ขั้นตอนหลังโหวตนายกฯ ใหม่ ตั้ง ครม.–ถวายสัตย์–แถลงนโยบาย ก่อนเดินหน้าบริหารประเทศ

ภายหลังจากที่สภาผู้แทนราษฎรลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี กระบวนการตามรัฐธรรมนูญยังไม่สิ้นสุด เพราะจะต้องเข้าสู่ขั้นตอนสำคัญที่ทำให้รัฐบาลใหม่เริ่มต้นทำงานได้อย่างสมบูรณ์ โดยลำดับแรกคือประธานรัฐสภาจะถวายบังคมทูลรายงานผลการลงมติต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งบุคคลที่ได้รับความเห็นชอบอย่างเป็นทางการเป็นนายกรัฐมนตรี

ต่อมา นายกรัฐมนตรีที่ได้รับพระบรมราชโองการแต่งตั้ง จะต้องเสนอรายชื่อคณะรัฐมนตรีขึ้นทูลเกล้าฯ ภายใน 15 วัน เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งรัฐมนตรีแล้ว แต่ละคนจึงจะเข้ารับตำแหน่งอย่างสมบูรณ์ หลังจากนั้นนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีทุกคนต้องถวายสัตย์ปฏิญาณต่อพระมหากษัตริย์ ถือเป็นการเริ่มต้นภารกิจในฐานะฝ่ายบริหารอย่างเต็มรูปแบบ

ในช่วงเวลาเดียวกัน นายกรัฐมนตรีมีหน้าที่ต้องแถลงนโยบายต่อรัฐสภาภายใน 15 วันนับจากการถวายสัตย์ เพื่อชี้แจงทิศทางการทำงานของรัฐบาล และภายใน 30 วัน สภาผู้แทนราษฎรจะต้องลงมติไว้วางใจนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี เพื่อให้สามารถเริ่มบริหารประเทศตามอำนาจและหน้าที่ตามที่รัฐธรรมนูญกำหนดได้อย่างเต็มที่ ขั้นตอนเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นการจัดระเบียบทางกฎหมาย หากยังเป็นหลักประกันความชอบธรรมของรัฐบาลใหม่ที่จะก้าวเข้าสู่การทำงานอย่างเป็นทางการ