วิกฤต “มาดากัสการ์” อาจจมหายทั้งเกาะ หากไม่เร่งป้องกัน

ประเทศมาดากัสการ์ได้เปิดตัวโครงการริเริ่มสำคัญที่มุ่งสร้างความเข้มแข็งในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศผ่านการฟื้นฟูระบบนิเวศชายฝั่งที่สำคัญ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่เปราะบาง โดยโครงการนี้จะครอบคลุม 4 พื้นที่ชายฝั่งหลัก ได้แก่ โบเอนี เมนาเบ ดิอานา และอัตซิโม อัตซินานานา ซึ่งล้วนได้รับผลกระทบจากภาวะอากาศแปรปรวนที่คุกคามทั้งความเป็นอยู่และความหลากหลายทางชีวภาพอย่างชัดเจน โดยคาดว่าจะมีประชาชนเกือบ 100,000 คน ได้รับประโยชน์โดยตรงจากโครงการนี้

มาดากัสการ์กำลังเผชิญความท้าทายครั้งใหญ่จากวิกฤตโลกร้อนที่รุนแรงขึ้นทุกปี โดยเฉพาะในพื้นที่ชายฝั่งที่เปราะบางเป็นพิเศษ น้ำทะเลที่เพิ่มสูงขึ้นกำลังคุกคามพื้นที่ชุมชนริมฝั่งและพื้นที่เพาะปลูก ในขณะที่พายุไซโคลนทวีความถี่และความรุนแรงมากขึ้นจนเกินความสามารถในการรับมือของระบบสาธารณูปโภคและทรัพยากรธรรมชาติ ชุมชนที่พึ่งพาระบบนิเวศชายฝั่ง เช่น แนวปะการัง ป่าชายเลน และป่าชายฝั่ง กำลังเผชิญความเสี่ยงสูญเสียฐานทรัพยากรที่หล่อเลี้ยงชีวิตและเศรษฐกิจท้องถิ่นอย่างรุนแรง

ในหลายพื้นที่ ความแห้งแล้งรุนแรงยิ่งขึ้นจนแหล่งน้ำจืดแห้งเหือด ขณะที่อีกด้านหนึ่งก็เผชิญอุทกภัยจากคลื่นพายุซัดฝั่งและน้ำทะเลรุกล้ำพื้นที่เกษตรกรรม สัตว์ทะเลที่เคยเป็นแหล่งอาหารหลักเริ่มลดจำนวนลง และระบบนิเวศเริ่มล้มเหลวในการฟื้นตัว สิ่งเหล่านี้คือสัญญาณเตือนที่ชัดเจนว่า หากไม่เร่งลงมือปกป้องธรรมชาติ มาดากัสการ์อาจต้องเผชิญหายนะด้านสิ่งแวดล้อมและมนุษยธรรมที่รุนแรงที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

เพื่อรับมือกับภัยคุกคามนี้ โครงการ “การขยายการปรับตัวตามระบบนิเวศในพื้นที่ชายฝั่งของมาดากัสการ์” (Scaling Up Ecosystem-Based Adaptation for Coastal Areas in Madagascar) จึงถูกจัดตั้งขึ้น โดยดำเนินการผ่านกระทรวงสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืน ด้วยเงินสนับสนุนจำนวน 7.1 ล้านดอลลาร์สหรัฐจากกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (GEF) และเงินสมทบเพิ่มเติมอีก 27 ล้านดอลลาร์ โครงการได้รับการสนับสนุนโดยโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการร่วมวางแผนและจะทำหน้าที่เป็นหน่วยงานดำเนินการอย่างเป็นทางการ

โครงการนี้จะเน้นการฟื้นฟูระบบนิเวศชายฝั่ง เช่น ป่าชายเลน แนวปะการัง และป่าชายฝั่ง ซึ่งเปรียบเสมือนเกราะธรรมชาติที่ช่วยลดแรงกระแทกจากคลื่น พายุ และการกัดเซาะชายฝั่ง การเสื่อมโทรมของระบบนิเวศเหล่านี้จากทั้งกิจกรรมของมนุษย์และการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ได้ทำให้ชุมชนในพื้นที่ชายฝั่งตกอยู่ในภาวะเสี่ยงยิ่งขึ้นกว่าเดิม

ภายใต้โครงการนี้จะมีการฟื้นฟูพื้นที่ป่าชายเลนและป่าชายฝั่ง 3,000 เฮกตาร์ และบูรณะลุ่มน้ำที่เสื่อมโทรมอีก 2,000 เฮกตาร์ ด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาธุรกิจอิงระบบนิเวศจำนวน 20 รายที่เน้นการมีส่วนร่วมของสตรีและเยาวชน เช่น การประมงยั่งยืน การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การเลี้ยงผึ้ง การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และการเกษตรที่ทนต่อสภาพอากาศ

โครงการยังมีเป้าหมายในการสร้างกลไกการจัดการเขตชายฝั่งอย่างยั่งยืน เสริมสร้างการวางแผนในระดับภูมิภาคและท้องถิ่นให้สามารถบูรณาการแนวคิดการปรับตัวตามระบบนิเวศได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีเป้าหมายระยะยาวคือการวางยุทธศาสตร์ระดับชาติในการขยายผลไปยังพื้นที่ชายฝั่งเปราะบางอื่นทั่วประเทศ

ท่ามกลางความรุนแรงของวิกฤตโลกร้อนที่ทวีขึ้นเรื่อย ๆ โครงการนี้ไม่เพียงแต่เป็นการฟื้นฟูระบบนิเวศ หากแต่เป็นความหวังของชาวมาดากัสการ์ในการยืนหยัดต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างมีพลัง ด้วยการยึดโยงความมั่นคงของมนุษย์เข้ากับความยั่งยืนของธรรมชาติไว้ด้วยกัน