14 ก.ค. วันรู้จักฉลาม ผู้รักษาสมดุลแห่งท้องทะเล

วันที่ 14 กรกฎาคมของทุกปี คือ “วันรู้จักฉลาม” (Shark Awareness Day) วันที่จัดขึ้นเพื่อสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความสำคัญของฉลามในระบบนิเวศทางทะเล อีกทั้งยังมีเป้าหมายเพื่อ ลดอคติ ความเข้าใจผิด และความกลัว ที่สังคมมีต่อฉลาม พร้อมส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ทะเลชนิดนี้อย่างยั่งยืน

ฉลาม (Shark) เป็นสัตว์นักล่าที่อยู่บนสุดของห่วงโซ่อาหารในทะเล พวกมันมีบทบาทสำคัญในการควบคุมประชากรของสัตว์น้ำชนิดอื่น เช่น ปลา ปลาหมึก หรือสัตว์ที่อ่อนแอหรือป่วย โดย พฤติกรรมการล่าแบบคัดเลือกนี้ทำให้ฉลามได้รับฉายาว่า “หมอของทะเล” (Doctor of the Sea) เพราะช่วยลดการแพร่กระจายของโรค และทำให้ประชากรสัตว์อื่นๆ แข็งแรงขึ้นโดยธรรมชาติ หากประชากรฉลามลดลง ระบบนิเวศทางทะเลอาจเกิดความไม่สมดุลอย่างรุนแรง เช่น จำนวนปลาขนาดกลางอาจเพิ่มมากเกินไป กินแพลงก์ตอนหรือสัตว์เล็กเกินขนาด จนกระทบต่อห่วงโซ่อาหารและทรัพยากรทะเลโดยรวม

แม้ภาพลักษณ์ของฉลามจะถูกสื่อผ่านภาพยนตร์หรือข่าวในลักษณะของสัตว์นักล่าที่ดุร้ายและอันตราย แต่ ในความเป็นจริง การโจมตีของฉลามต่อมนุษย์นั้นเกิดขึ้นได้น้อยมาก และมักเป็นเหตุการณ์ที่เกิดจากความเข้าใจผิด เช่น การเคลื่อนไหวที่คล้ายเหยื่อ หรือฉลามเข้ามาใกล้เพื่อตรวจสอบ ไม่ใช่เพื่อไล่ล่าหรือทำร้าย

ข้อมูลจากองค์กรอนุรักษ์ระบุว่า โอกาสที่มนุษย์จะเสียชีวิตจากการถูกฉลามโจมตีนั้น น้อยกว่าการเสียชีวิตจากฟ้าผ่า หรืออุบัติเหตุจากอุปกรณ์ในบ้านหลายเท่า สิ่งที่ควรระวังมากกว่าคือการลดจำนวนของฉลามในธรรมชาติ ซึ่งเกิดจากกิจกรรมของมนุษย์โดยตรง เช่น การจับฉลามฟินนิ่ง (Shark finning) การประมงเกินขนาด และมลภาวะทางทะเล

การอนุรักษ์ฉลามไม่ใช่เรื่องไกลตัว เพราะฉลามคือกุญแจสำคัญในการรักษาสมดุลของทะเลที่เราทุกคนพึ่งพา ไม่ว่าจะเป็นแหล่งอาหาร ระบบภูมิอากาศ หรือเศรษฐกิจของชุมชนชายฝั่ง สิ่งที่ทุกคนสามารถช่วยได้ ได้แก่ สนับสนุนผลิตภัณฑ์ทะเลจากแหล่งที่ยั่งยืน หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบจากฉลาม เช่น ซุปหูฉลาม รวมถึงศึกษาและแบ่งปันข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับฉลาม

ดังนั้น “วันรู้จักฉลาม” คือโอกาสในการเปลี่ยนมุมมองที่มีต่อสัตว์ทะเลผู้ลึกลับนี้ ให้กลายเป็นแรงสนับสนุนในการฟื้นฟูมหาสมุทรของโลกเราให้แข็งแรง ยั่งยืน และมีความหลากหลายทางชีวภาพต่อไป