มหาบอมบ์เบรุต: แอมโมเนียมไนเตรทบึ้มเองไม่ได้ นักวิทย์ชี้ต้องมีตัวจุดระเบิดด้วย

มหาบอมบ์เบรุต: ผู้เชี่ยวชาญต่างพยายามหาคำตอบของเหตุระเบิดกลางกรุงเบรุต เมื่อวันที่ 4 ส.ค. คร่าชีวิตมากกว่า 100 ราย และบาดเจ็บมากกว่า 4,000 คน สร้างความเสียหายมหาศาลเป็นมูลค่าราวแสนล้านบาท เมืองหลวงเลบานอนกลายเป็นเขตภัยพิบัติในสภาพราบเป็นหน้ากลอง และเข้าสู่ภาวะฉุกเฉินเป็นเวลา 2 สัปดาห์ นายมิเชล อาอุน ประธานาธิบดีเลบานอน แถลงว่า เหตุระเบิดทำให้ประเทศเผชิญวิกฤตเศรษฐกิจรุนแรงสุดอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

วันที่ 5 ส.ค. สื่อรัสเซียอย่าง สปุตนิคเรดิโอ รายงานความคิดเห็นของ ดร.ยูริ ออร์ลอฟ ผู้เชี่ยวชาญอิสระ ปริญญาเอกสาขาเคมีของรัสเซีย ถึงคำอธิบายของปัจจัยต่างๆ ที่ทำให้แอมโมเนียมไนเตรทเกิดระเบิด และคำถามที่ว่า สารเคมีตัวนี้ระเบิดด้วยตัวเองได้หรือไม่ แม้จะมีการจัดเก็บอย่างไม่ถูกต้องเหมาะสม

ดร.ออร์ลอฟกล่าวว่า แอมโมเนียมไนเตรทเป็นปุ๋ยที่ใช้กับแปลงเกษตร มีคุณสมบัติดูดความชื้นจากอากาศ แต่ด้วยลักษณะกายภาพจับตัวเป็นก้อนแน่น จึงต้องเก็บในถุงปิดผนึก

“แอมโมเนียมไนเตรทไม่สามารถระเบิดด้วยตัวเองได้หากไม่มีปฏิกิริยาภายนอกจากสารประกอบอื่นๆ เพื่อจุดระเบิด แอมโมเนียมไนเตรทปกติแล้วนำมาทำวัตถุระเบิดเพื่อใช้ทำเหมืองแร่ซึ่งเป็นที่ทราบกันอย่างดี แต่ไม่สามารถระเบิดด้วยตัวเองได้ หากไม่มีคนทำ ประกายไฟยังไม่เพียงพอต่อการจุดระเบิด แต่ต้องใช้สารพิเศษเพิ่มเติม” ดร.ออร์ลอฟกล่าว

ดร.ออร์ลอฟชี้ด้วยว่า กลุ่มควันระเบิดที่ท่าเรือของกรุงเบรุตมีโอกาสเกิดจาก ปุ๋ยเคมี มากที่สุด เนื่องจากวัตถุระเบิดที่ใช้การทหารและอุตสาหกรรมไม่เกิดระเบิดเช่นนี้ และไม่เหมือนกับการระเบิดของดอกไม้ไฟ

ทำไมควันระเบิดเป็นสีชมพู

ดร.โอเล็ก เจลโตนอจโค ผู้เชี่ยวชาญการทหารอิสระ ปริญญาเอกสาขาเคมีของรัสเซีย อธิบายว่า ระเบิดกลางกรุงเบรุตมีลักษณะซับซ้อนและประกอบด้วยหลายขั้นตอน ควันสีชมพูอาจเกิดจากสารเคมีตัวอื่นที่อยู่ในคลังสินค้าติดกันถูกคลื่นระเบิดพัดขึ้นลอยไปในอากาศ นอกจากนี้ คลื่นระเบิดยังมีน้ำปริมาณมาก จึงเกิดการเปลี่ยนสีของสารแขวนลอยที่อยู่ในบนท้องฟ้าจากการเกิดระเบิด

ขณะที่ เอพี สำนักข่าวฟากฝั่งอเมริการายงานความคิดเห็นของบรรดาผู้เชี่ยวชาญว่า ดอกไม้ไฟ และ แอมโมเนียมไทเตรท น่าจะเป็นตัวจุดระเบิดกลางกรุงเบรุต เนื่องจากแอนโมเนียมไนเตรทไม่สามารถระเบิดเองได้ ต้องมีตัวจุดระเบิดอื่นด้วย คาดเป็นดอกไม้ไฟที่เก็บในคลังสินค้าท่าเรือเดียวกัน

เจฟฟรีย์ ลูอิส ผู้เชี่ยวชาญขีปนาวุธ สถาบันระหว่างประเทศศึกษา มิดเดิลเบอรี่ รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐ ประเมินว่า เหตุระเบิดดังกล่าวเหมือนเป็นอุบัติเหตุ ประการแรก มีไฟก่อนระเบิด ไม่ใช่เป็นการถูกโจมตี และวิดีโอบางตัวเผยอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ผู้เชี่ยวชาญเรียกว่า ป๊อปคอร์น เนื่องจากเสียงระเบิดดัง ป๊อป หลายครั้ง

นอกจากนี้ เป็นเรื่องปกติมากๆ ที่จะเห็นเปลวไฟเป็นตัวจุดระเบิด หากเกิดไฟไหม้ถัดจากวัตถุระเบิดอะไรสักอย่าง และไม่ได้เอาวัตถุระเบิดออกห่าง ส่วนเมฆสีขาวที่มาพร้อมกับระเบิดอาจเป็นเมฆที่มีความควบแน่น ซึ่งเกิดขึ้นปกติเมื่อเกิดระเบิดขนาดใหญ่ในอากาศที่มีความชื้น (ตอนเกิดเหตุอุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส) และตามมาด้วยคลื่นระเบิดหลายระลอก ส่วนควันสีส้มที่ตามมาเกิดจากก๊าซพิษอย่างไนโตรเจนไดออกไซด์ที่จะออกมาหลังเกิดระเบิดสารเคมีพวกไนเตรท

ซิม แท็ก นักวิเคราะห์และผู้เชี่ยวชาญอาวุธ บริษัทหน่วยข่าวกรองเอกชน สตาร์ตฟอร์ รัฐเท็กซัส อธิบายว่า ระเบิดกลางกรุงเบรุตมีอนุภาพเทียบเท่าระเบิดทีเอ็นทีอย่างน้อย 2.2 ตัน

ก่อนหน้านี้ นายโมฮัมเหม็ด ฟาห์มี รัฐมนตรีกลาโหมเลบานอน ไม่ได้เอ่ยถึงเรื่องดอกไม้ไฟ แต่กล่าวว่า สาเหตุมาจากการระเบิดของแอมโมเนียมไนเตรท 2,750 ตัน ที่ยึดมาจากเรือสินค้าต่างชาติตั้งแต่ปี 2557 และจัดเก็บในคลังสินค้าที่ท่าเรือของกรุงเบรุต แต่ยังไม่ทราบถึงสภาพการจัดเก็บดอกไม้ ทั้งนี้ เลบานอนมักใช้ดอกไม้ไฟเฉลิมฉลองตามโอกาสทางศาสนาและงานแต่งงาน