แผ่นดินไหวกลางเมือง ภัยพิบัติที่น่าหวาดกลัวมากที่สุด

ในบรรดาภัยพิบัติทางธรรมชาติทั้งหมด แผ่นดินไหวน่าจะเป็นภัยพิบัติที่คนทั่วโลกหวาดกลัวมากที่สุด นอกจากความรุนแรงแล้ว สาเหตุหลักเป็นเพราะ แผ่นดินไหวเป็นภัยพิบัติไม่สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้เลยว่าจะเกิดเมื่อไร ไม่เหมือนพายุ น้ำท่วม ภูเขาไฟระเบิด ที่จะมีสัญญาณเตือนล่วงหน้า ที่พอจะคาดเดาได้ว่าจะเกิดเมื่อไร ที่ตรงไหน และรุนแรงแค่ไหน แต่สำหรับแผ่นดินไหว เราจะรู้ได้ก็ต่อเมื่อมันเกิดขึ้นแล้วเท่านั้น และไม่มีอะไรที่มนุษย์สามารถทำได้ ที่จะป้องกันไม่ให้เกิดแผ่นดินไหว จึงทำให้มนุษย์หวาดกลัวการเกิดแผ่นดินไหว โดยเฉพาะการเกิดแผ่นดินไหวในพื้นที่เมืองใหญ่ ซึ่งมีผู้คนอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น และมีความเสี่ยงที่จะทำให้ตึกถล่มละมีผู้คนเสียชีวิตจำนวนมาก

แม้ที่ผ่านมา เราอาจจะเคยได้ยินงานวิจัยเกี่ยวกับการคาดการณ์เหตุแผ่นดินไหวที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แต่นั่นเป็นการประเมินแบบกว้าง ๆ ด้วยการดูข้อมูลและสถิติการเกิดแผ่นดินไหวในอดีต เพื่อ “คาดการณ์” หรืออาจจะเรียกว่า “คาดเดา” ความเป็นไปได้ที่จะเกิดแผ่นดินไหวในอนาคต แต่การคาดการณ์เหล่านี้ ไม่สามารถบ่งบอกได้อย่างแน่ชัดว่าแผ่นดินไหวจะเกิดขึ้นเมื่อไร ตรงไหน และรุนแรงแค่ไหน ไม่เหมือนกับการคาดการณ์ภัยธรรมชาติอย่างพายุ ที่เราสามารถประเมินได้อย่างชัดเจนว่าพายุจะพัดขึ้นฝั่งเมื่อไร รุนแรงแค่ไหน พัดผ่านไปทางไหนบ้าง และจะคลี่คลายเมื่อไร

สำนักงานสำรวจทางธรณีวิทยาแห่งสหรัฐฯ หรือ USGS ซึ่งทำงานร่วมกับหน่วยงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดแผ่นดินไหวในหลายประเทศ เพื่อพยายามเข้าใจสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหว รวมทั้งคาดการณ์การเกิดแผ่นดินไหวในอนาคต ก็เคยยอมรับอย่างตรงไปตรงมาว่าการคาดการณ์สถานที่เกิดแผ่นดินไหว วันและเวลา รวมทั้งความรุนแรงของแผ่นดินไหวที่จะเกิดขึ้นในอนาคตเป็นเรื่องที่ “เป็นไปไม่ได้” ในขณะนี้

ในส่วนของความเชื่อที่ว่าเราสามารถคาดการณ์การเกิดแผ่นดินไหวล่วงหน้าได้จากพฤติกรรมของสัตว์ป่า เช่น นก หรือปลาในทะเล ที่เชื่อว่าสัตว์บางชนิดสามารถรับรู้ล่วงหน้าได้ก่อนที่แผ่นดินไหวจะเกิดขึ้น และจะแสดงออกผ่านพฤติกรรมที่ไม่ปกติ ก็เป็นเรื่องที่ไม่เป็นความจริง โดยทาง USGS ระบุว่า ปัจจุบันยังไม่พบความเกี่ยวข้องที่ชัดเจนระหว่างพฤติกรรมของสัตว์กับการเกิดแผ่นดินไหว เนื่องจากมีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้สัตว์ป่ามีพฤติกรรมที่ไม่ปกติ และแม้ว่าสัตว์บางชนิดจะมีความรู้สึกไวต่อการเกิดแผ่นดินไหวและแสดงพฆติกรรมที่ผิดปกติออกมา แต่นั่นก็เป็นการแสดงออกหลังจากที่แผ่นดินไหวเกิดขึ้นแล้ว ไม่ใช่การแสดงออกก่อนที่แผ่นดินไหวจะเกิดขึ้น และเป็นการรู้สึกล่วงหน้าก่อนมนุษย์เพียงไม่กี่นาที ซึ่งไม่สามารถช่วยให้มนุษย์ป้องกันเหตุแผ่นดินไหวก่อนที่มันจะเกิดขึ้นได้ 

แผ่นดินไหวได้คร่าชีวิตมนุษย์ไปจำนวนนับไม่ถ้วน และสร้างความหวาดกลัวให้มนุษย์มาตั้งแต่สมัยโบราณ และที่ผ่านมา มนุษย์ก็พยายามคิดค้นเครื่องมือที่จะคาดเดาการเกิดแผ่นดินไหวล่วงหน้ามาตลอด แต่ก็ยังเป็นไปไม่ได้ โดยทำได้เพียงแต่เครื่องมือที่จับสัญญาณได้เมื่อแผ่นดินไหวเกิดขึ้นแล้วเท่านั้น และด้วยเหตุนี้ จึงทำให้แผ่นดินไหวเป็นหนึ่งในภัยธรรมชาติที่คนทั่วโลกหวาดกลัวมากที่สุด 

แม้แต่คนไทย ที่เคยเชื่อว่าแผ่นดินไหวเป็นเรื่องไกลตัว แต่จากเหตุแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นเมื่อวานนี้ ที่ทำให้อาคารก่อสร้างพังถล่มลงมาทั้งตึก และคอนโดสูงทั่วกรุงเทพสั่นไหวอย่างน่าหวาดเสียว จนผู้คนต้องวิ่งหนีตายกันลงมาเต็มท้องถนน และก่อให้เกิดความวุ่นวายไปทั่วกรุงเทพ ก็ไม่อาจจะเชื่อได้อีกต่อไปว่าพวกเราปลอดภัยจากแผ่นดินไหวนับต่อจากนี้