"ภาษีทรัมป์" เสี่ยงคว่ำ "ศาล" ชี้ละเมิดอำนาจ เมินข้ออ้าง "ภาวะฉุกเฉินระหว่างประเทศ"

ผู้พิพากษาศาลฎีกาสหรัฐได้ขึ้นบัลลังก์เริ่มการพิจารณาคดีในวันนี้ (5 พ.ย.) เพื่อชี้ชะตานโยบายภาษีการค้าอันเป็นหัวใจหลักของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์

ก่อนหน้านี้ ศาลการค้าระหว่างประเทศของสหรัฐ มีคำสั่งระงับการบังคับใช้มาตรการภาษีศุลกากรทั้งหมด โดยชี้ว่าปธน.ทรัมป์ใช้อำนาจเกินขอบเขตของกฎหมาย International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) โดยศาลระบุว่า อำนาจในการบังคับใช้ภาษีดังกล่าวเป็นของสภาคองเกรส ไม่ใช่ของประธานาธิบดี

ต่อมา ศาลอุทธรณ์มีคำวินิจฉัยยืนตามคำตัดสินของศาลการค้าระหว่างประเทศ โดยให้เพิกถอนมาตรการภาษีส่วนใหญ่ เนื่องจากปธน.ทรัมป์ใช้อำนาจเกินขอบเขตของ IEEPA

คณะตุลาการศาลฎีกาสหรัฐชุดปัจจุบันมีอยู่ 9 คน โดยเป็นผู้พิพากษาสายอนุรักษนิยมถึง 6 คน ซึ่ง 3 คนในจำนวนดังกล่าวได้รับการแต่งตั้งจากปธน.ทรัมป์ นอกจากนี้ คณะตุลาการชุดนี้ยังเคยมีคำพิพากษาที่เป็นคุณต่อปธน.ทรัมป์มาแล้วในหลายคดีก่อนหน้านี้ โดยเฉพาะด้านนโยบายต่างประเทศและความมั่นคงแห่งชาติ

อย่างไรก็ดี ในการไต่สวนวันนี้ ผู้พิพากษาศาลฎีกาสหรัฐ ทั้งสายอนุรักษนิยมและสายเสรีนิยม ต่างแสดงความสงสัยต่อความชอบด้วยกฎหมายของภาษีศุลกากรที่ปธน.ทรัมป์เรียกเก็บจากประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก

ทั้งนี้ ผู้พิพากษาได้ตั้งคำถามอย่างเข้มข้นต่อนายดี จอห์น เซาเออร์ ทนายความจากสำนักงานอัยการสูงสุด ซึ่งเป็นตัวแทนของรัฐบาลทรัมป์ เกี่ยวกับวิธีที่รัฐบาลใช้ในการบังคับใช้ภาษี ซึ่งนักวิจารณ์มองว่าเป็นการละเมิดอำนาจของสภาคองเกรส

นายเซาเออร์กล่าวว่า รัฐบาลใช้ภาษีดังกล่าวเพื่อกำกับดูแลการค้าต่างประเทศ ไม่ใช่ภาษีเพื่อหารายได้ "การสร้างรายได้เป็นเพียงผลพลอยได้เท่านั้น " นายเซาเออร์กล่าว

อย่างไรก็ดี ผู้พิพากษาโซเนีย โซโตมายอร์ หนึ่งในสามผู้พิพากษาสายเสรีนิยมของศาลฎีกา กล่าวว่า "คุณบอกว่าภาษีศุลกากรไม่ใช่ภาษี แต่จริง ๆ แล้วมันก็คือภาษี เพราะมันสร้างรายได้จากประชาชนชาวอเมริกัน"

ผู้พิพากษาโซโตมายอร์ยังตั้งข้อสังเกตว่า นอกจากปธน.ทรัมป์แล้ว ยังไม่เคยมีประธานาธิบดีคนใดใช้กฎหมาย IEEPA เพื่อกำหนดภาษีแบบนี้มาก่อน

ด้านผู้พิพากษานีล กอร์ซัช หนึ่งในหกผู้พิพากษาสายอนุรักษนิยม ก็ได้ตั้งคำถามเกี่ยวกับการที่ปธน.ทรัมป์ใช้อำนาจฝ่ายบริหารเพียงลำพังในการประกาศภาษี โดยอ้าง "ภาวะฉุกเฉินระหว่างประเทศ" เช่น ความไม่สมดุลทางการค้า และการลักลอบนำเข้ายาเฟนทานิล โดยไม่ผ่านความเห็นชอบจากสภาคองเกรส

ผู้พิพากษากอร์ซัช ถามว่า "ถ้าประธานาธิบดีวีโต้กฎหมายที่พยายามดึงอำนาจนี้กลับมา จะเกิดอะไรขึ้น? นั่นหมายความว่า ในทางปฏิบัติ สภาคองเกรสไม่สามารถดึงอำนาจนี้กลับคืนมาได้อีก มันเป็นเหมือนกลไกที่ค่อย ๆ ผลักอำนาจไปอยู่ในมือของฝ่ายบริหาร และห่างไกลจากตัวแทนประชาชนมากขึ้นเรื่อย ๆ"

ส่วนผู้พิพากษาสายอนุรักษนิยมคนอื่น ๆ รวมถึงจอห์น โรเบิร์ตส์, เอมี โคนีย์ บาร์เร็ตต์, เบรตต์ คาวานาห์ และซามูเอล อาลิโต ก็ได้ซักถามนายเซาเออร์อย่างเข้มข้นเช่นกัน

ต่อมา นายนีล คัตยาล ทนายฝ่ายโจทก์ ได้เริ่มให้การว่า "ภาษีศุลกากรก็คือภาษี บรรพบุรุษผู้ก่อตั้งประเทศของเราได้มอบอำนาจในการเก็บภาษีให้แก่สภาคองเกรสเท่านั้น เราไม่เชื่อว่ากฎหมาย IEEPA ให้อำนาจแก่ประธานาธิบดีในการรื้อระบบภาษีการค้าทั่วโลกแบบนี้ได้"

เมื่อผู้พิพากษาโรเบิร์ตส์ถามว่า ภาษีเหล่านี้เกี่ยวข้องกับอำนาจของประธานาธิบดีในการดำเนินนโยบายต่างประเทศหรือไม่ นายคัตยาลตอบว่า "เราเห็นด้วยว่าภาษีศุลกากรมีนัยด้านนโยบายต่างประเทศ" แต่เขาเน้นว่า รัฐธรรมนูญมอบอำนาจด้านภาษีให้แก่สภาคองเกรสเท่านั้น

นายคัตยาลยังยกตัวอย่างว่า แม้ปธน.ทรัมป์อ้างว่าการจัดเก็บภาษีก็เพื่อลดการขาดดุลการค้า แต่เขากลับเก็บภาษี 39% ต่อสินค้าที่นำเข้าจากสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งเป็นพันธมิตรของสหรัฐ และที่สำคัญคือ สหรัฐมีตัวเลขเกินดุลทางการค้ากับสวิตเซอร์แลนด์ ไม่ใช่ขาดดุล

นอกจากนี้ ผู้ที่ไม่เห็นด้วยต่อภาษีดังกล่าวระบุว่า ผลกระทบทางการเงินไม่ได้ตกอยู่กับผู้ผลิตต่างชาติ แต่ตกอยู่กับผู้นำเข้าชาวอเมริกันที่ต้องจ่ายภาษีเหล่านี้ และมักผลักภาระต้นทุนไปยังผู้บริโภคในประเทศ

อย่างไรก็ดี ศาลฎีกาจะยังไม่ประกาศคำตัดสินในวันนี้ โดยกระบวนการพิจารณาอาจจะต้องใช้เวลาหลายเดือน เนื่องจากประเด็นต่าง ๆ มีความซับซ้อนสูง และคาดว่าอย่างช้าที่สุด ศาลจะมีคำวินิจฉัยภายในสิ้นเดือนมิ.ย.2569