จาก Fridays for Future ถึง Gaza: การเคลื่อนไหวที่เติบโตของเกรตา ธันเบิร์ก

ชื่อของเกรตา ธันเบิร์กเคยเป็นสัญลักษณ์แห่งการเรียกร้องเพื่อสิ่งแวดล้อมของคนรุ่นใหม่ แต่ในปีนี้ 2025 เธออยู่บนเรือที่กำลังฝ่าคลื่นทะเลตะวันออกกลาง ไม่ใช่เพื่อพูดถึงโลกร้อน แต่เพื่อส่งเสียงแทนผู้ถูกปิดล้อมในกาซา 

ชวนดูการเคลื่อนไหวของเกรตา จากเด็กสาวที่ประท้วงอย่างลำพังหน้าสภา มาสู่การนำกระแสเคลื่อนไหวขนาดใหญ่ ไปถึงเวทีระดับโลก และวันนี้สู่การเรียกร้องสิทธิมนุษยชนให้ชาวปาเลสไตน์

เกรตา ธันเบิร์ก หยุดเรียนวันศุกร์ประท้วงโลกร้อน

เกรตา ธันเบิร์ก คือเด็กสาวชาวสวีเดนที่เกิดเมื่อวันที่  3 มกราคม 2003 เธอเริ่มต้นการเคลื่อนไหวด้วยการประท้วงเพียงลำพังหน้ารัฐสภาในกรุงสตอกโฮล์มเมื่อปี 2018 พร้อมป้ายกระดาษแข็งที่เขียนว่า “Skolstrejk för klimatet” หรือหยุดเรียนเพื่อประท้วงเรื่องสภาพภูมิอากาศ ที่เป็นหนึ่งในกิจกรรม Fridays for Future ซึ่งเธอจะเลือกหยุดเรียนในทุกวันศุกร์เพื่อเรียกร้องประเด็นนี้ 

ธันเบิร์กเล่าแรงบันดาลใจของเธอว่าได้เรียนรู้เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศครั้งแรกเมื่อเธออายุ8 ขวบ และรู้สึกกังวลมากเกี่ยวกับสภาพอากาศที่เลวร้ายลง ทั้งเมื่ออายุ 11 ปี เธอยังได้รับการวินิจฉั  ยว่าเป็น โรคแอสเพอร์เกอร์ (รูปแบบหนึ่งของออทิสติก) รวมถึงมีอาการโรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) ด้วย  

ซึ่งหลังประท้วงด้วยตัวคนเดียว ในฤดูร้อนของปีนั้น เธอได้จัด “School Strike for Climate" ครั้งแรกนอกรัฐสภาสวีเดน โดยมีนักเรียนจำนวนมากในสวีเดนที่ได้เข้าร่วม 

แรงกระเพื่อมของธันเบิร์กไม่ได้หยุดแค่ในประเทศ เพราะปีต่อมา กระแสเรียกร้องของเธอ ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวในอีกกว่า 150 ประเทศทั่วโลก รวมถึงไทย ซึ่งมีการบันทึกว่าการเคลื่อนไหว Fridays for Future ได้ระดมนักเรียนได้ประมาณ 4 ล้านคนทั่วโลก 

ในปี 2019 เด็กสาวจากสวีเดนยังได้รับเชิญให้ขึ้นพูดในการประชุมสุดยอดด้านสภาพอากาศแห่งสหประชาชาติ ในนิวยอร์ก ปราศรัยต่อบรรดาผู้นำโลก “คุณขโมยความฝันและวัยเด็กของฉันไปโดยใช้คำพูดที่ว่างเปล่า คุณกล้าดียังไง!” วิพากษ์วิจารณ์การไม่ดำเนินการของพวกเขาต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และเรียกร้องให้มีการดำเนินการอย่างเร่งด่วน และในปีนั้นเองเธอยังกลายเป็นบุคคลที่อายุน้อยที่สุดที่ได้รับตําแหน่งบุคคลแห่งปีของนิตยสาร TIME

เธอยังปล่อยสารคดีเรื่อง 'I Am Greta' ซึ่งแสดงการเดินทางของเธอจากการเป็นวัยรุ่นที่เงียบไปจนถึงนักเคลื่อนไหวด้านสภาพอากาศระดับโลก ก่อนที่ในปี 2023 เธอจะออกจากโรงเรียน และยุติการเคลื่อนไหว Friday For Future

แต่ถึงอย่างนั้น จากวันนั้น ธันเบิร์กไม่ได้หยุดเพียงที่เวทีนานาชาติ แต่เธอใช้ชีวิตแบบ “นักเคลื่อนไหวเต็มเวลา” เดินทางด้วยเรือใบแทนเครื่องบิน เลือกบริโภคอย่างมีจริยธรรม และปฏิเสธการทำงานร่วมกับแบรนด์ใหญ่เพื่อรักษาจุดยืนของตัวเองอย่างชัดเจน

จาก Fridays for Future ถึง Gaza

แต่การเคลื่อนไหวล่าสุดของเกรตา ธันเบิร์กนั้น ได้ขยายไปถึงประเด็นสิทธิมนุษยชนในกาซา โดยเธอได้ร่วมเป็นลูกเรือ Madleen เรือที่เปิดตัวโดยกลุ่ม Freedom Flotilla Coalition (FFC) เป็นแคมเปญที่ทํางานร่วมกันเพื่อยุติการปิดล้อมฉนวนกาซาอย่างผิดกฎหมายของอิสราเอล

โดยเรือได้บรรทุกอาหาร และเครื่องมือช่วยเหลือเพื่อเข้าไปในกาซา แต่นอกจากความช่วยเหลือแล้ว ยังเป็นการประท้วงการปิดล้อมกาซาของอิสราเอลว่าเป็นการปิดกั้นการช่วยเหลือมนุษยธรรม และเป็นการสังหารหมู่ชาวปาเลสไตน์ให้อดตายด้วย 

“เราทำเช่นนี้เพราะไม่ว่าเราจะต้องเผชิญกับอุปสรรคใดๆ ก็ตาม เราก็ต้องพยายามต่อไป” ธันเบิร์กกล่าวในการแถลงก่อนขึ้นเรือ ทั้งยังบอกว่า “เพราะช่วงเวลาที่เราหยุดพยายาม คือตอนที่เราสูญเสียความเป็นมนุษย์ไป และไม่ว่าภารกิจนี้จะอันตรายแค่ไหน มันก็ไม่อันตรายเท่ากับความเงียบของคนทั้งโลกเมื่อเผชิญกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่ถ่ายทอดสด”

แต่ล่าสุด เรือที่เดินทางออกจากคาตาเนีย ซิซิลี เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน เดินทาง 2,000 กม. ได้ถูกทหารอิสราเอลหยุด และเข้าควบคุมตัวนักกิจกรรม และลูกเรือทั้งหมด 12 คนรวมถึงธันเบิร์กด้วย 

โดยวิดีโอที่บันทึกไว้ล่วงหน้าที่โพสต์บนโซเชียลมีเดีย Thunberg อธิบายเหตุการณ์ล่วงหน้าว่าพวกเธอถูก "ลักพาตัว"

"ฉันขอให้เพื่อน ครอบครัว และสหายทุกคนกดดันรัฐบาลสวีเดนให้ปล่อยฉันและคนอื่นๆ โดยเร็วที่สุด" เธอกล่าวในวิดีโอขณะยืนอยู่บนเรือโดยจับเชือกไว้

ขณะที่ช่องทาง x ของกระทรวงการต่างประเทศอิสราเอลก็โพสต์วิดีโอว่า ผู้โดยสารทุกคนของ ปลอดภัยและไม่ได้รับบาดเจ็บ ก่อนจะโพสต์อีกภาพว่าของธันเบิร์กว่า กําลังเดินทางไปอิสราเอลอย่างปลอดภัยและอารมณ์ดี ซึ่งกลุ่ม FFC ชี้ว่า “อิสราเอลไม่มีอํานาจตามกฎหมายในการกักขังอาสาสมัครต่างชาติบนเรือแมดลีน” ทั้งบริเวณที่จับกุมยังเป็นน่านน้ำสากลด้วย 

ล่าสุด อิสราเอลได้ประกาศว่าจะเนรเทศลูกเรือของ Madleen ออกจากประเทศในเร็วๆ นี้ ซึ่งก็ต้องติดตามว่าธันเบิร์กจะถูกเนรเทศออกมาหรือไม่ และการต่อสู้ของเธอเพื่อมนุษยธรรมในกาซา จะจบหรือ หรือเป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้น