กิน “แมลง” อาจดีต่อโลก แต่ไม่ดีต่อใจ งานวิจัยชี้ชัด คนฝั่งตะวันตกยังรู้สึกแขยง

แม้จะมีการส่งเสริมอย่างต่อเนื่องในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แต่แนวคิดในการส่งเสริมให้ผู้คนหันมากิน “แมลง” แทนการบริโภคเนื้อสัตว์กลับล้มเหลว โดยงานวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสาร npj Sustainable Agriculture พบว่า สาเหตุหลักมาจากความรู้สึกขยะแขยงของผู้คนต่อการกินแมลง โดยเฉพาะในประเทศตะวันตก

สำหรับแมลง เช่น จิ้งหรีด และตั๊กแตน ได้รับการยกย่องว่าเป็นแหล่งโปรตีนที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยกว่าการเลี้ยงสัตว์แบบดั้งเดิม เนื่องจากการเลี้ยงปศุสัตว์มีส่วนสำคัญในการตัดไม้ทำลายป่า สร้างมลภาวะทางน้ำมากกว่าครึ่ง และเป็นต้นเหตุของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกถึงหนึ่งในสามของปริมาณที่โลกสามารถรับได้หากต้องการเลี่ยงหายนะด้านสภาพอากาศ

อย่างไรก็ตาม การบริโภคแมลงซึ่งถือเป็นทางเลือกที่มีต้นทุนในการส่งผลกระทบกับสิ่งแวดล้อมต่ำ กลับไม่ได้รับการยอมรับในวงกว้าง โดยผลสำรวจในสหรัฐฯ และยุโรปพบว่า แม้ผู้ตอบแบบสอบถามกว่า 91% ยินดีลองบริโภคผลิตภัณฑ์โปรตีนจากพืช แต่มีเพียงประมาณ 20% เท่านั้นที่พร้อมเปิดใจลองกินแมลง

งานวิจัยยังชี้ว่าปัญหาไม่ได้อยู่แค่เรื่อง “ความรู้สึกยี้” เท่านั้น แต่ยังมีอุปสรรคด้านเศรษฐกิจ โดยบริษัทส่วนใหญ่เลือกที่จะเลี้ยงแมลงเพื่อผลิตอาหารสัตว์ ไม่ใช่สำหรับการบริโภคของมนุษย์ ยกเว้นบางสตาร์ทอัพที่ผลิตโปรตีนแท่งจากแมลง

“ดัสติน ครัมเมตต์” ผู้อำนวยการสถาบัน Insect Institute และผู้ร่วมวิจัย กล่าวว่า แม้จะมีความพยายามผสมแมลงลงในผลิตภัณฑ์อย่างแท่งขนมและขนมปัง แต่ก็ยังไม่เพียงพอที่จะทดแทนการบริโภคเนื้อสัตว์ที่เป็นวัฒนธรรมหลักของผู้บริโภคในประเทศตะวันตก เขาระบุว่า “ผู้คนยังมีปฏิกิริยาเชิงลบที่รุนแรงต่อการกินแมลง และในวัฒนธรรมตะวันตกก็ไม่มีประวัติการบริโภคแมลงมาก่อน การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินที่ฝังรากลึกและความขยะแขยงในระดับจิตใต้สำนึกเป็นเรื่องที่เปลี่ยนยาก”

ขณะที่หลายประเทศยังไม่กล้ากำหนดนโยบายลดการบริโภคเนื้อสัตว์อย่างเป็นรูปธรรม เนื่องจากกลัวกระแสต่อต้านทางการเมือง แต่ที่เดนมาร์กกลับแสดงให้เห็นถึงแนวทางที่เป็นไปได้ โดยรัฐบาลได้ประกาศแผนการลดการบริโภคเนื้อสัตว์ในปี 2023 และส่งเสริมผลิตภัณฑ์จากพืชอย่างเป็นระบบ

“ยาโคบ เยนเซน” รัฐมนตรีกระทรวงอาหาร การเกษตร และประมงของเดนมาร์ก กล่าวว่า “อาหารจากพืชคืออนาคต หากเราต้องการลดรอยเท้าคาร์บอนในภาคเกษตร เราทุกคนต้องเริ่มกินอาหารจากพืชให้มากขึ้น” โดยแผนของเดนมาร์กอาจเป็นต้นแบบให้ประเทศอื่น ๆ ซึ่งแนวทางก็คือต้องทำให้ผลิตภัณฑ์ทางเลือก ‘ง่าย อร่อย และสะดวก’ มากกว่าการพูดถึงแต่คุณประโยชน์ เมื่อโปรตีนทางเลือกสามารถแข่งขันได้ในแง่รสชาติ ราคา และความสะดวก คนก็จะเริ่มหันหลังให้กับเนื้อสัตว์เอง

อย่างไรก็ตาม แม้แมลงจะเป็นแหล่งโปรตีนที่ยั่งยืนกว่า แต่จนแล้วจนรอด การบริโภคแมลงก็ยังคงเป็นทางเลือกที่ “ไกลเกินเอื้อม” สำหรับคนส่วนใหญ่ในโลกฝั่งตะวันตกอยู่ดี