ยุบสภาผู้แทนราษฎรไทย 14 ครั้ง เหตุผลและไทม์ไลน์ครบ

ตลอดประวัติศาสตร์การเมืองไทยหลัง 2475 กลไก “ยุบสภาผู้แทนราษฎร” ถูกใช้เพื่อคลี่คลายวิกฤติและคืนอำนาจให้ประชาชนผ่านการเลือกตั้งใหม่ รวมแล้วเกิดขึ้น 14 ครั้ง ระหว่างปี 2481–2566 โดยเหตุผลหลักวนเวียนอยู่กับงบประมาณไม่ผ่าน ความขัดแย้งในรัฐบาล วิกฤติสังคม และความไม่ไว้วางใจทางการเมือง ซึ่งสะท้อนความเปราะบางและพลวัตของระบบรัฐสภาไทย

ไทม์ไลน์การยุบสภา 14 ครั้ง

11 ก.ย. 2481 พ.อ.พระยาพหลพลพยุหเสนา

– งบประมาณประจำปีไม่ผ่านสภา

15 ต.ค. 2488 ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช

– บริบทหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 และข้อถกเถียงกฎหมายอาชญากรสงคราม

12 ม.ค. 2519 ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

– แตกแยกใน ครม. และเตรียมเผชิญอภิปรายไม่ไว้วางใจ

19 มี.ค. 2526 พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์

– ขัดแย้งเรื่องแก้รัฐธรรมนูญและระบบเลือกตั้ง

1 พ.ค. 2529 พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์

– พ.ร.ก.แก้กฎหมายขนส่งทางบกไม่ผ่านความเห็นชอบ

29 เม.ย. 2531 พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์

– ความไม่ลงรอยในพรรคร่วมรัฐบาล

30 มิ.ย. 2535 นายอานันท์ ปันยารชุน

– จัดการเลือกตั้งรองรับการเปลี่ยนผ่านหลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ

19 พ.ค. 2538 นายชวน หลีกภัย

– หลบศึกไม่ไว้วางใจ ปมเอกสารสิทธิ ส.ป.ก.

28 ก.ย. 2539 นายบรรหาร ศิลปอาชา

– เผชิญอภิปรายไม่ไว้วางใจและข้อกังขาเรื่องสัญชาติ

9 พ.ย. 2543 นายชวน หลีกภัย

– แรงกดดันผลงานรัฐบาลและความเคลื่อนไหวฝ่ายค้าน

24 ก.พ. 2549 นายทักษิณ ชินวัตร

– การชุมนุมกดดันให้ลาออกและข้อกล่าวหาเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อน

10 พ.ค. 2554 นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ

– ปัญหาพรรคร่วม เศรษฐกิจ และความขัดแย้งทางสังคม

9 ธ.ค. 2556 น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร

– กระแสต่อต้านร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรม และแรงกดดันทางการเมือง

20 มี.ค. 2566 พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา

– จัดจังหวะการเมืองก่อนครบวาระ เปิดทางเลือกตั้งตามกรอบรัฐธรรมนูญ

ภาพรวมทั้ง 14 ครั้งชี้ให้เห็นว่าการยุบสภามักเกิดเมื่อรัฐบาลประเมินแล้วว่า การ “รีเซ็ต” อำนาจผ่านการเลือกตั้งใหม่จะลดความเสี่ยงจากความไม่ไว้วางใจ คดีความขัดแย้ง หรือแรงกดดันบนท้องถนน และเป็นกลไกคืนอำนาจตัดสินใจให้ประชาชนโดยตรง