เปิดไทม์ไลน์ Doomsday Clock เหลือเวลาอีกนานแค่ไหนกว่าจะถึงวันสิ้นโลก
หลายคนน่าจะเคยได้ยินวลีที่ว่า “ปี 2024 อีก 90 วินาทีจะถึงเวลาเที่ยงคืน” ฟังดูเป็นวลีที่ดูแปลก ๆ อยู่บ้าง เวลานับถอยหลังเป็นเวลาของอะไร เที่ยงคืนสื่อถึงสิ่งไหน รวมถึงก่อนปี 2024 เวลาก่อนถึงเที่ยงคืนยาวนานเพียงใด วันนี้ TNN Tech จะมาอธิบาย รวมถึงย้อนดูไทม์ไลน์จากอดีตจนถึงปัจจุบัน
เวลาที่เพิ่งกล่าวถึงไปนี้ก็คือ นาฬิกาวันสิ้นโลก หรือ Doomsday Clock นาฬิกาในที่นี้เป็นอุปมาอุปไมยถึงอันตรายที่มนุษยชาติกำลังเผชิญอยู่ ซึ่งก็จะพิจารณาจากเหตุการณ์ทั่วโลกและพิจารณาว่ามนุษย์อยู่ห่างแค่ไหนจากการทำลายล้างโลก ซึ่งคำว่า เที่ยงคืน ก็คือสัญลักษณ์ที่สื่อถึงวันสิ้นโลกนั่นเอง
เวลาดังกล่าวนี้ถูกพิจารณาและปรับตามองค์กรนักวิทยาศาสตร์ด้านปรมาณู หรือ The Bulletin of the Atomic Scientists โดยจุดเริ่มต้นเกิดขึ้นในปี 1945 เมื่อสหรัฐฯ ทิ้งระเบิดปรมาณูที่ฮิโรชิมาและนางาซากิในช่วงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ความรุนแรงของมันทำให้นักฟิสิกส์จากมหาวิทยาลัยชิคาโก 2 คน คือ ยูจีน ราบิโนวิช (Eugene Rabinowitch) และไฮแมน โกลด์สมิธ (Hyman Goldsmith) ซึ่งทั้ง 2 คนเป็นผู้มีส่วนร่วมในโปรเจ็กต์แมนฮัตตัน ซึ่งพัฒนาระเบิดปรมาณู เกิดความกังวลใจเกี่ยวกับผลลัพธ์ในอนาคตของอาวุธทรงอานุภาพนี้ ดังนั้นหลังจากทิ้งระเบิดประมาณ 3 - 4 เดือน ราบิโนวิชและโกลด์สมิธได้สร้างวารสารชื่อ Bulletin of the Atomic Scientists ขึ้นมาเพื่อพิจารณาถึงอันตรายในอนาคตและเพื่อช่วยให้สาธารณชนเข้าใจถึงระดับของภัยคุกคามทางนิวเคลียร์ต่อการดำรงอยู่ของมนุษยชาติ
หลังจากนั้น 2 ปี นับจากวารสารฉบับพิมพ์ครั้งแรกถือกำเนิด คือในปี 1947 นาฬิกาวันสิ้นโลกจึงถูกจัดตั้งขึ้นมา โดยศิลปินชื่อ มาร์ติล แลงสดอร์ฟ (Martyl Langsdorf) ซึ่งสามีของเธอเป็นนักฟิสิกส์ นาฬิกาวันสิ้นโลกปี 1947 ถูกปรับเข็มไว้ที่ 7 นาทีก่อนถึงเวลาเที่ยงคืน เหตุผลก็คือด้านความสวยงามทางศิลปะล้วน ๆ แต่ต่อมาราบิโนวิช บรรณาธิการในขณะนั้นจึงเข้ามาเป็นผู้ดูแลเรื่องการตัดสินใจปรับเข็มนาฬิกา
ในปี 1973 เมื่อราบิโนวิชเสียชีวิต องค์กรนักวิทยาศาสตร์ด้านปรมาณู จึงเข้ามาดูแลและพิจารณาเกี่ยวกับการปรับเข็มนาฬิกา ช่วงแรกเริ่มก่อตั้งโดยอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) โดยมีโรเบิร์ต ออพเพนไฮเมอร์ (Robert Oppenheimer) เป็นประธานคนแรก ปัจจุบันคณะกรรมการประกอบด้วยผู้ได้รับรางวัลโนเบล นักฟิสิกส์ นักดาราศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิวเคลียร์และสภาพภูมิอากาศจำนวนมาก ช่วยกันพิจารณาและปรับเข็มนาฬิกาก่อนวันสิ้นโลกมาจนถึงปัจจุบัน
ซึ่งสำหรับการปรับเข็มนาฬิกาวันสิ้นโลกประจำปี 2024 นี้ คณะกรรมการก็ประกาศการปรับเข็มเมื่อวันที่ 23 มกราคมที่ผ่านมา โดยเข็มเวลาวันสิ้นโลกก็ถูกปรับให้อยู่ที่ 90 วินาทีก่อนถึงเวลาเที่ยงคืน เช่นเดียวกับปี 2023 ซึ่งก็เป็นจุดที่มนุษย์เราเข้าใกล้วันสิ้นโลกที่สุด เท่าที่ Doomsday Clock ก่อตั้งขึ้นมา โดยเหตุผลก็อ้างถึงการที่ประเทศมหาอำนาจอย่างจีน รัสเซีย และสหรัฐฯ ต่างก็ทุ่มงบประมาณเพื่อขยายคลังแสงนิวเคลียร์ของประเทศ ซึ่งนั่นก็จะเป็นการเพิ่มอันตรายขึ้นมา ยังมีปัจจัยอย่างสงครามในยูเครน และอาจเป็นชนวนที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงเกี่ยวกับนิวเคลียร์เพิ่มด้วย
นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงปัจจัยอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากอาวุธนิวเคลียร์ด้วย คือ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความเสี่ยงด้านเทคโนโลยีชีวภาพ รวมถึงเครื่องมือปัญญาประดิษฐ์ (AI) ด้วย
สำหรับช่วงเวลาที่น่าสนใจในประวัติศาสตร์ Doomsday Clock ได้แก่
ปี 1947 : จุดเริ่มต้นนาฬิกาวันสิ้นโลก ถูกตั้งเวลาไว้ที่ 7 นาที จัดขึ้นหลังจาก 2 ปีที่สหรัฐฯ ทิ้งระเบิดนิวเคลียร์บนฮิโรชิมาและนากาซากิ ประเทศญี่ปุ่น
ปี 1953 : ถูกตั้งเวลาไว้ที่ 2 นาที เป็นช่วงเวลาที่เข้าใกล้วันสิ้นโลกที่สุดที่เคยตั้งในตอนนั้น และครองสถิติยาวนานมาจนกระทั่งถูกทำลายสถิติในปี 2020 ที่เวลา 100 วินาที สำหรับเหตุผลก็คือสหรัฐฯ และสหภาพโซเวียตได้ทอลองระเบิดไฮโดรเจนในปี 1952
ปี 1991 : ถูกตั้งไว้ที่ 17 นาที เป็นช่วงเวลาที่เข็มนาฬิกาถูกปรับให้ไกลวันสิ้นโลกที่สุดเท่าที่เคยมีมา เนื่องจากสิ้นสุดสงครามเย็น และมีการลงนามในสนธิสัญญาลดอาวุธทางยุทธศาสตร์ ซึ่งนำไปสู่การลดอาวุธนิวเคลียร์ของสหรัฐฯ และโซเวียตลงอย่างมาก
ปี 2007 : เป็นครั้งแรกที่มีการเพิ่มความเสี่ยงด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเข้ามาพิจารณาด้วย โดยนาฬิกาถูกปรับไว้ที่ 5 นาที
ปี 2018 : นาฬิกาถูกปรับไว้ที่ 2 นาที เทียบเท่าที่เคยปรับไว้ต่ำที่สุดเมื่อปี 1953 เหตุผลคือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างต่อเนื่อง การที่สหรัฐฯ ถอนตัวจากข้อตกลงปารีส สนธิสัญญากองกำลังนิวเคลียร์พิสัยกลาง รวมถึงภัยคุกคามอื่น ๆ เช่น ชีววิทยาสังเคราะห์ ปัญญาประดิษฐ์ และสงครามไซเบอร์
ปี 2023 : นาฬิกาถูกปรับไว้ที่ 90 วินาที เท่ากับปี 2024 เป็นช่วงเวลาใกล้วันสิ้นโลกที่สุดในประวัติศาสตร์ สาเหตุมาจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน เกาหลีเหนือเปิดตัวการทดสอบขีปนาวุธพิสัยกลาง ปัญหาด้านวิกฤตสภาพภูมิอากาศ ภัยคุกคามทางชีวภาพ ฯลฯ รวมถึงผลกระทบจากโรคระบาด Covid-19 ด้วย
ที่มาข้อมูล Physicsworld, BBC, Wikipedia, News.sky
ที่มารูปภาพ Reuters