ยาเม็ด 6 แฉกจาก MIT กินเป็นเม็ด แตกแฉกในท้อง ลดการกินยาเหลือสัปดาห์ละครั้ง

ปัจจุบันผู้ป่วยบางประเภท เช่น โรคจิตเภท (Schizophrenia) หรือโรคเรื้อรัง อย่างโรคความดันโลหิตสูงและโรคหอบหืด ต้องรับประทานยาทุกวัน ซึ่งอาจทำให้ไม่สะดวก หรืออาจจะลืมรับประทานจนทำให้ไม่ได้รับยาอย่างเหมาะสม นักวิจัยจากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ หรือ MIT จึงได้นำเสนอวิธีแก้ไขปัญหา โดยพัฒนายาเม็ดที่รับประทานเพียงสัปดาห์ละ 1 เม็ด และมันจะค่อย ๆ แตกตัวเป็น 6 แฉก เพื่อรอแยกตัวยาออกทีละแฉกในกระเพาะอาหารตามความเหมาะสม

ยาเม็ดดังกล่าวนี้อยู่ในรูปแคปซูลที่มีขนาดใกล้เคียงกับมัลติวิตามิน (multivitamin) แต่เมื่อกลืนลงไปในกระเพาะอาหารแล้ว แคปซูลจะละลายและแตกตัวออกมาเป็นรูปดาว 6 แฉก ทำให้มันมีขนาดใหญ่พอที่จะไม่สามารถสามารถเคลื่อนที่ผ่าน ไพโลรัส (Pylorus) หรือ ทางออกของกระเพาะอาหารได้ จึงทำให้ลอยอยู่ในกระเพาะอาหารเป็นเวลานาน จากนั้นยาจะค่อย ๆ ถูกปล่อยออกมาจากแต่ละแฉก และหลังจากนั้นประมาณ 1 สัปดาห์ แฉกจะหักออกเอง ทำให้แต่ละส่วนของอุปกรณ์สามารถเคลื่อนที่ผ่านทางเดินอาหารต่อไปได้

ยาเม็ดดังกล่าวนี้ วิจัยและพัฒนาโดย จิโอวานนี่ ทราเวอร์โซ (Giovanni Traverso) รองศาสตราจารย์ด้านวิศวกรรมเครื่องกลที่ MIT รวมถึงเป็นแพทย์ระบบทางเดินอาหารที่โรงพยาบาลบริกแฮมแอนด์วูเมน (Brigham and Women’s Hospital) โดยได้ใช้เวลานานกว่า 10 ปี เป้าหมายคือเพื่อพัฒนายาเม็ดที่สามารถกลืนได้และอยู่ในระบบทางเดินอาหารได้นาน ในปี 2016 ทีมวิจัยได้เผยต้นแบบ โดยเป็นอุปกรณ์รูปดาว 6 แฉก ซึ่งต่อมาบริษัท ลินดรา เทอราพิวติกส์ (Lyndra Therapeutics) ซึ่งเป็นบริษัทที่แยกตัวออกมาจาก MIT ได้พัฒนาอุปกรณ์ดังกล่าวให้สามารถนำไปทดลองทางคลินิกกับผู้ป่วยได้ 

โดยปัจจุบันนวัตกรรมยาเม็ดดังกล่าว อยู่ในช่วงการทดลองทางคลินิกและก้าวเข้าสู่ระยะที่ 3 ของการทดลอง ซึ่งจะเป็นการทดลองในคนจำนวนมาก เพื่อยืนยันประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยา ก่อนขออนุมัติใช้งานจริง โดยเริ่มทดลองกับยารักษาโรคจิตเภท ริสเปอริโดน (Risperidone) ที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะต้องรับประทานยานี้วันละครั้ง

ซึ่งการทดลองในระยะที่ 3 ได้ทดลองกับผู้ป่วย 83 รายจากสถานที่ต่าง ๆ 5 แห่งทั่วสหรัฐอเมริกา ผู้ป่วย 45 รายจากจำนวนดังกล่าวเข้าร่วมการศึกษาครบ 5 สัปดาห์ โดยรับประทานแคปซูลที่บรรจุริสเปอริโดนสัปดาห์ละ 1 แคปซูล

นักวิจัยได้วัดปริมาณยาในกระแสเลือดของผู้ป่วยแต่ละรายในแต่ละสัปดาห์ ผลลัพธ์พบว่าในวันแรกที่รับประทานยา ปริมาณยาจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และลดลงอย่างช้า ๆ ในสัปดาห์ถัดมา โดยระดับยาทั้งหมดมีความเหมาะสมกับปริมาณที่ต้องได้รับ นอกจากนี้ยังพบว่าปริมาณยาคงที่สม่ำเสมอมากกว่าการกินยาทุกวันด้วย

ทราเวอร์โซ กล่าวว่า เทคโนโลยีนี้ทำให้ง่ายต่อการจัดการการจ่ายยา ผู้ป่วยจะได้รับยาอย่างเหมาะสมตามอาการ ที่สำคัญคือเทคโนโลยีนี้อาจสามารถดัดแปลงไปใช้กับยาประเภทอื่น ๆ ได้ด้วย

นับว่าเป็นอีกงานวิจัยทางการแพทย์ที่น่าจับตา เพราะหากสำเร็จขึ้นมา และสามารถขยายผลไปยังยาประเภทอื่น ๆ ได้ ก็อาจทำให้การจ่ายยา รวมถึงการรักษาสะดวกและมีประสิทธิภาพดีขึ้นได้

งานวิจัยนี้ตีพิมพ์ในวารสาร Lancet Psychiatry ฉบับเดือนกรกฎาคม 2025