"ดื่มเหล้าดับ" ซ่อนเงื่อนงำ "ID"? จุดชนวนถกสังคม

กรณีการเสียชีวิตของ 'แบงค์ เลสเตอร์' จากการดื่มแอลกอฮอล์จนเกินขนาดได้สร้างกระแสความสนใจและตั้งคำถามถึงสาเหตุที่แท้จริง ล่าสุด นพ. เดชา ปิยะวัฒน์กูล จิตแพทย์ โรงพยาบาลไทยนครินทร์ ได้วิเคราะห์และให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบของสภาวะ “Intellectual Disability (ID)” หรือภาวะบกพร่องทางสติปัญญา ซึ่งอาจเป็นปัจจัยสำคัญที่เกี่ยวข้องในกรณีนี้

ID และ Autism: ความแตกต่างที่มักถูกเข้าใจผิด

นพ. เดชา ปิยะวัฒน์กูล ได้ชี้แจงถึงความแตกต่างระหว่าง ID และ Autism สองภาวะที่มักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นเรื่องเดียวกันในสังคมไทย “ID เป็นภาวะที่พัฒนาการทางสมองบกพร่องในหลายด้าน เช่น การคิด การเรียนรู้ และการปรับตัวเข้าสังคม ในขณะที่ Autism มีลักษณะเด่นคือความบกพร่องด้านการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม”

นอกจากนี้ นพ. เดชายังระบุว่า ผู้ที่มี ID มักมีความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์ทางสังคมและผูกพันกับคนรอบตัวได้ดี แต่มีข้อจำกัดด้านการคิดวิเคราะห์ ในขณะที่ Autism แม้อาจมีความสามารถทางสติปัญญาสูง แต่กลับมีปัญหาด้านความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล “คนที่มี ID มักใจดีกว่าคนทั่วไปในหลายด้าน แม้จะมีข้อจำกัดในด้านความคิด” นพ. เดชากล่าวเสริม

ข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับผู้เสียชีวิต

แม้ นพ. เดชาจะไม่ได้ตรวจสอบผู้เสียชีวิตโดยตรง แต่จากการสังเกตพฤติกรรมและข้อมูลในคลิปที่เผยแพร่ เขาคาดว่าผู้เสียชีวิตอาจมี IQ ในช่วง 70-80 ซึ่งเข้าข่าย ID ระดับเบื้องต้น (Mild ID) “คนกลุ่มนี้สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้ แต่มีข้อจำกัดในการวิเคราะห์และตัดสินใจในสถานการณ์ที่ซับซ้อน” นพ. เดชากล่าว

เขายังเน้นว่า ID ไม่จำเป็นต้องแสดงออกด้วยลักษณะที่ชัดเจน เช่น การพูดไม่ชัดหรือการเคลื่อนไหวผิดปกติ แต่คนที่มี IQ ระดับ 60-70 สามารถอ่านเขียนและทำงานง่ายๆ ได้ ซึ่งอาจทำให้คนรอบข้างไม่ตระหนักถึงข้อจำกัดของพวกเขา

ผลกระทบของแอลกอฮอล์ต่อผู้มี ID

นพ. เดชาชี้ให้เห็นว่า แอลกอฮอล์ส่งผลกระทบรุนแรงมากขึ้นในผู้ที่มี ID เนื่องจากสมองของพวกเขาไม่แข็งแรงเหมือนคนทั่วไป การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณที่มากเกินไปจะเร่งให้สมองเสื่อมสภาพเร็วขึ้นและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต “ระดับแอลกอฮอล์ในเลือด (BAC) ที่ 200 mg% สำหรับคนปกติอาจทำให้หมดสติ แต่สำหรับผู้มี ID ความเสี่ยงจะเกิดขึ้นเร็วกว่ามาก” นพ. เดชากล่าว

มุมมองทางกฎหมายและการคุ้มครองผู้มี ID

ผู้มี ID ถือเป็นหนึ่งในกลุ่มที่กฎหมายคุ้มครองในฐานะผู้ไร้ความสามารถ หากครอบครัวสามารถยืนยันสถานะนี้ผ่านผลตรวจ IQ หรือเอกสารรับรองจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การเสียชีวิตจากการหลอกลวงหรือการชักนำให้ดื่มแอลกอฮอล์อาจนำไปสู่การดำเนินคดีอาญาในข้อหาละเมิดสิทธิของผู้ไร้ความสามารถ

นพ. เดชายังยกตัวอย่างว่า หากผู้เสียชีวิตมี IQ ใกล้เคียงกับเด็กอายุ 8-9 ปี การกระทำดังกล่าวอาจเทียบได้กับการมอมเหล้าเด็ก ซึ่งเป็นความผิดร้ายแรงตามกฎหมาย “สิทธิของผู้ที่มี ID ต้องได้รับการปกป้อง และความไม่รู้กฎหมายของครอบครัวหรือทนายความอาจทำให้ประเด็นนี้ไม่ได้รับการพิจารณาอย่างเหมาะสม” นพ. เดชากล่าว

บทเรียนสำคัญสำหรับสังคม

ในตอนท้าย นพ. เดชาได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับการดูแลและสนับสนุนผู้ที่มี ID โดยเน้นถึงความสำคัญของความรักและความเข้าใจ “สมองของผู้ที่มี ID เสื่อมเร็วกว่าคนทั่วไป อายุขัยเฉลี่ยก็สั้นกว่า หากได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม พวกเขายังสามารถใช้ชีวิตที่มีคุณภาพและเป็นส่วนหนึ่งของสังคมได้”

นพ. เดชายังกล่าวอีกว่า สังคมควรตระหนักถึงคุณค่าของผู้มี ID ไม่เพียงในแง่ของการช่วยเหลือ แต่ในแง่ของความเคารพและเมตตา “ในหลายๆ ด้าน พวกเขาอาจมีคุณค่าทางจิตใจที่สูงกว่าคนปกติบางคน” เขาสรุป

ภาพ นพ. เดชา ปิยะวัฒน์กูล