รู้จักโรคเครียดจากเหตุสะเทือนขวัญ หรือ ภาวะ PTSD

ภาวะ PTSD คืออะไร ?

กรมสุขภาพจิตมีคำอธิบายโรคเครียดจากเหตุสะเทือนขวัญ หรือ ภาวะ PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) ว่า คือสภาวะป่วยทางจิตใจ หรือภาวะความผิดปกติทางอารมณ์ หลังเผชิญกับเหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจอย่างร้ายแรง เช่น จากเหตุภัยพิบัติ , สงครามหรือการจลาจล , อุบัติเหตุ , การถูกทำร้าย เป็นต้น ทำให้มีปัญหาทางอารมณ์เครียดรุนแรง ฝันร้าย หรือผวา เรื้อรังยาวนาน ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้โดยตรงทั้งกับผู้ที่ประสบเหตุร้ายด้วยตัวเอง หรือผู้อยู่ในเหตุการณ์และเห็นเหตุการณ์สะเทือนใจนั้น หรือทางอ้อมก็คือคนในครอบครัว ญาติ ที่ใกล้ชิดกับผู้ที่ประสบเหตุร้ายแรง

ลักษณะอาการผู้ที่เข้าข่ายเสี่ยงเป็นภาวะ PTSD มี 2 ระยะ คือ

ระยะที่ 1 : เกิดอาการเครียดเฉียบพลัน จะมีระยะเวลาในการแสดงอาการช่วง 1 เดือนแรกหลังเผชิญเหตุการณ์สะเทือนใจ เช่น นึกถึงเรื่องราวกระทบกระเทือนใจซ้ำ ๆ ฝันร้าย สึกเหมือนถูกดึงกลับไปในเหตุการณ์นั้นอีก สามารถส่งผลต่อการเกิดอาการทางจิตประสาทขึ้นมาได้

ระยะที่ 2 : ระยะเวลานานมากกว่า 1 เดือน อาจจะยาวนานหลายเดือนหรือนานเป็นปี แล้วแต่บุคคล ซึ่งมีลักษณะอาการสำคัญ 4 อย่างคือ

1. ตกใจกลัวรุนแรงโดยไม่มีเหตุกระตุ้น

2. อารมณ์ การรับรู้ เปลี่ยนไปในทางลบ เช่น หม่นหมอง เมินเฉย

3. มีอาการตื่นตัวมากเกินปกติ

4. พยายามหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่สัมพันธ์กับเหตุการณ์รุนแรงที่ได้ไปพบเจอมา

แนวทางการรักษาภาวะ PTSD

ผู้ที่อยู่ภาวะ PTSD รวมถึงคนในครอบครัว สามารถดูแลตัวเองได้ในเบื้องต้น เช่น การพักผ่อนนอนหลับที่ดี , หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอร์หรือใช้ยาเสพติด , หาคนพูดคุยด้วย

แต่หากมีอาการตามที่กล่าวมาข้างต้นเกิน 1 เดือน หรือ มีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพื่อเข้าสู่ระบบการรักษาที่ถูกต้อง ตรงจุดต่อไป

ข้อมูล : กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข

ภาพ : ทีมกราฟิก TNN