วัคซีน mRNA เดินทางมาอย่างไร ทั้งที่ต้องจัดเก็บในอุณหภูมิติดลบ
เชื่อว่าในเวลานี้หลายคนได้ให้ความสนใจเกี่ยวกับประเด็นของวัคซีนต้าน COVID-19 ที่มีอยู่หลากหลายชนิด และแต่ละชนิดมีจุดเด่น-จุดด้อยที่แตกต่างกันไปตามเทคโนโลยีที่ใช้ในการผลิต ซึ่งวัคซีนที่พัฒนาขึ้นจาก mRNA ของไวรัส นับว่าเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่น่าจับตามองไม่น้อยเลยทีเดียว
วัคซีนที่พัฒนาขึ้นจาก mRNA ของไวรัส SARS-CoV-2 ที่มีชื่อเสียงในปัจจุบัน คือวัคซีนจากบริษัท Pfizer-BioNTech และ Moderna จากผลการทดลองในมนุษย์ถือว่าให้ประสิทธิภาพการป้องกันโรค COVID-19 ได้ดีเลยทีเดียว แต่ข้อจำกัดอย่างหนึ่งที่สำคัญในการนำวัคซีนมาใช้ คือเรื่องการวิธีการขนส่งและจัดเก็บ ที่ต้องมีความละเอียดและพิถีพิถันเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันไม่ให้วัคซีนเสื่อมสภาพและเก็บไว้ได้เป็นเวลานาน
เหตุใดจึงต้องเก็บวัคซีนชนิด mRNA ไว้ในอุณหภูมิติดลบ?
จากภาพตารางข้างต้นจะเห็นได้ว่า อุณหภูมิที่เหมาะสมในการจัดเก็บวัคซีนกลุ่ม mRNA ล้วนแล้วแต่อยู่ในสภาวะที่ติดลบทั้งสิ้น โดยวัคซีนจากบริษัท Pfizer-BioNTech จะต้องจัดเก็บในอุณภูมิประมาณ -70 องศาเซลเซียส ส่วนวัคซีนของบริษัท Moderna จะต้องจัดเก็บในอุณหภูมิประมาณ -20 องศาเซลเซียส
ทั้งนี้ เนื่องจาก mRNA ซึ่งเป็นสารพันธุกรรมของไวรัสเป็นชิ้นส่วนที่มีขนาดเล็กและเปราะบางมาก โมเลกุลของพวกมันจะต้องอยู่ในสภาวะที่เคลื่อนไหวน้อยที่สุด ซึ่งความเย็นจัดจะช่วยให้ mRNA เคลื่อนไหวช้าลง เป็นการป้องกันไม่ให้วัคซีนเสื่อมสลายนั่นเอง
กระบวนการขนส่งวัคซีนของ Pfizer-BioNTech เป็นอย่างไร?
ผู้อ่านหลายท่านคงสงสัยว่า ด้วยอุณภูมิที่ต่ำเช่นนี้บริษัทผู้ผลิตวัคซีน mRNA จะขนส่งวัคซีนอย่างไร ซึ่งในบทความนี้จะขอยกตัวอย่างวิธีการขนส่งวัคซีน COVID-19 ของบริษัท Pfizer-BioNTech ให้ทราบกันว่ากระบวนการโดยสังเขปนั้นเป็นอย่างไรบ้าง
โรงงานผลิตวัคซีน Pfizer-BioNTech นั้น อยู่ในเมืองคาลามาซู มลรัฐมิชิแกน ประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งวัคซีนจะถูกจัดเก็บอยู่ในตู้แช่แข็ง Ultra-low-temperature freezers (ULT freezers) เมื่อต้องทำการจัดส่ง จะมีการออกแบบพัสดุจัดเก็บพิเศษที่ภายในประกอบด้วยน้ำแข็งแห้งอัดแน่น และมีการควบคุมอุณหภูมิ -70 องศาเซลเซียส (บวกลบไม่เกิน 10 องศาเซลเซียส) ซึ่งจะเก็บวัคซีนไว้ได้นาน 10 วันโดยไม่ต้องเปิดกล่อง ถือว่านานเพียงพอที่จะทำการขนส่งวัคซีนด้วยเครื่องบินไปยังประเทศอื่นได้
จากนั้นเมื่อวัคซีนมาถึงพื้นที่เป้าหมาย เจ้าหน้าที่จากพื้นที่ปลายทางสามารถเลือกวิธีการจัดเก็บวัคซีนได้ 3 ทาง ดังนี้
1. เก็บในตู้แช่แข็ง Ultra-low-temperature freezers (ULT freezers) ซึ่งจะจัดเก็บวัคซีนในอุณหภูมิ -70 องศาเซลเซียสได้จนกว่าจะถึงวันหมดอายุ ถือว่าเป็นการจัดเก็บที่ดีที่สุดสำหรับวัคซีน mRNA ของ Pfizer-BioNTech
2. เก็บใน Pfizer Thermal shippers เป็นกล่องจัดเก็บวัคซีนที่ Pfizer-BioNTech จัดทำขึ้น สามารถจัดเก็บวัคซีนได้นาน 30 วัน โดยต้องเปลี่ยนน้ำแข็งแห้งทุก ๆ 5 วัน
3. เก็บในตู้แช่แข็งที่อุณหภูมิ -25 ถึง -15 องศาเซลเซียสได้นาน 2 สัปดาห์ ในระหว่างนี้ สามารถย้ายไปเก็บในตู้แช่แข็ง ULT ได้ เพื่อยืดอายุการจัดเก็บ
4. เก็บในตู้เย็นที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียสได้นาน 30 วัน (หากเป็นแนวทางก่อนหน้านี้จะจัดเก็บได้เพียง 5 วัน) หลังจากเก็บในตู้เย็นแล้ว จะไม่สามารถนำเข้าไปเก็บในตู้แช่แข็งได้อีก
และนี่คือรูปแบบกระบวนการขนส่งวัคซีนจาก Pfizer-BioNTech โดยคร่าว ๆ ซึ่งในอานาคตอาจมีการปรับปรุงเทคโนโลยีในการผลิตวัคซีนชนิด mRNA ให้มีความคงตัวและจัดเก็บได้ง่ายมากขึ้นกว่าเดิม ทั้งนี้ หากพบความผิดปกติในวัคซีน โดยเฉพาะมีสีหรือเกิดตะกอน ไม่ควรนำวัคซีนนั้นมาใช้เด็ดขาด
ขอขอบคุณข้อมูลจาก FDA