นวัตกรรมเห็ดหางไก่งวง ทางเลือกใหม่สารเคลือบกันน้ำแทนการใช้พลาสติก

การมองหาวัสดุที่ใช้งานแทนพลาสติกยังคงถูกพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ล่าสุดมีผลการศึกษาเห็ดหางไก่งวง (Trametes versicolor) ที่สามารถนำมาพัฒนาเป็นสารเคลือบกันน้ำแบบยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม นักวิจัยมองว่านวัตกรรมนี้อาจเป็นทางเลือกที่สำคัญในการทดแทนพลาสติกห่ออาหารแบบใช้ครั้งเดียว (Single-use plastic food wrap) และสารเคลือบสังเคราะห์ที่ใช้ในถ้วยกระดาษในปัจจุบัน

การพัฒนานวัตกรรมจากธรรมชาติ

นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเมน (University of Maine) สหรัฐอเมริกา ได้ทำการศึกษาและตั้งเป้าหมายในการสร้างสารเคลือบที่มีคุณสมบัติปลอดภัยต่ออาหาร (Food-safe) และสามารถต้านทานได้ทั้งน้ำ น้ำมัน และไขมัน การวิจัยมุ่งเน้นไปที่ไมซีเลียม (Mycelium) ซึ่งเป็นโครงสร้างคล้ายรากที่หนาแน่นและมีลักษณะเป็นเส้นใยคล้ายขนนกของเห็ดหางไก่งวง ไมซีเลียมนี้มีคุณสมบัติกันน้ำตามธรรมชาติ

สารเคลือบดังกล่าวถูกพัฒนาขึ้นจากการรวมไมซีเลียมเข้ากับเส้นใยเซลลูโลสไม้ขนาดเล็กที่เรียกว่า นาโนไฟบริล (Nanofibrils) ซึ่งเป็นวัสดุที่ใช้ในการผลิตกระดาษ สารประกอบผสมนี้สามารถนำมาใช้เพื่อสร้างพื้นผิวที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการซึมผ่านของออกซิเจน น้ำมัน และไขมันได้

คุณสมบัติการต้านทานของเหลว

ในการทดลอง ทีมวิจัยได้นำสารผสมของเชื้อราและใยไม้ไปเคลือบลงบนวัสดุฐานบาง ๆ หลายชนิด เช่น กระดาษสองประเภท ผ้าเดนิม ผ้าสักหลาดโพลีเอสเตอร์ และแผ่นไม้วีเนียร์ไม้เบิร์ช หลังจากนั้นจึงนำไปอบให้แห้ง 1 วัน ก่อนจะปล่อยให้เชื้อราเจริญเติบโตในสภาพอบอุ่นเป็นเวลา 3 วัน ซึ่งส่งผลให้เกิดฐานกันน้ำที่มีความหนาใกล้เคียงกับสารเคลือบ

ผลการทดสอบแสดงให้เห็นว่า หยดน้ำที่วางบนวัสดุที่เคลือบด้วยไมซีเลียมจะรวมตัวกันเป็นทรงกลมเล็ก ๆ สะท้อนคุณสมบัติการกันน้ำที่ยอดเยี่ยม และที่สำคัญสารเคลือบเชื้อรานี้ยังสามารถป้องกันการดูดซึมของเหลวอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น เชื้อเพลิง n-heptane, โทลูอีน และน้ำมันละหุ่ง ซึ่งตอกย้ำถึงศักยภาพในการเป็นเกราะป้องกันของเหลวได้อย่างหลากหลาย

มุ่งสู่การลดขยะพลาสติก

รองศาสตราจารย์เคทลิน ฮาวเวลล์ (Assoc. Prof. Caitlin Howell) ผู้เขียนที่เกี่ยวข้องของการศึกษานี้ ให้ความเห็นว่า “ความหวังของเรา คือ การให้หนทางมากขึ้นในการลดการพึ่งพาพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว เราสามารถช่วยลดของเสียที่ไปจบลงในหลุมฝังกลบและมหาสมุทรได้” และเสริมว่า ธรรมชาติได้มอบโซลูชันที่สวยงามและยั่งยืนเพื่อช่วยให้มนุษย์บรรลุเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อม การศึกษานี้ได้ถูกเผยแพร่ในวารสารแลงเมียร์ (Langmuir) เมื่อวันที่ 26 กันยายนที่ผ่านมา

นอกจากอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์อาหารแล้ว ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ไมซีเลียมก็เริ่มแพร่หลายในด้านอื่น ๆ เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอุตสาหกรรมการก่อสร้าง ถึงแม้จะยังอยู่ในขั้นทดลองก็ตาม ตัวอย่างเช่น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีหนานหยาง (Nanyang Technological University) ในสิงคโปร์ ได้สร้างกระเบื้องจากไมซีเลียมของเห็ดนางรมที่ผสมกับไม้ไผ่จากเศษวัสดุเหลือใช้ ซึ่งกระเบื้องนี้ออกแบบมาเพื่อช่วยรักษาความเย็นของอาคารและปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงาน 

นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนา Mycocrete ซึ่งเป็นคอนกรีตประเภทหนึ่งที่ทำจากไมซีเลียมและธัญพืช ที่มหาวิทยาลัยนิวคาสเซิล (Newcastle University) ในอังกฤษอีกด้วย