Google DeepMind เปิดตัว WeatherNext 2 พลิกโฉมวงการพยากรณ์อากาศโลกด้วย AI แม่นยำสูงสุด

17 พฤศจิกายนที่ผ่านมา Google DeepMind ผนึกกำลังกับ Google Research ประกาศเปิดตัวนวัตกรรมล่าสุด WeatherNext 2 ซึ่งเป็นโมเดลปัญญาประดิษฐ์สำหรับการพยากรณ์อากาศที่ทันสมัยและทรงประสิทธิภาพที่สุดเท่าที่บริษัทเคยพัฒนามา

โดยเทคโนโลยีใหม่นี้ถูกออกแบบมาเพื่อยกระดับการคาดการณ์สภาพภูมิอากาศทั่วโลกให้มีความแม่นยำสูงขึ้น มีความละเอียดคมชัด และรวดเร็วยิ่งกว่าเดิม การมาถึงของ WeatherNext 2 จึงเปรียบเสมือนการก้าวกระโดดครั้งสำคัญที่นำปัญญาประดิษฐ์ AI มาช่วยให้เราเข้าใจและรับมือกับสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างทันท่วงที

จุดเด่นที่สร้างความฮือฮาให้กับวงการอุตุนิยมวิทยาคือขีดความสามารถในการประมวลผลที่เหนือชั้น โดย WeatherNext 2 สามารถสร้างผลการพยากรณ์ได้รวดเร็วกว่าเดิมถึง 8 เท่า พร้อมเจาะลึกรายละเอียดได้ถึงระดับรายชั่วโมง โมเดลดังกล่าวสามารถจำลองสถานการณ์สภาพอากาศที่เป็นไปได้ถึงหลายร้อยรูปแบบจากชุดข้อมูลนำเข้าเพียงครั้งเดียว

ขั้นตอนการประมวลผลใช้เวลาไม่ถึงหนึ่งนาทีบนหน่วยประมวลผล TPU (Tensor Processing Unit) เพียงตัวเดียว ซึ่งถือเป็นความเร็วที่ทิ้งห่างการใช้ซูเปอร์คอมพิวเตอร์รันโมเดลตามหลักฟิสิกส์แบบดั้งเดิมที่มักต้องใช้เวลานานหลายชั่วโมง นอกจากนี้ ผลการทดสอบยังชี้ว่า WeatherNext 2 มีประสิทธิภาพเหนือกว่าโมเดล WeatherNext รุ่นก่อนหน้าถึงร้อยละ 99.9 ในทุกตัวแปรสำคัญ อาทิ อุณหภูมิ กระแสลม และความชื้น ครอบคลุมระยะเวลาพยากรณ์ล่วงหน้าตั้งแต่ 0 ถึง 15 วัน

เบื้องหลังความแม่นยำนี้ขับเคลื่อนด้วยสถาปัตยกรรม AI รูปแบบใหม่ที่เรียกว่า Functional Generative Network (FGN) ซึ่งใช้วิธีการส่งสัญญาณรบกวน (Noise) เข้าสู่โครงสร้างโมเดลโดยตรง เพื่อให้ผลลัพธ์การพยากรณ์มีความสมจริงทางกายภาพและมีความเชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบ

โดยเทคโนโลยี FGN นี้มีความโดดเด่นในการจัดการข้อมูลที่นักอุตุนิยมวิทยาเรียกว่า Marginals หรือองค์ประกอบเดี่ยว เช่น อุณหภูมิ ณ จุดใดจุดหนึ่ง และแบบ Joints ซึ่งเป็นระบบซับซ้อนขนาดใหญ่ที่เชื่อมโยงกัน สิ่งที่น่าสนใจคือนักวิจัยพบว่าแม้โมเดลจะถูกฝึกฝนด้วยข้อมูลแบบองค์ประกอบเดี่ยว แต่กลับสามารถเรียนรู้และคาดการณ์ระบบที่ซับซ้อนได้อย่างเชี่ยวชาญ ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการวิเคราะห์เหตุการณ์ในภาพรวม เช่น การระบุภูมิภาคทั้งหมดที่ได้รับผลกระทบจากคลื่นความร้อน หรือการประเมินกำลังการผลิตไฟฟ้าของฟาร์มกังหันลมได้อย่างแม่นยำ

ในด้านการใช้งานจริง Google ได้เริ่มนำเทคโนโลยีนี้มาให้บริการแก่สาธารณะและภาคธุรกิจแล้ว เนื่องจากเล็งเห็นว่าสภาพอากาศมีผลต่อการตัดสินใจที่สำคัญในทุกระดับ ตั้งแต่ห่วงโซ่อุปทานระดับโลก เส้นทางการบิน ไปจนถึงการเดินทางในชีวิตประจำวัน

ปัจจุบันข้อมูลพยากรณ์จาก WeatherNext 2 เปิดให้ใช้งานแล้วผ่าน Earth Engine และ BigQuery รวมถึงมีการเปิดตัวโครงการเข้าถึงล่วงหน้า Early Access Program บน Vertex AI ของ Google Cloud สำหรับการปรับแต่งโมเดลเฉพาะทาง

นอกจากนี้ ยังมีการผนวกเทคโนโลยีดังกล่าวเข้ากับผลิตภัณฑ์หลักของ Google เพื่อยกระดับประสบการณ์ผู้ใช้ ได้แก่ Search, Gemini, Pixel Weather และ Google Maps Platform’s Weather API โดยมีแผนจะขยายการแสดงผลข้อมูลสภาพอากาศบน Google Maps ในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า

ความสามารถในการจำลองสถานการณ์ที่หลากหลายของ WeatherNext 2 ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสนับสนุนการตัดสินใจ โดยเฉพาะการวางแผนรับมือภัยพิบัติที่ต้องคำนึงถึงความเป็นไปได้ทั้งหมดรวมถึงกรณีที่เลวร้ายที่สุด เช่น การคาดการณ์พายุหมุนแบบทดลอง เทคโนโลยีนี้ได้เข้ามาช่วยให้หน่วยงานด้านสภาพอากาศสามารถตัดสินใจบนพื้นฐานข้อมูลที่รอบด้านยิ่งขึ้น

โดย Google ยืนยันถึงความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาสถานะของเทคโนโลยีนี้อย่างต่อเนื่อง พร้อมส่งมอบเครื่องมืออันทรงพลังให้แก่ชุมชนทั่วโลก เพื่อเร่งกระบวนการค้นพบทางวิทยาศาสตร์และเสริมศักยภาพให้กับนักวิจัย นักพัฒนา และภาคธุรกิจในระดับสากลต่อไป