หลายครั้งที่เรามักเรียนรู้วิถีชุมชนผ่านข้าวของเครื่องใช้ สถานที่ รวมถึงยานพาหนะ เช่นเดียวกับบทความนี้ ขอเอาใจขาซิ่งเรียนรู้วิถีชุมชนคนบางกอกด้วยรถตุ๊กตุ๊ก สามล้อสุดคลาสสิคคู่ถนนมาหลายยุคหลายสมัย ตุ๊กตุ๊กบอกเล่าเรื่องราวเมืองบางกอกหรือกรุงเทพมหานครในปัจจุบันได้เป็นอย่างดี ไม่เพียงแต่เล่าเรื่องการสัญจรไปมาของคนบางกอกเท่านั้น แต่ยังรวมถึงประเพณี วัฒนธรรม วิถีชุมชนด้านอื่น ๆ อีกด้วยรูปภาพโดย sveninho จากเว็บไซต์ Unsplash : https://bit.ly/2SoJTyDตุ๊กตุ๊ก หรือรถสามล้อเครื่องในภาษาราชการ แต่เดิมเป็นรถสัญชาติญี่ปุ่นที่เข้ามาโลดแล่นบนถนนเมืองบางกอกแทนสามล้อถีบตั้งแต่ พ.ศ. 2503 แล้วได้รับความนิยมเกินคาดจากความสะดวกสบายของชาวบางกอกที่เริ่มสัญจรไปมาทางบก ประกอบกับสามล้อถีบถูกห้ามไม่ให้วิ่งบนถนนในยุคนั้น ทำให้ตุ๊กตุ๊กได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอีก เกิดอาชีพคนขับตุ๊กตุ๊กขึ้นมาทั้งในบางกอก พระนครศรีอยุธยา รวมทั้งจังหวัดตรังด้วยบางส่วนรูปภาพโดย jwasharapol จากเว็บไซต์ Pixabay : https://bit.ly/2SEffA9แรกเริ่มเดิมทีการเดินทางโดยใช้ตุ๊กตุ๊กได้รับความนิยมในชุมชนบางกอกชั้นใน ซึ่งเป็นช่วงที่บางกอกเริ่มมีความศิวิไลซ์ เข้าใกล้ความเป็นเมืองมากขึ้น พอเริ่มได้รับความนิยม ประมาณ พ.ศ. 2515 บริษัทผู้ผลิตที่ญี่ปุ่นก็เลิกผลิตตุ๊กตุ๊กขึ้นมา แต่คนขับตุ๊กตุ๊กชาวบางกอกนั้นเก่งเกินใคร หาวิธีคิดค้นผลิตอะไหล่ขึ้นมาได้เอง ทำไปทำมาตุ๊กตุ๊กสัญชาติญี่ปุ่นจึงกลายเป็นตุ๊กตุ๊กไทยแท้แบบที่เราเห็นกันอยู่ทุกวันนี้ เราจึงได้รู้ว่าชุมชนคนบางกอกสมัยนั้นมีความก้าวหน้าเรื่องยนตรกรรมขนาดย่อมอยู่พอสมควรดูเหมือนว่าตุ๊กตุ๊กได้รับความนิยมเป็นอย่างดี ผู้คนเริ่มเลือกใช้สัญจรไปมากันมากขึ้น โดยเฉพาะบริเวณท่าเรือคลองเตย เยาวราช คลองสาน จนถึงช่วง พ.ศ. 2530 ตุ๊กตุ๊กถูกจำกัดการใช้งานเนื่องจากเหตุผลด้านมลภาวะ โดยเฉพาะมลภาวะทางเสียง แต่ต่างชาติเริ่มรู้จักตุ๊กตุ๊กไทยมากขึ้น จากที่เราสามารถเรียนรู้วิถีชุมชนคนบางกอกเพียงด้านการคมนาคมสัญจรเท่านั้น แต่เมื่อตุ๊กตุ๊กได้เข้าไปอยู่ในภาพยนตร์ สารคดีท่องเที่ยว แม้กระทั่งนำไปผลิตเป็นเครื่องแต่งกายประจำชาติไทยจนได้รับรางวัลชนะเลิศในการประกวดนางงามจักรวาลประจำปี 2015 ทำให้คนไทยและต่างชาติได้เข้าใจถึงวิถีชุมชนบางกอกมากยิ่งขึ้นรูปภาพโดย Florian Wehde จากเว็บไซต์ Unsplash : https://unsplash.com/photos/-y3sidWvDxgไม่เพียงเท่านั้น ตุ๊กตุ๊กสามารถทุบสถิติโลก บันทึกลงในกินเนสต์บุ๊ค ว่าเป็นยานพาหนะที่ใช้ในการเดินทางยาวที่สุดในโลก จากการพาชาวเยอรมันสองชีวิต สัญจรจากประเทศไทยผ่าน 21 ประเทศทั่วโลก ระยะทางกว่า 40,000 กิโลเมตร เรียกว่าเกิดที่ไทยแต่ไปไกลถึงเยอรมนีกันเลยทีเดียวรูปภาพโดย Jakob Owens จากเว็บไซต์ Unsplash : https://unsplash.com/photos/EPaquQUI1doเมื่อเวลาผ่านไป ตุ๊กตุ๊กไทยที่เคยเป็นรถนำเข้าจากญี่ปุ่น กลับกลายเป็นสินค้าส่งออกไปยังประเทศต้นกำเนิดอีกครั้ง ประเทศญี่ปุ่นนำเข้าอะไหล่รถตุ๊กตุ๊กจากประเทศไทย นำไปประกอบแล้วจัดจำหน่ายในราคาคันละประมาณ 500,000 บาท เพื่อใช้ในกิจการรับส่งนักท่องเที่ยว ธุรกิจโรงแรมและร้านอาหาร คนญี่ปุ่นเองชอบรถตุ๊กตุ๊ก เพราะนอกจากจะโดยสารได้อย่างสะดวกสบายแล้ว ยังทำให้บรรยากาศการเดินทางเต็มไปด้วยความสนุกอีกด้วยรูปภาพโดย Lauren Kay จากเว็บไซต์ Unsplash : https://unsplash.com/photos/A3V4fXudLhUปัจจุบันเริ่มมีการนำตุ๊กตุ๊กกลับเข้ามาเป็นยานพาหนะในการสัญจรเพื่อการท่องเที่ยวมากขึ้น เราสามารถเรียกตุ๊กตุ๊กผ่านแอปพลิเคชันได้แล้ว ทำให้การเดินทางในกรุงเทพมหานครเป็นเรื่องง่ายขึ้นสำหรับนักท่องเที่ยว แต่อย่างไรก็ตาม ตุ๊กตุ๊กถือเป็นยานพาหนะที่เป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชุมชนให้คนรุ่นหลังได้เป็นอย่างดี สะท้อนความเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองได้อย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นเอกลักษณ์ในการออกแบบ สีสัน ความรวดเร็ว เชื่อว่าในอนาคต เราคงได้เรียกตุ๊กตุ๊กว่าเป็น "รถในตำนาน" อย่างแน่นอนรูปภาพหน้าปกโดย Max Bender จากเว็บไซต์ Unsplash : https://unsplash.com/photos/jTw-bSnqv9Yข้อมูลบางส่วนจากตุ๊กตุ๊ก (ไทย) ไม่ไทย ก็ไทยได้ : https://m.museumsiam.org/da-detail2.php?MID=3&CID=177&CONID=2736รถไทย ที่คนญี่ปุ่นยังต้องเลียนแบบ : ดูให้รู้ [CC] (17 พ.ย. 62) : https://youtu.be/okLSMzXCw2g