ถอดรหัสความเสี่ยง 'นวดผิดวิธี' โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคประจำตัว
หมอศัลยกรรมสมองเตือนอย่านวดต้นคอโดยไม่มีความรู้ เสี่ยงหลอดเลือดปริ ลิ่มเลือดอุดสมองถึงขั้นอัมพาต ชี้ 5 จุดห้ามนวดและกลุ่มเสี่ยงสำคัญต้องเลี่ยง
เมื่ออาการเมื่อยล้าทั่วไปกลายเป็นอันตรายถึงชีวิต นพ.ประชา กัญญาประสิทธิ์ ศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสมอง เผยผ่านเพจ “หมอประชา ผ่าสมอง” ถึงกรณีชายวัย 54 ปีมีอาการปวดต้นคอเล็กน้อยหลังรับประทานอาหาร ก่อนให้ภรรยาช่วยนวด แต่กลับตื่นมาพบว่าครึ่งซีกขวาของร่างกายอ่อนแรง ไม่สามารถพูดได้ ก่อนพบว่าเส้นเลือดที่คอเกิดการปริแตกและลิ่มเลือดอุดตันในสมอง
เส้นเลือดในคอไม่ใช่ของเล่น
เคสนี้แสดงให้เห็นว่า “การนวดโดยไม่มีความรู้ด้านกายวิภาค” โดยเฉพาะที่ต้นคอ อาจทำให้เส้นเลือดใหญ่ปริ แตก หรือหลุดลอกจากผนังหลอดเลือด แล้วกลายเป็นลิ่มเลือดไหลไปอุดเส้นเลือดสมอง ส่งผลให้เกิดอัมพาตหรือถึงขั้นเสียชีวิตได้
ผู้ป่วยในกรณีนี้ต้องเข้ารับการผ่าตัดเปิดกะโหลกลดแรงดันในสมอง เนื่องจากเส้นเลือดสมองส่วนหนึ่งตายไปแล้ว (ตามผล CT Scan ที่แสดงจุดสีดำในสมอง)
5 จุดต้องห้ามในการนวด
ข้อมูลจากคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล และสถานการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ระบุว่า มี 5 จุดที่ “ไม่ควรนวด” หากไม่มีความรู้ ได้แก่
- ขมับ – กระดูกบาง เส้นเลือดเปราะ
- ต้นคอ – มีหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงสมอง
- กระดูกสันหลัง/อุ้งเชิงกราน – เสี่ยงต่อการกระดูกเคลื่อนหรือหัก
- รักแร้ – จุดรวมเส้นประสาทและเส้นเลือดสำคัญ
- ท้อง – มีอวัยวะภายในและเส้นเลือดใหญ่ หากมีหลอดเลือดโป่งพองอาจปริแตกได้
ใครบ้าง "ไม่ควรนวด"
กลุ่มเสี่ยงที่อาจเกิดอันตรายจากการนวด ได้แก่
- ผู้มีโรคเกี่ยวกับหลอดเลือด (โป่งพอง อักเสบ)
- โรคกระดูกพรุน กระดูกเปราะ
- ผู้มีโรคเลือดหรือกินยาละลายลิ่มเลือด
- โรคมะเร็ง ภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- หญิงตั้งครรภ์ เด็ก และผู้สูงอายุ (ควรนวดโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น)
ข้อมูลจาก คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี และ ศิริราชพยาบาล ยังระบุว่าการนวดที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้เกิด stroke จากการนวด ได้จริง หากทำในจุดเสี่ยงหรือผู้ป่วยมีโรคประจำตัวที่ซ่อนอยู่
นวดอย่างไรให้ปลอดภัย?
การนวดไทยแม้เป็นศาสตร์ดั้งเดิมที่มีประโยชน์ในการคลายกล้ามเนื้อ กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต และบรรเทาอาการปวดเมื่อย แต่ต้องอาศัยความรู้ทางกายวิภาค การฝึกอบรม และใบอนุญาตจากสถานศึกษา/หน่วยงานรับรอง เพื่อป้องกันอันตรายจาก “การนวดด้วยมือสมัครเล่น”
หมอประชาจึงทิ้งท้ายว่า
“อยากให้ภรรยานวด ต้องให้ภรรยาไปเรียนก่อน เพราะการนวดผิดจุดอาจทำให้สมองตาย แขนขาอ่อนแรง หรือพิการถาวรได้”