คนสมัยโบราณใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติป่าเขา สมัยนั้นไม่มียารักษาโรคเหมือนในปัจจุบัน หากเกิดเจ็บป่วยก็จะใช้พืชที่หาได้จากท้องถิ่นมาเป็นตัวยาในการรักษา ซึ่งคนโบราณก็จะรู้จักกับพืชสมุนไพรชนิดต่าง ๆ เป็นอย่างดี ทำให้สามารถรู้ได้ว่าสมุนไพรชนิดไหนช่วยแก้อาการแบบใดได้บ้าง แต่ในปัจจุบันนั้นสมุนไพรเริ่มเป็นที่รู้จักน้อยลง มีพืชเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่เราทราบว่าเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณรักษาโรคได้ ผู้เขียนจึงตั้งใจเป็นอย่างยิ่งในการนำข้อมูลของสมุนไพรชนิดต่าง ๆ มาเผยแพร่ให้ความรู้ เพื่อให้สมุนไพรเป็นที่รู้จักกันมากขึ้น และเป็นแนวทางแก่ผู้ที่สนใจได้ศึกษาต่อไป ในบทความนี้ผู้เขียนได้นำข้อมูลของสมุนไพรโบราณชนิดหนึ่งที่มีความเก่าแก่ และมีสรรพคุณที่น่าสนใจนั่นก็คือ “เขยตาย” หลายท่านอาจะไม่เคยได้ยินชื่อมาก่อนซึ่งเราจะมาทำความรู้จักในบทความนี้ภาพถ่ายโดยผู้เขียนลักษณะของต้น “เขยตา” พืชชนิดนี้จัดอยู่ในประเภทไม้พุ่ม กึ่งไม้ยืนต้น มีขนาดกลางไม่เล็กไม่ใหญ่ ลำต้นของมันจะกลมกึ่งเหลี่ยม คดบ้างตรงบ้าง ผิวเปลือกเรียบเป็นสีเทาแกมน้ำตาล จะแตกกิ่งก้านขยายออก ออกใบคลุมหนาให้ร่มเงาเป็นอย่างดี ขอบใบจะเรียวโค้งขนานกัน โคนใบและปลายใบแหลมจรดกันคล้ายเม็ดข้าวสารหรือปีกนก มีสีเขียวอ่อนบางและมันวาว มีหยักเป็นร่องตื้น ๆ ดอกนั้นจะเป็นตุ่มเล็ก ๆ สีขาวออกเป็นจุกตามซอกใบที่ปลายกิ่ง ผลจะเป็นรูปทรงกลมแบน ผลสดจะมีสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะมีสีชมพูใสมีรสหวานภาพถ่ายโดยผู้เขียนสรรพคุณของ “เขยตาย” ใช้ถอนพิษของสัตว์อสรพิษต่าง ๆ จำพวก งู แมงป่อง ตะขาบ ผึ้ง ต่อ แตน ใช้เป็นยาลดไข้ แก้เบาหวาน แก้ไอ รักษาแผลอักเสบพุพอง แก้ลมพิษ รักษาอาการงูสวัดข้อควรระวังคือ น้ำยางจากส่วนทุกส่วนของลำต้น เพราะมีฤทธิ์ ทำให้อาเจียน คลื่นไส้ เพ้อคลั่ง ไม่รับนำส่วนของยางมาใช้เด็ดขาดภาพถ่ายโดยผู้เขียนเมื่อสมัยที่ผู้เขียนเป็นเด็ก ที่ข้างบ้านของผู้เขียนมีต้น “เขยตา” ขึ้นอยู่ตอนนั้นผู้เขียนเองก็ไม่รู้จักชื่อของต้นไม้ชนิดนี้ จนครั้งหนึ่งที่ลูกพี่ลูกน้องของผู้เขียนโดนตะขาบกัด ปู่ได้นำรากของ “เขยตา” มาล้างให้สะอาดด้วยน้ำเกลือไม่ให้เหลือส่วนที่เป็นยาง จากนั้นนำมาฝนกับน้ำ จนเป็นเนื้อละเอียดเละให้ดื่ม และทาบริเวณแผลที่ถูกตะขาบกัด ทำให้สามารถช่วยถอนพิษและบรรเทาอาการเจ็บปวดได้ภายในเวลาไม่กี่นาที นอกจากนี้ปู่ยังเคยนำใบสดมาล้างให้สะอาดด้วยน้ำเกลือ แล้วนำมาขยี้กับเหล้าขายและมะนาว ทาให้พ่อของผู้เขียนที่เป็นงูสวัด โดยทาให้ทุกวันเช้าและเย็น จึงลดอาการรามและหายภายในเวลา 1 สัปดาห์ ปู่ยังเคยบอกอีกว่าการนำใบมาต้มน้ำใส่เกลือลงไปเล็กน้อย แล้วดื่มเป็นประจำทุกวันจะช่วยเป็นยาลดระดับน้ำตาลภายในเลือด ซึ่งเป็นการรักษาโรคเบาหวานได้เป็นอย่างดีที่กล่าวมาข้างต้นนั้นเป็นเพียงสรรพคุณบางส่วนที่ผู้เขียนมีประสบการณ์มา ซึ่ง “เขยตา” นั้นยังเป็นสมุนไพรที่สามารถนำมารักษาแก้อาการอื่น ๆ ได้อีกมาก และยังสมารถนำไปผสมกับสมุนไพรชนิดอื่น เพื่อทำยารักษาโรคได้อีกหลายอาการ ซึ่งผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่า บทความนี้จะทำให้ผู้อ่านทุกท่านหันมาสนใจและให้ความสำคัญเกี่ยวกับพืชสมุนไพรมากขึ้น เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ให้คงอยู่สืบต่อไป