่านมาเป็นปีที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยมีผู้ป่วยต้องสงสัยกว่า 10 ล้านราย และมีผู้เสียชีวิตถึง 6,297 คน ปัญหานี้สะท้อนให้เห็นว่าการพึ่งพาวิธีเดิม เช่น การพ่นยาฆ่าแมลงหรือกำจัดน้ำขังเพียงอย่างเดียว ไม่เพียงพออีกต่อไป การนำเทคโนโลยีชีวภาพมาช่วยจึงเป็นความหวังใหม่ในการหยุดการระบาดของโรคที่คร่าชีวิตคนได้มากกว่ามาลาเรียในหลายพื้นที่