ผลกระทบหลังจากแผ่นดินไหว ต่อสิ่งแวดล้อม มีอะไรบ้าง? | บทความโดย ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมเวลาเกิดขึ้นแล้ว จะกลายเป็นปัญหาส่วนร่วมทันที ในขณะที่ปัญหาด้านสุขภาพจะเป็นเพียงปัญหาส่วนบุคคลค่ะ พอจะมองเห็นความแตกต่างไหมคะ? ซึ่งการเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติถือเป็นปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมอย่างหนึ่ง เพราะภัยพิบัติสามารถส่งผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อสิ่งแวดล้อมในหลายด้าน ซึ่งการเกิดแผ่นดินไหวคือตัวอย่างหนึ่งของภัยพิบัติค่ะ ดังนั้นหากเรารู้ถึงปัญหาที่จะเกิดขึ้นตามมา นอกจากจะทำให้เราคาดการณ์ถึงอนาคตได้แล้ว ความเสียหายที่เกิดขึ้นยังทำให้เราหันมาตระหนักและใส่ใจดูแลสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้นด้วย และถ้าอยากรู้มากขึ้นว่าแผ่นดินไหวส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ในรูปแบบไหนบ้าง เรามารู้จักไปพร้อมๆ กันเลยดีกว่าค่ะ กับข้อมูลที่น่าสนใจดังต่อไปนี้ 1. การเปลี่ยนแปลงภูมิประเทศ ผลกระทบจากแผ่นดินไหวที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภูมิประเทศ เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางและยาวนาน แรงสั่นสะเทือนจากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกสามารถทำให้เกิดรอยแยก รอยเลื่อน การยกตัว หรือการทรุดตัวของพื้นดิน ซึ่งเปลี่ยนแปลงลักษณะภูมิประเทศอย่างถาวร การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจส่งผลให้เกิดภูเขาใหม่ หุบเขา หรือแม้กระทั่งการเปลี่ยนแปลงแนวชายฝั่ง การเปลี่ยนแปลงภูมิประเทศไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อชีวิตมนุษย์ด้วย การทำลายบ้านเรือน โครงสร้างพื้นฐาน และการเปลี่ยนแปลงเส้นทางน้ำ ทำให้เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างมาก 2. ดินถล่มและโคลนถล่ม แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวทำให้ดินและหินบนภูเขาหรือเนินเขาขาดความมั่นคงและถล่มลงมา ซึ่งสามารถทำลายบ้านเรือน ถนน และโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆ นอกจากนี้ดินถล่มยังสามารถปิดกั้นแม่น้ำและลำธาร ทำให้เกิดน้ำท่วมและโคลนถล่มตามมา โคลนถล่มเป็นอันตรายอย่างยิ่ง เนื่องจากสามารถเคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูงและฝังกลบทุกสิ่งที่ขวางหน้า การสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินจากดินถล่มและโคลนถล่มเป็นสิ่งที่น่าเศร้า และสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างมหาศาล 3. สีนามิ เมื่อมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นใต้ทะเล การเคลื่อนตัวของเปลือกโลกจะทำให้เกิดการกระเพื่อมของน้ำทะเลอย่างรุนแรง ซึ่งก่อให้เกิดคลื่นขนาดใหญ่ที่เรียกว่า “สึนามิ” โดยคลื่นสึนามิสามารถเดินทางข้ามมหาสมุทรด้วยความเร็วสูง และเมื่อเข้าใกล้ชายฝั่งจะมีความสูงเพิ่มขึ้นอย่างมาก สึนามิสามารถทำลายล้างทุกสิ่งที่ขวางหน้า ไม่ว่าจะเป็นบ้านเรือน โครงสร้างพื้นฐาน หรือแม้แต่ชีวิตผู้คน การสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินจากสึนามิเป็นสิ่งที่น่าเศร้าและสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างมหาศาล 4. การเปลี่ยนแปลงของแหล่งน้ำ แรงสั่นสะเทือนสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ เช่น รอยแยก รอยเลื่อน หรือการทรุดตัวของพื้นดิน ซึ่งส่งผลต่อการไหลของน้ำใต้ดินและน้ำผิวดิน นอกจากนี้แผ่นดินไหวอาจทำให้เกิดดินถล่มและโคลนถล่ม ซึ่งสามารถปิดกั้นแม่น้ำ ลำธาร หรือแหล่งน้ำอื่นๆ ทำให้เกิดน้ำท่วมหรือการเปลี่ยนแปลงเส้นทางการไหลของน้ำ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศน์ การเกษตร และการเข้าถึงน้ำสะอาดของชุมชน 5. เกิดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แผ่นดินไหวสามารถส่งผลกระทบต่อการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้หลายทาง เพราะแรงสั่นสะเทือนสามารถทำให้เกิดรอยแยกในชั้นหิน ซึ่งอาจปลดปล่อยก๊าซมีเทนหรือก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ถูกกักเก็บไว้ใต้ดิน นอกจากนี้แผ่นดินไหวอาจทำให้เกิดดินถล่มและโคลนถล่ม ซึ่งสามารถปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ถูกกักเก็บไว้ในดินและพืชพรรณต่างๆ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจส่งผลกระทบต่อสมดุลของก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศและมีส่วนในการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศค่ะ 6. มีการปนเปื้อนของดินและน้ำ หลายคนยังมองภาพไม่ออกว่า เวลามีแผ่นดินไหวจะส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสภาพแวดล้อม ทำให้เกิดการปนเปื้อนของดินและน้ำอย่างกว้างขวาง เนื่องจากการสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหวทำให้โครงสร้างใต้ดิน เช่น ท่อส่งน้ำมัน ท่อก๊าซ และท่อระบายน้ำเสียเกิดความเสียหายและรั่วไหล สารเคมีอันตรายเหล่านี้ซึมลงสู่ดินและแหล่งน้ำใต้ดิน ทำให้ดินและน้ำปนเปื้อนสารพิษ นอกจากนีแผ่นดินไหวทำให้เกิดดินถล่มและโคลนถล่ม ซึ่งพัดพาตะกอนและสารปนเปื้อนต่างๆ ลงสู่แหล่งน้ำผิวดิน เช่น แม่น้ำและทะเลสาบ ทำให้คุณภาพน้ำเสื่อมโทรมและเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำ การปนเปื้อนของดินและน้ำส่งผลกระทบต่อมนุษย์และระบบนิเวศในระยะยาว 7. มีการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศทางทะเล คุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า แรงสั่นสะเทือนสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพได้ เช่น การเคลื่อนตัวของพื้นทะเล รอยแยก และการทรุดตัว ซึ่งส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตในทะเลโดยตรง นอกจากนี้แผ่นดินไหวใต้ทะเลยังเป็นสาเหตุของการเกิดสึนามิ ซึ่งสามารถทำลายแนวปะการัง แหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ และระบบนิเวศชายฝั่ง การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ การประมง และการท่องเที่ยวค่ะ 8. การเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศบนบก จากที่แรงสั่นสะเทือนสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ เช่น ดินถล่ม การทรุดตัวของดิน และรอยแยกบนพื้นดิน ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อแหล่งที่อยู่อาศัยของพืชและสัตว์บนบก การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจทำลายป่าไม้ ทุ่งหญ้า และพื้นที่ชุ่มน้ำ ทำให้สัตว์ป่าสูญเสียแหล่งอาหารและที่หลบภัย นอกจากนี้แผ่นดินไหวอาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแหล่งน้ำบนบก เช่น แม่น้ำและลำธาร ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวม ซึ่งการฟื้นฟูระบบนิเวศบนบกหลังเกิดแผ่นดินไหว อาจใช้เวลานานและต้องการการจัดการอย่างรอบคอบเพื่อลดผลกระทบในระยะยาว 9. เกิดการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ แผ่นดินไหวสามารถส่งผลกระทบต่อสภาพอากาศได้หลายทาง แม้ว่าผลกระทบโดยตรงอาจไม่ชัดเจนเท่าภัยพิบัติอื่นๆ แต่ผลกระทบทางอ้อมนั้นสำคัญค่ะ แผ่นดินไหวเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่ทรงพลัง ซึ่งไม่เพียงแต่สร้างความเสียหายโดยตรงต่อพื้นดินและสิ่งก่อสร้างเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อสภาพอากาศในระยะยาวได้อีกด้วย การเคลื่อนตัวของเปลือกโลกในระหว่างเกิดแผ่นดินไหวสามารถปล่อยก๊าซและฝุ่นละอองจำนวนมหาศาลขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศ ซึ่งอาจส่งผลต่อรูปแบบการไหลเวียนของอากาศและอุณหภูมิของโลก นอกจากนี้แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ยังสามารถกระตุ้นให้เกิดปรากฏการณ์ทางธรรมชาติอื่นๆ เช่น ภูเขาไฟระเบิดและดินถล่ม ซึ่งสามารถเพิ่มปริมาณก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศและเร่งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้ 10. เกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ รู้ไหมคะว่า แผ่นดินไหวส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อระบบนิเวศ ทำให้เกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพอย่างน่าเสียดาย การสั่นสะเทือนทำลายแหล่งที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ ทำให้พืชและสัตว์จำนวนมากตายลงหรือต้องอพยพออกจากพื้นที่เดิม นอกจากนี้แผ่นดินไหวทำให้เกิดดินถล่มและโคลนถล่ม จะฝังกลบป่าไม้และแหล่งน้ำ ทำให้ระบบนิเวศถูกทำลายและสิ่งมีชีวิตไม่สามารถดำรงอยู่ได้ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพส่งผลกระทบต่อความสมดุลของระบบนิเวศในระยะยาว ทำให้ระบบนิเวศอ่อนแอและเสี่ยงต่อการถูกทำลายมากขึ้นค่ะ ก็จบแล้วค่ะ พอจะมองเห็นภาพกันบ้างไหมคะ และจากประสบการณ์ขอผู้เขียนนั้น ยังไม่เคยไปอยู่ในเหตุการณ์ที่มีกำลังมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นจริงๆ ค่ะ แต่เคยเห็นรอยทางภาคเหนือของประเทศไทย ที่ก็ทำให้ภูมิประเทศเปลี่ยนไปเลย กับเคยเห็นตามสื่อต่างๆ ที่เป็นแผ่นดินไหวในต่างประเทศ ก็พบว่าสภาพบ้านเมืองและสิ่งแวดล้อมโดยรอบก็เปลี่ยนไปจากเดิมค่ะ แผ่นดินไหวเป็นภัยพิบัติตามธรรมชาติ การเรียนรู้ถึงผลกระทบจากแผ่นดินไหว มีส่วนทำให้เราหันมาตระหนักและใส่ใจด้านสิ่งแวดล้อมมากขึ้นได้ค่ะ และผู้เขียนหวังว่าเนื้อในบทความนี้จะสามารถเป็นแนวทางให้กับคุณผู้อ่านได้บ้าง ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง หากชอบบทความแบบนี้อีก อย่าลืมกดติดตามหรือกดบุ๊กมาร์กหน้าโปรไฟล์ไว้นะคะ เพราะจะได้ไม่พลาดบทความใหม่ๆ ที่จะได้นำมาเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ค่ะ เครดิตภาพประกอบบทความ ภาพหน้าปก โดย Jan Schwebel จาก Pexels ภาพประกอบเนื้อหา: ภาพที่ 1 โดย Dane Amacher จาก Pexels, ภาพที่ 2,4 โดยผู้เขียน และภาพที่ 3 โดย Kellie Churchman จาก Pexels ออกแบบภาพหน้าปกโดยผู้เขียนใน Canva เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา: พยาบาลศาสตรบัณฑิต จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ: สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล บทความอื่นที่คล้ายกันโดยผู้เขียน 5 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมในชุมชน ที่ส่งผลกระทบต่อมนุษย์ได้ ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จากการปล่อยน้ำเสีย ที่ไม่ได้ผ่านการบำบัด ความสำคัญของ การจัดการสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !